29 dic 2007

FÍRGOAS (1): COLEXIO PILAR.

Gustaríame encontrar a tecla que abre o disco duro e dende aí ir sacando, de vagariño, as lembranzas esquecidas da miña infancia. Pero non é tan doado. Para empezar, imos con algunhas anécdotas escolares da infancia que mesmo lles teño contado a algúns alumnos/as. Eles, dende o que coñecen hoxe e o que viviron, raramente poden crer que pasaban estas cousas. E non hai tantos anos. Ou si.

Da miña etapa infantil, un dos colexios que tivo maior pouso na miña vida, para ben ou para mal, foi o Colexio Pilar, que estaba no Parque de San Lázaro, ó carón do edificio sindical. Saiamos a xogar ó recreo ó propio Parque. A dona era unha muller que levaba ese nome e o seu marido chamábase Rubén, profesor de francés: polo que lembro este me quería ben.
Isto foi antes do ingreso, un ou dous anos antes. O colexio seguía as pautas represivas da época: era habitual castigarnos, cando nos portabamos mal (como sería iso, daquela?) deixándonos pechados, ás escuras, de pé e cun fato de libros en cada man, cos brazos en cruz. A profesora marchaba e volvía ó cabo dun rato, todos caladiños, ás escuras.
Unha profesora que vivía perto da miña casa (creo que esquecín o nome: mellor así) pediume unha vez o caderno de caligrafía ou do que fose. Non lle gustou o que viu e rachoume o caderno en varios anacos, diante miña e de todos. Quedei máis amolado que se me deran un par de labazadas.
Contáronme anos despois os meus pais que a tal directora nunha ocasión falara co meu pai e lle dixera que eu non servía para estudar, que nunca sería capaz, que mellor que me puxese a traballar no taller e aprendese un oficio (o meu pai tiña un taller de xoiería). En casa non fixeron caso, por fortuna, pero daquela anécdota quedou en min un certo respecto, case temor, pola responsabilidade que os profesores poden (podemos) ter para decidir o futuro dunha vida. Dende logo este tipo de contundencia, tan intransixente e ignorante, pode ser case letal.
Non sei cantos anos botei alí, non moitos dende logo. Naquela época a caligrafía era fundamental. Sentabámonos nuns pupitres pequeniños de madeira, que tiñan de fronte un rebaixe alongado, para colocar a pluma, e na esquina dereita, un buratiño para colocar o tinteiro. Se caía unha mancha de tinta había que empezar de novo. Ou borrar co secante e seguir logo.
Nunha ocasión, o neniño que eu fun debeu quedar sen tinta ou algo semellante. O caso é que mirou para o pupitre que estaba detrás, pedindo algo, e nestas sentiu un lóstrego de dor e crueldade incomprensible. A profesora (ou profesor?) aproveitou a ocasión para pegarme na cabeza con toda a súa forza e deixarme a boca esnafrada contra a madeira do pupitre traseiro. Non lembro moito máis: só o sabor a sangue na boca, algún dente roto e ir correndo para a casa, chorando, a uns quince minutos de alí. O meu pai indignouse con toda xustiza, porque era totalmente contrario ós castigos corporais e de feito nunca nos puxo un dedo enriba a ningún fillo.

Ó día seguinte xa non volvín a aquel lugar e cambiáronme de colexio, para outro máis achegado aínda: os Maristas, que estaban case en fronte de onde eu vivía nesa época, na Avenida da Habana (n.111 daquela). Por certo, enfronte, aínda que daquela case non nos tratamos, vivía un tal Afonso Vázquez-Monxardín: curiosidades da nosa pequena historia. Quero engadir ademais que os castigos físicos estaban totalmente estendidos e tamén en Maristas pegaban algúns "Hermanos" (e algún laico): a min case nunca me tocou. Só nunha ocasión caeume unha labazada por detrás dun crego, pero non se me ocorreu dicir nada en casa. Tiña alí xa todos os amigos e non quería mudar de novo de centro e sabía que se en casa se decataban (mesmo tiven ese medo unha tempada) o meu pai volvería a cambiarme de colexio.

7 comentarios:

Anónimo dijo...

Ese colexio do Pilar existíu polo menos hasta fináis dos oitenta, se non lembro mal. Eu coñecín e tratéi tanto á Pilar coma ó seu home, pero non moito. Ela, falangueira e "sabelotoda". Cunha actitude moi "maternalista" cara os rapaces´, ós que chamaba "mis niños". Él, máis calado e reflexivo tras das súas gafas. O patio de recreo era o propio parque de San Lázaro, sempre moi animado grazas a eses rapaces.

Anónimo dijo...

Eu son do Colexio Belén. Do qeu se chamaría hoxe preescolar.(despois xa tocou estatal, que niso militaba a familia).
Requiem polo Colexio Belen que chegou ata hai un par de anos e non se verqueu unha lágrima por el.
Alí me puxeron a primeira vacina... e aínda así pillei logo a tuberculose... Que tempos.

Anónimo dijo...

Compráceme saber que existe un Blog, onde os ourensáns poden compartir lembranzas. Boto de menos un semellante, en Coruña, a miña cidade natal. Noraboa aos mantedores de As uvas na solaina e a ver se o seu exemplo é imitado noutras cidades galegas.

Anónimo dijo...

A mín non só me impresiona o feito de compartiren as lembranzas, senón a memoria prodixiosa dos ourensáns: que toman vostedes para fortalecela (a memoria)?

Anónimo dijo...

Os maristas non eran cregos. Eran frades. Facían -e fan- votos -pobreza, castidade e obediencia- e vivían -e viven- en comunidade. Pero non eran -son- ordenados sacerdotes. Así que as hostias que vostede ou os seus camaradas de pupitre recibiron no tal colexio, lamento dicir, non eran hostias consagradas.

Pero o que si está claro é que o método pedagóxico destes frades consistía en aguilloar ata o máximo a competitividade. Querían procurar o rendimento dos seus alumnos obrigándoos a competir entre si. As clases dividíanse en dous grupos antagónicos. No meu caso, a insignia de un era un barco e a do outro un avión, postos sobre o encerado nun cordel tirante. Pero ademais, coma seique pasa cos marines e os soldados cubanos en Guantánamo, cada alumno tiña o seu propio contrincante. Logo estaba todo aquelo das derrotas e as vitorias, que podían caer en número discrecional tanto por comportamento coma por aproveitamento escolar.

Eu pasei un ano nun destes colexios, e o teño posto todo por escrito no proxecto dunha novela que, aínda que non trata de ser autobiográfica, si que aproveita canto pode da miña vida para prestarllo ó personaxe principal.

Botei alí un ano, e saín igual que entrei. Tratábase de prepararse para o ingreso para o Bacharelato daquela. Preparoume meu irmán maior, con dazaséis anos. A min e a outros catorce ou quince rapaces e rapazas máis. Aprobamos todos e o que menos sacou foi un notable.

Anónimo dijo...

Quén o soupera daquela. Ao non ser ostia consagrada, podería collerse coa mán (a xustiza) e devolvela.

Anónimo dijo...

Pero esto é de veras un Blog ourensán?