Formación y Futuro.
Lalo Pavón.

Mellor preparados os nosos mozos, teñen que emigrar para traballar ...

En LA REGIÓN 5-2-09

A Obama só lle falta un chapeu
XOSÉ M. SARILLE, ecg. 3-2-09

Nos medios de información van aparecendo cada vez máis especialistas que prevén o derrubamento do capitalismo. Din que convén distinguir entre as crises cíclicas, que se repiten, e os cambios extraordinarios, que suceden unha soa vez. Entre nós o economista e escritor José Luis Sampedro cre que se a poboación mundial se triplicou desde 1900 e a capacidade de rexeneración do planeta non o fixo, isto é imposíbel de soster e que estamos nun remate semellante ao do Imperio romano, no que a barbarie pode adoptar novas formas de autoritarismo.
Heinz Dieterich, o pai do socialismo do S. XXI di que o capitalismo chegou ao final despois de 250 anos. Agora o sistema vai intentar sosterse cunha maior intervención dos estados, que é o principio do final. Mais Dieterich, que propón buscar unha nova civilización, non confía tampouco nas alternativas que poida dar o Foro Social Mundial, controlado pola socialdemocracia e os cristiáns, di el, e que hoxe se configura como a alternativa a Davos, que é o foro dos que mandan no mundo. O FSM acepta un deal, unha reforma, que non resolverá nada, calcula o economista.
Immanuel Walllerstein, o único intelectual que predeciu o derrubamento do bloque soviético durante a Guerra fría, considera que as posibilidades de acumulución do sistema tocaron teito e dentro de trinta anos non viviremos baixo o capitalismo, algo do que podemos estar seguros. Pero non sabemos que nova articulación social e económica ocupará o seu lugar, porque dependerá da loita política que se está dirimindo xa agora.
Obama parece un mago que nos devolve a esperanza no Primeiro mundo. El quere exercer certa autoridade moral, por exemplo cando lles reñe aos tiburóns de Wall Street pola maneira de devorar un billón de dólares, mentres agardan cos dentes afiados por outro máis, ou dous. Pero son palabras. Tamén son palabras, máis inquietantes, as que pronunciou antonte, coas que advirte que saír da crise non levará meses senón anos. Obama cáenos ben a todos, como aqueloutro campión chamado Gorbachov, que cando chegou parecía o único home capaz de cambiar o destino. E cambiouno.

Bendita crise (outra vez)
Afonso Vázquez-Monxardín
La Región 31-01-2009

Hoxe vou á contra: a crise non existe. Mellor dito, non hai motivo para crise xeral nin global. Hai só unha crise de superprodución e de sobreacumulación de capitais centrada nun par de sectores. O problema rebenta na construción, automoción e banca. E o resto, son arrastres. Vexamos. España non pode ter mercado para tantas vivendas anuais como toda a Unión Europea xunta. Que a cousa ía toupar parecía só cuestión de tempo e dunha circunstancia catalizadora, neste caso internacional, que fixese o tránsito da desconfianza á desbandada. A banca, ilusionada co movemento de diñeiro promovido pola construción, non dubidou en dar cartos a empresas e particulares ao tolo. A ousadía dos solicitantes de créditos -os menos culpables porque non tiñan que ser economistas- non era correspondida co factor corrector da responsabi lidade bancaria. Así, nuns poucos anos, sen subir case as materias primas, nin o chan, nin a man de obra, as construtoras multiplicaron loucamente os seus beneficios ante a pasividade desreguladora dos gobernos. A banca aproveitouse da situación -tamén directamente a través da súa participación nas construtoras- e o caso foi que detraeron millóns de euros do peto do cidadán do común e os traspasaron a unhas contas de beneficio que viron medrar a ringleira de ceros sen máis razón que a urxencia da rapina ‘mentres durase’ e todos contentos.
¿Automoción? Non se trata de que, como en Cuba, usemos coches dos anos cincuenta, pero ¿é lóxico que se venda un millón de coches ao ano, fiados ao crédito, ou sexa a beneficio bancario? ¿Quen se atreve a dicir que hai que reducir o sector e non promover máis vendas? Bens de consumo. ¿É lóxico que haxa unha tenda de roupa por cada dous habitantes -esaxero- e un bar per cápita? ¿É razoable que o noso ocio estea indisolublemente ligado ao consumo compulsivo? ¿É lóxico que o Estado proporcione os libros de texto con carácter xeral a todas as persoas, mesmo aos moi ricos? ¿É bo educar a unha sociedade na sobreprotección do todo feito, todo fácil, todo gratis en vez de inculcar nas persoas a súa responsabilidade máxima no seu destino? Oxalá a crise teña efecto no cambio de mentalidade de ricos desbocados na que andabamos no planeta e reformemos o disparatado sistema global. Se custa menos facer un pantalón na China e traelo a Ourense que unha botella de viño do Ribeiro, algo renxe. Hai que arranxalo. Non vai ser fácil.

RECICLANDO
Forges en El País 29-10-08

Maldita crise
Afonso Vázquez-Monxardín
la región 27-01-2009

Tiña os ollos pícaros de ousadía e esperanza, e ao sorrir nacíanlle dúas coviñas nas meixelas. Ás veces, moitas veces, a présa por vivir facíalle crer que estaba malgastando o tempo cos estudos. Un día decidiuse e, contra a desesperación resignada dos pais, deixou o Instituto. Encontrara, na súa urxencia, un posto de dependenta nunha tenda que acababa de abrir. O soldo non era moito pero parecíalle suficiente se o dividía por un, por unha. Non podía ser aínda, claro, o que ela soñaba encargada dunha tenda de Berska, por exemplo pero parecía un paso no camiño. Cumpría acumular experiencia, ir aprendendo o oficio, e o sorriso e o seu bo facer iso dicíanaxudaríana no demais.
Ao mozo coñeceuno a través dunha amiga que flipaba co seu coche amarelo tuneado, con lunas tintadas e música sempre alta. Fixeron boas migas naquela discoteca da Manchica. El traballaba de colocador de parqué, gañaba cartos e desbordaba optimismo. Ela ría moito con el e os domingos do verán deitábanse sobre as toallas, primeiro cos amigos e logo sós, na area de Praia América. En setembro marcharan unha semana ao Algarve. Ela non se sentía ben na casa porque cría que os vellos non a acaban de entender. Quería vivir a súa vida. Pensaba que sería máis fácil co mozo. Decidiron vivir xuntos. Foron catro anos preciosos. Cine. Discoteca. Discusións. Reconciliacións. Amor. Paixón... Tiveron un mocoso. Choraba moito. Houbo que empezar a trampear. A nai, aínda nova, botoulle unha man sen reproches. Logo empezaron a gardería e os problemas.
A tenda cada día vendía menos. Ben vía ela que ás veces a caixa non daba para todas. Un día, unha tivo que marchar. Houbo bágoas e rabia, pero Pili, libre de compromisos, decidiu ser ela e ir acabar o bacharelato. Pero a cousa seguía sen dar. Tamén el comezou a estar calado á hora de comer. Na empresa tampouco ían ben as cousas. Non había obras. Todo está parado, dicían. O xefe botaba todo o día pecha do falando por teléfono e de visitas das que viña coa cara cada día máis longa. El, como Van Gaal sempre positivo, nunca negativo-, pensou que levaba, canda os compañeiros, cinco, dez ou quince anos meténdolle cartos no peto ao patrón e non os había deixar na estacada. Aínda que fose berrón e non lle chistase a música nin o seu coche tuneado tiña un gran Mercedes azulnon parecía mal tipo e sabía do seu.
E as cousas, fóra de control, envorcaron como un coche e empezaron a dar voltas de campá. Primeiro pecharon a tenda. As tres fóra. Ela terá seis meses de paro. Onte déronlle o finiquito a el. Acabouse o parqué. Lembrou, mentres lía no papel, que non lle gustara nada Los lunes al sol. Algo terá que facer. Chegou a casa calado, mirouna a ela, mirou o rapaz e suspirou. Ela, cos ollos pícaros cheos agora de preguntas sen resposta, pousa a ollada preocupada no meniño durmido que ten no colo.

Bendita crise
Afonso Vázquez-Monxardín
La Región 24-01-2009

Eu seilles da crise e a súa futura evolución o mesmo que Zapatero. Ou sexa, nada. Chega con reparar na súa negativa explícita á existencia da mesma ata hai tres meses, para despois conseguir nun esprint final un déficit de máis do 3 por cento e un agoiro de corvos negros para o ano 2009. ¿Que cando rematará? Pois o mesmo que eles, tampouco teño idea. Só que eu, ao non ter que engaiolar á xente e promover o optimismo social, podo calar e calo. Pero vexamos, a crise, como todo, ten cousas positivas. Primeiro, a súa transitoriedade. Quede en recesión bianual ou depresión máis aguda, que todo pode ser, é unha situación pasaxeira. Un reaxuste. Unha dieta para volver caber no pantalón. Pasou a do 29 e pasará esta. Ou sexa, nunca choveu que non escampase.
Segundo, o temor. Si, un certo grao de temor social axuda a que a xente non viva tan, como dirían Os Tonechos, ‘a lo loco’. Ese certo grao de inseguridade fai que a xente gaste menos as taxas de aforro son fenomenais e positivas e significan que desde hai anos non se investía tanto no futuro persoal e familiar-, que non se derroche innecesariamente ¿era preciso cambiar de coche como de camisa, andar antiecolóxicamente nove mil quilómetros en avión para pór a barriga ao sol, facer turismo sexual en Cuba, ou ir pasar a fin de semana a Londres en vez de á aldea ou ao Courel?
Terceiro, a crise salva vidas. ¿Cren vostedes que baixa o número de accidentes de tráfico polas campañas do Goberno? Ca. Ándase menos en coche, bébese menos, redúcese a velocidade para non malgastar enerxía e, así, lógranse case oitocentos mortos menos que o ano pasado. Vidas salvadas pola crise. E ao andar en coche menos e consumir menos, baixa o prezo do combustible e arrastra os prezos cara abaixo.
Cuarto. Vivimos en Ourense, nunha zona moi dependente dos empregos nas administracións ou nas pensións, e ambos sectores, se non hai un crack social de dimensións inimaxinables, seremos dos menos afectados.
Quinto. Xa temos conciencia de que hai que corrixir a sociedade do derroche. Nun país de pouco máis de corenta millóns de habitantes non se poden vender un millón de coches todos os anos. Non poden os adolescentes, sobre todo elas, incluír entre as súas formas de pasar o tempo ‘ir de compras’ ao Centro Comercial. É irracional que haxa unha xeración de consumidores que non gañen cartos e que forcen as maquinarias familiares con esixencias absurdas e normalmente de roupa ou tecnolóxicas, prescidibles e pasaxeiras.
E ademais chamas a un electricista, persianeiro, calefactor... e veñen correndo. Outro día fago unha visión negativa, pero hoxe tocáballe a esta.

Crise e barbarie
Xosé M. Sarille, ECG. 30-12-08


Leo no informe dun organismo da ONU, serio, científico, que para soster o actual nivel de consumo e ao mesmo tempo chegar ao ano dous mil trinta, farían falta os recursos de dous planetas como a Terra. Outra institución, tamén da ONU, publicou hai un tempo que con este ritmo de depredación non haberá vida nos océanos en dous mil trinta ou dous mil corenta, non lembro ben a data exacta, pero tanto ten.
Calquera que vaia mercar a un supermercado pode decatarse do que está a suceder; a maioría dos peixes teñen nomes rarísimos e formas descoñecidas; estamos devorando os intragábeis, despois de esgotarmos os máis saborosos. Eu non entendo nada de economía pero temo que nos estean enganando igual que nos últimos anos. Non querían dicirnos que a crise actual estaba a piques de chegar. Atreverse a facelo antes de que estoupase implicaba delatar aos grandes estafadores, aos que se forraban con operacións especulativas alucinantes, pero que en realidade dominaron a economía mundial mentres lles durou. Que lobby socialdemócrata sería capaz de semellante valentía? Agora dinnos todos os poderes que hai que incentivar o consumo para recuperar a produción e saír da crise. Pero claro, a cousa ten mala pinta. Como se por primeira vez non se soubese por onde tirar. O esgotamento da Terra non vai permitir que se repitan as vellas fórmulas de sempre. Regalan diñeiro público a moreas para reiniciar o ciclo. Talvez a nova burbulla especulativa se produza no horrendo Complexo militar-industrial, porque manda o curto prazo, que é un dogma inalterábel do becerro de ouro; daquela haberá que observar o valor das bombas de fragmentación no Dow Jones. Radian e televisan as bolsas como se emitisen os resultados dos partidos de fútbol. Ao mellor a solución sigue estando nos retorcementos especulativos dos brokers.
Ninguén ten unha vara máxica para resolver o problema, dirán vostedes. Non, nin sequera Obama, o rei Baltasar de estética Walt Disney que se foi perfilando no espectáculo mediático do último ano. Dá a impresión de que aínda vivimos na calma que precede á tormenta.

Campos concentrados
Bieito Iglesias, ECG. 18-12-08

Aínda que pareza mentira, houbo un tempo non moi recuado (antes de 1965 ou por aí) en que aquí ao pé moraba unha humanidade autárquica que procuraba os frutos que consumía e mercaba un pouco aceite e un chisco de sal ou azúcar como maior concesión á globalización mercantil. Desde unhas décadas antes tamén adquiría roupa de comercio en lugar de tecela no tear ou fiala na roca, pero, ignorante do concepto de "fondo de armario", non repuña as prendas ata que xa non admitían remendos de tan pasadas. Esa xente tivo noticia nos primeiros sesenta de que o Réxime quería modernizar a agricultura mediante a concentración parcelaria. Os enxeñeiros agruparon estaxes e arrincaron marcos, trazaron pistas e adxudicaron lotes ás familias. Ora ben, as máquinas que pretendían converter camiños de carro en pistas folgadas tropezaron con viciños deitados nas corredoiras como se fosen checos diante dos tanques soviéticos, e a garda civil encontrouse con labregos que facían zunir cantazos no aire como se fosen estudantes de Nanterre ás ordes de Dani o Vermello.
Aqueles camponeses accederan á propiedade das leiras cultivadas polos seus ancestros durante séculos tras rabudas loitas agraristas. Unha vez liberados da férula da igrexa e da fidalguía rendista, chamáronse donos dos eidos, pero non só da tona terrestre, senón do subsolo endeica o carozo do planeta e das capas da atmosfera situadas por cima das herdades ata a galaxia de Andrómeda. Nunca e en ningures foi tan privada a propiedade privada. De aí que visen aos peritos (eles chamábanlle "péritos") e ao Estado coa hostilidade que gastan os milicianos de Michigan se lles mentan a burocracia de Washington. Agora estase paliando o minifundio co Banco de Terras, cando aquela civilización autosuficiente xa non existe e a súa experiencia milenaria se escoa polos sumidoiros da Historia. Os campos están a ermo en boa parte e, se o verán vén enxoito, envólvense nun sudario.

en poleiro alleo

escrito en cafeterías : O banqueiro anarquista, de Miguel Anxo Murado, Xoves 30 de outubro de 2008

unha das xenialidades de Forges
que nos envía Tacho e que xa verían vostedes en El País 29-10-08.
Pero paga a pena arquivalo aquí, na nosa antoloxía do humor.

Rato e Jove están tranquilos
de XOSÉ MANUEL SARILLE, ESCRITOR E PROFESOR


Cando Rodrigo Rato dimitiu como director xerente do Fondo Monetario Internacional xurdiron moitos rumores sobre as súas intencións. Considerábase que buscaba unha posición de saída para liderar o PP despois do fracaso político de Mariano Rajoy, pero visto desde agora parece que o home só quixo curarse en saúde. Fíxense que estes días até o Ministro de Economía de Senegal, vaia por Deus, pon podre a Strauss Khan, actual xefe do FMI por non evitar a desfeita económica mundial. Rato ao saír limpou o pó da gabardina co mesmo estilo que Amadeo de Saboya cando no paso dos Pirineos, despois de abdicar, proclamou, sacudindo o tres cuartos, que non quería levar enriba do seu vulto nin unha partícula de terra española.
Tampouco é parvo Manuel Jove. Vendeulle a tempo a súa construtora a Fernando Martín por máis de medio billón de pesetas. Comprendía o que ía pasar, mentres o futboleiro nin cheirou a xogada, evidentemente.
Dicía o outro día o Presidente Lula que esta crise foi agochada durante moito tempo (...)


(El Correo Gallego, 21-10-08)

O Capital, de X.L. Méndez Ferrín (Faro Vigo, 10-10-08)

De súpeto os medios de comunicación volven usar a palabra que durante tantos e tantos anos ignoraran: capitalismo. A crise do capitalismo que estaba tan prevista coma o próximo terremoto de San Francisco está aí e é froito da acumulación desordenada e da cobiza de lucro. Fálase de capitalismo pero os grandes sabios da economía burguesa que tan ben nos ensinaron que a historia chegara ao seu fin e que a liberdade absoluta de mercado é o principio que debía rexer no mundo e que a disciplina do Estado tiña que ser sustituida pola disciplina da Empresa e que o liberalismo debe gobernar as nosas vidas coa mesma violencia con que a selección natural e a adaptación ao medio gobernan na Natureza viva, non saben senón tatexar desculpas. E agora é o Estado o que ten que salvar o capitalismo. É decer, despois de que os burgueses levaran o mundo financeiro ao caos temos que ser os probes os que paguemos o desastre a través do Estado. Non existe a alternativa socialista en forma de URSS pero a soa posibilidade de remedio segue a ser o socialismo. Tamén se pode revisar a política económica e facer que o Estado interveña para controlar a crise e que, unha vez esta superada cos sacrificios dos traballadores e do resto do pobo, voltemos ao desorde que terminará por culminar nunha outra crise e así polos séculos dos séculos. Xa iremos vendo a ver.Pola miña parte, leo cada día a prensa de Galicia por ver o que o club financeiro de Vigo, despois de informarnos de que o idioma galego constitúe un inconveniente para o empresario florecer, nos informa sobre a resolución da crise financeira. Gostaríanos comprobar que o clube financeiro de Vigo, alén de estar formado por sociolingüistas expertos, tamén pode falar de asuntos tan relacionados coas finanzas como é o da crise na que nos achamos enchoupados. O feito é que a avidez capitalista nos levou ao crack e á crise e que é o Estado e os pobres os que temos que llela solucionar. Estes días, como todos os días, a lectura de Marx pode servirnos para centrar as ideas. Eles prefiren botar unha man do fondo de reservas intelectuais keynesiano. Pro a admonición de Altusser será máis fructífera para os espíritos ceibes: ler O Capital e, como non, o Manifesto Comunista (hai versións en galego).Neste intre dexenerativo fálase do capitalismo pero no é doado ouvir falar do fracaso do capitalismo, aínda que no carozo máis interior e fundamental de tal sistema encóntrase necesariamente o seu propio fracaso. Neste clima de crise celebrou o pasado sábado catro de outono, en Vigo, a Central Unitaria de Traballadores (CUT) o seu congreso, e del saíron uns novos estatutos co cal esta sindical se aprechou para os tempos difíceis e para facer visibel o espectro que percorre, xa no só Europa senón o globo terráqueo. O pensamento obreiro é rico e en Galicia encóntrase (ao revés que en Cataluña) ben enxertado no discurso nacionalista. A perversión advírtese no feito de que cando hoxe o pensamento hexemónico fala de "igualdade" non está a falar da idea de Igualdade que aflorou na Revolución Francesa e que constitúe o único horizonte verdadeiramente alternativo a este desastre e a esta miseria que hoxe amosa a faciana dos cadáveres.

LINGUA, NACIÓN, CRISE
Marcos Valcárcel (La Región, 6-10-08)

Da lingua. Sempre é oportuno debater sobre a situación do galego e a súa historia na evolución social deste país. Por iso estou a ler o traballo de María Pilar Freitas Juvino “A represión lingüística en Galiza no século XX” (Xerais). Nacido nunha tese de doutoramento, de certo o volume é máis unha historia da normalización do galego nese período que o que anuncia na portada. Quizais as páxinas máis valiosas do mesmo sexan as do capítulo III sobre a lexislación represiva e coutadora do idioma, constante dende 1902: hai aí achegas curiosas como a prohibición doutros idiomas fóra do castelán nas caixas de mistos. Escúlcase tamén con detalle no papel represivo da escola, na desgaleguización da Igrexa ou no desprezo da Real Academia Galega (“Academia del estrume” na peculiar definición dun dos seus críticos).
Tamén se revisa, con detalle, a memoria que quedou na nosa literatura desas políticas represivas: velaí o papel dos Seminarios, tan ben retratado en “Amigos sempre” de Alfonso Eiré. Noutros aspectos hai simplificacións que conviña matizar moito máis: un exemplo, non se pode despachar en dúas liñas de descualificación o que supuxo no seu momento o “Informe dramático sobre a lingua galega” (1973) de Xesús Alonso Montero.

Da nación. Xa escribín neste xornal, noutras ocasións, sobre a gran figura de Plácido Castro, galeguista que representou a Galicia na Sociedade de Nacións en 1933. Pois ben, o concello de Vigo decidiu colocar unha placa na rúa Reconquista co texto: “Aquí viviu desterrado Plácido Castro, a voz que acadou o recoñecemento internacional de Galicia como nación”. Pois xa a temos montada. A placa non se pode colocar pola oposición dun veciño do edificio á palabra “nación”. O que pasa é que iso foi o que fixo Plácido Castro e só consta como feito histórico: os galeguistas históricos chamábanlle “nación” ó noso país, non “rexión” nin outra fórmula calquera. Así son as cousas.

Da crise. Transcribo, do meu blog, a explicación que dá un asiduo, Lobo Neghro, sobre a xénese da crise económica. Cando menos é orixinal e divertida, e quizais non moi disparatada: “Na prensa recollen que a movida toda dos bancos e crise foi debida a persoeiros psicópatas. Xa sabíamos que son o un por cento da humanidade, o cal é unha brutalidade. Eu xa calculara que ese un por cento se concentra como un almíbar na política e alcanza o rango dun cinco á dez por cento, o cal fai que a actividade política de partidos sexa altamente perigosa, enfermiza, e ás veces insufrible. Seica estes persoeiros caracterizados por unha ausencia total de moral e unha incapacidade de distinguir entre o ben e o mal tamén se concentran en lugares de poder económico. Eu víaos en direccións de multinacionais, pero non pensara velos no temón da banca trapalleira. Para chegar aí teñen que ter unha intelixencia moi aguzada e capacidade de traballo, alén da falta de moral. Pola intelixencia, a psicopatía non ten tratamento, só teríamos que detectala. Difícil porque son auténticos encantadores de serpes.”

Economía real (J.J. Millás, El País 3-10-08)

unha columna xenial deste mestre de columnistas (completa)

Ahí está el Papa, uno de los hombres más influyentes y ricos del planeta. ¿De dónde le viene toda esa realidad palpable de mármoles, automóviles blindados y alfombras persas? Pues de un individuo irreal llamado Dios, que acaba de inaugurar, por cierto, el año judicial con una misa y con una sentencia que prohíbe la apostasía. ¿Cabe imaginar mayor mezcla de realidad y ficción? Hay niños que mueren de manera real por un mandato divino (completamente irreal) que prohíbe las transfusiones de sangre. Por eso no nombraríamos jamás director de un hospital a un testigo de Jehová. Pero hacemos jefe de los jueces a un señor cuyo Dios detesta a los homosexuales. Quiere decirse que la justicia ha avanzado menos que la medicina. Y la economía también: la crisis real en la que chapoteamos es el resultado de algunos delirios financieros. Si los analistas emplean tantas veces la expresión "economía real", es porque existe la economía fantástica. Y no hay modo de separarlas. El problema es que los que padecen la economía real siempre son los mismos. Los otros se han fugado con los bonus a Miami.

Realidades

PAN POR PAN xoves 11 setembro (Foto de Dorothea Lange: emigrante na recollida do algodón, 1940)

Case a diario os xornais informan de estudos socioeconómicos sobre as familias españolas. E non son alentadores. Hai unhas semanas este xornal publicaba un traballo que demostraba que case a metade das familias ourensás sostén a súa supervivencia sobre pensións e axudas públicas. Os informes habituais de Cäritas e outras ONG tamén poñen en evidencia a existencia de fortes bolsas de pobreza reais, sobre todo entre mulleres e persoas maiores. Outro estudo destes días indicaba que aumenta a fractura social de pobreza entre españois e inmigrantes; o problema é aínda maior nas familias inmigrantes con menores dependentes, con cifras superiores ó 50 por cento de pobreza nestes casos. Un duro reto para o Estado de benestar e o mesmo clima social de convivencia. Que a crise económica vai agudizar sen dúbida. E que pode provocar conflitos desesperados.

Lingua e empresa

Andoliña sábado 6-9-08

Abriuse o curso político con dúas novas negativas para o noso idioma: o caso Steiner e o pronunciamento do Club Financeiro de Vigo. Sobre os dous temas xa se escribiu con xeito neste xornal. O primeiro denota a falta de proxección exterior da nosa cultura e, sobre todo, o dano que certas campañas mediáticas, con adobío intelectual, están a causar na convivencia cultural en pluralidade da nosa contorna.
Creo que é máis preocupante o segundo caso, porque parte do propio seo do país e reproduce fielmente os prexuízos diglósicos tan presentes na burguesía galega. Cómpre precisar que non todos os empresarios pensan así: como lembraba o amigo Fernán Vello, nunha liña ben diferente, comprometida coa lingua de noso, están outras grandes empresas galegas, non demasiadas, tamén é certo. Doutra banda, algo de ignorancia hai tamén no Club Financeiro de Vigo: baste dicir que no seu novo "manifesto" falan de "gimnasia" e "manualidades" para denominar materias que nin así se chaman.
Cataluña é un país rico e dinámico, motor de España en tantas cousas, e para iso as súas clases dominantes nunca tiveron que refugar do seu idioma. Seremos os galegos máis parvos ou qué?

P.S.: con acerto, o xornal Galicia Hoxe publica hoxe o texto de Arturo Casas sobre o caso Steiner (ó amigo Caetano, non se lle escapa unha...). Graciñas tamén a Arume polo seu comentario incorporado nesta Andoliña.

Empresarios contra o idioma galego
MIGUEL ANXO FERNÁN VELLO (Galicia Hoxe, 4-9-08)

Creada no ano 1993, a partir duns primeiros contactos levados a cabo pola Asociación de Funcionarios para a Normalización Lingüística de Galicia, a Fundación Galicia Empresa naceu para, entre outros fins, teimar na cristalización dunha idea central: establecer un maior compromiso social das empresas coa cultura, concretando este máis particularmente "na recomendación de usar a lingua galega como símbolo dese compromiso e como marca de identidade e da calidade dos seus produtos, sen prexuízo do apoio á poliglosia como factor esencial da actividade empresarial". O primeiro presidente da Fundación Galicia Empresa foi Ramón Castromil e forman parte actualmente da institución -cito case de memoria- empresas e entidades tan importantes como Caixanova, Coren, Feiraco, Finsa, Gadisa, Otero Pombo, Pescanova, R Cable, Rodman, San Luis e Televés, entre outras. En definitiva, toda unha lección dada á sociedade galega por parte dun número altamente significativo de empresarios, todos eles punteiros e de gran calidade nas súas creacións e ofertas. Sinxelamente extraordinario. Como extraordinaria foi tamén a recente decisión do estaleiro vigués Barreras, unha empresa recoñecida mundialmente, que pasa a adoptar de xeito progresivo o galego como a súa lingua vehicular. Mais esta realidade normal e natural, intelixente, acaba de sufrir un golpe ben escuro, sen dúbida de carácter reaccionario e retardatario (como diría Díaz Pardo). O Club Financiero de Vigo -unha asociación empresarial- acaba de posicionarse, en coincidencia coa dereita extrema, en contra do emprego do galego no sistema educativo. Empresarios -altamente politizados- metidos a sociolingüistas. Empresarios contra o idioma galego, empresarios que falsean e manipulan os datos da realidade no que atinxe á lingua, empresarios que critican o Goberno Bipartito da Xunta dicindo (Jesús Bahillo) que hoxe "en Galicia es prácticamente imposible educar a un niño en castellano". Alguén (a Universidade) debería pór algo de racionalidade en todo isto.

MANDELA, O PRESO 46. 664 (La Región, 21-7-08)
90 anos. Puxo o nome de Soweto no mapa e pasou 27 anos no cárcere: con ese número, o do preso 46.664. Hai anos estaba na lista dos máis perigosos terroristas, por loitar contra o racismo e pola democracia, e hoxe a súa antiga cela é cita turística de peregrinación laica. É o nome que encarna a loita contra o apartheid. Recibiu en 1993 o premio Nobel da Paz xunto con F.W. de Klerk, o último mandatario da Sudáfrica racista que tamén deu os pasos necesarios para poñer punto e final a décadas de segregación racial implantada xa polos colonizadores holandeses.
Pero Mandela é moito máis que iso. Querido polos seus concidadáns, que lle chaman Madiba, título honorario reservado ós maiores da tribo, Mandela non é só un líder antiracista e da negritude. É en realidade un líder mundial pola liberdade e a dignidade humanas, comparado con Gandhi e situado entre as grandes personalidades do século XX, ese tempo en que foi perseguido e encarcerado: foi posto en liberdade no ano 1990.
Un símbolo. Mandela é ademais un símbolo necesario para África. Tan necesario para un continente que só aparece nos noticiarios asociado ás catástrofes e novas negativas: guerras tribais, fames e epidemias, o xenocidio da SIDA, a extrema pobreza, etc. Todos os días temos novas de líderes africanos asociados ó horror das ditaduras militares: dende o estrafalario Idi Amin ata o presidente de Sudán, Al Bashir, agora condenado pola Corte Penal Internacional por crimes de guerra en Darfur, ou dirixentes corruptos e criminais como Robert Mugabe, aferrado ó poder coas armas e a mentira ós seus 84 anos en Zimbabue.
Mandela é a outra África, que tamén existe, a que aposta pola liberdade, a democracia e o desenvolvemento. A que sabe que África merece outra esperanza. Non é fortuíto que no seu discurso do 90 aniversario Mandela se centrase na cuestión da pobreza: “A pobreza aínda afoga a nosa xente. Se es pobre, non é probable que vivas moito tempo”. A fronteira económica é moito máis poderosa que as liñas que debuxamos nos mapas: basta ver as cifras do PIB per cápita, das dúas bandas do Mediterráneo (acaba de celebrarse un cumio euromediterráneo). Países como Marrocos, Mauritania ou Exipto teñen cifras do PIB por baixo dos dous mil euros, Alxeria un pouquiño máis. Da outra beira, a rica Europa ofrece datos moito máis alentadores: 22.300 euros en España, índices maiores en Francia ou Italia.
En galego. Todos os anos visítannos estudantes universitarios de todo o mundo que asisten a cursos de galego nas nosas Universidades, na de Compostela ou na de Vigo. Varios deles estiveron estes días en Allariz, croatas, eslovacos, norteamericanos, curdos, palestinos, etc. Todos se declaran encantados co noso idioma e a nosa cultura. Moito máis que outros galegos aquí nacidos que renegan de calquera sinal de identidade. Que andazo padeceremos neste país?

A intelixencia de Barreras (Miguel Anxo Fernán Vello, 14-7-08): graciñas de novo, Miguel Anxo.

Copio o título deste artigo dun outro artigo escrito por Manuel Bragado no seu "Brétemas", unha das "bitácoras electrónicas" máis interesantes ­­(e debo citar aquí tamén "As uvas na solaina", de Marcos Valcárcel: excelente) de todas cantas se escriben en galego: por diversidade de contidos culturais, literarios e informativos e polo estilo e a forma que a define. Fala Bragado da admiración que sente polo proxecto empresarial de Barreras, o primeiro esteleiro privado galego, empresa punteira pola súa capacidade construtiva e de aplicacións tecnolóxicas, e informa o editor da progresiva adopción do idioma galego na documentación interna, na rotulación e nas relacións laborais e comerciais que realiza o esteleiro vigués.
(o artigo completo)

en poleiro alleo. ¿Anacos de autovía abducidos?
Afonso Vázquez-Monxardín (LR: 12-7-08)

Por necesidades do servizo -levar unha filla a un campamento ou algo parecido- fixen unha reviravolta preciosa sobre o mapa a fin de semana pasada: Ourense, Zamora, Salamanca, Ciudad Rodrigo, A Guarda, Viseu, Chaves, Ourense. Ou sexa, fun ata o sur de Castela León por España e volvín por Portugal. Teño que dicir que había tempo non facía un percorrido tan fermoso. Non descubro nada a ninguén se lles falo marabillas do románico e do modernismo, ollo, de Zamora e o que queiran desa Florencia castelá que é Salamanca. Tamén, sorpresa descoñecida, Ciudad Rodrigo -cunha barbacana defensiva impresionante e unha estrutura urbana en núcleo medieval chea de vida- e A Guarda e Viseu. A primeira destas é a urbe máis alta de Portugal, a máis de mil metros de altitude -ía un frío que arripiaba- e tamén cunha parte medieval compacta ao redor dunha vella catedral gótica chea de vida e historia.Alí era fácil lembrar o laio de Afonso X nunha das súas raras cantigas de amigo, cando di muito me tarda o meu amigo na Guarda. E se cadra non era tanto a referencia ao desa cougo da moza pola marcha do amado á guerra da reconquista -que daquela andaba por aquelas beiras- se non simplemente que está nun alto de moito nabizo, duns cincocentos metros de alto. Os pobriños atacantes medievais non deberían pois loitar tanto contra os defensores senón procurar non chegar derreados aos pés da muralla a sitiar despois de arrastrar cabalos, catapultas, coirazas, espadas, armaduras, todo sempre costa arriba. Non me estraña que lle tardase o amigo. Viseu, máis adiante, noutro outeiro fermoso, ten un parque urbano central inzado de carballos e castiñeiros; un exemplo para os inimigos naturais das palmeiras entre os que, por suposto, me conto. (...)

( o artigo completo)