Fregas.

Bieito Iglesias.

El Correo Galllego30-04-2009

Dubido que os virus estivesen no plano da Creación Divina, de facto a Biblia non os menciona nin sequera no episodio da Arca de Noé, pero sospeitamos que eses diminutos oportunistas libraron do Diluvio Universal a bordo de cabalo ou égoa (o virus da febre tifoidea), da parella de coellos (o da mixomatose), do can e da cadela (o que provoca moquillo), do boi e da vaca e do porco e da marrá (os da peste bovina e porcina) e dos paxaros (o da gripe aviar). Por un imperdoable descoido da Providencia, estes axentes patóxenos sumamente rebeldes teñen causado pragas de hepatite, de influenza e de poliomelite, matando ou deixando tolleitos a millóns de persoas. Por moi boas razóns particulares (por culpa deles pillei a polio, as papeiras e as bexigas loucas), eu téñoos debaixo dun dente, son os seres que máis odio neste mundo despois dos xogadores do Real Madrid.
Un gromo epidémico acaba de atacar México, o andazo propagouse aos Estados Unidos e ameaza con esparexerse por toda a Ecúmena aproveitando as facilidades da globalización. Trátase esta vez da gripe porcina, actualmente curable grazas aos inventos médicos e a que parte da poboación mundial está ben mantida e coas defensas altas. Noutros tempos, por exemplo entre 1918 e 1920, a gripe española vendimou vinte millóns de doentes. Lembro un gripazo que arrebollou na cama a meu pai alá polos primeiros sesenta, mergullándoo nun soño febricitado e delirante que puña medo. Eu achegábame á beira do leito para falarlle e recibía murmurios incomprensibles por toda resposta. Pensei que morría, aínda que aos meus cinco anos o concepto de morte non difería moito dunha viaxe a Suíza. Salvouno unha avoa menciñeira, a base de pranchos de vinagre na testa e fregas con augardente queimada no lombo. Antes do turismo e dos esconxuros de Fraga, a ninguén se lle ocorría beber alcohol queimado. Tomábase con tódolos graus pola mañá, para desorballar.

Imaxe:Estatua ao porco en Lalin, do escultor Rial Goiás.

A AXENDA :(by Trebi)

PARA SEGUIR BAILANDO.

Xoves 30, ás 8:20, no Liceo de Auria.

Presentación do libro editado por E. Xerais de Francisco X. Fernández Naval

Participarán no envento:

• Ánxeles Cuña.


• Xavier Paz.


• Manuel Bragado.


• Francisco X. Fernández Naval.

(Aquí - vencello para acceder a entrevista do xornalista Camilo Franco)

No seu propio blog, o columnista a carta cabal, Javier Ortiz, déixanos recado, o seu obituario.

Unha semblanza del, a bitácora de Nacho Escolar.

Que a terra lle sexa levadeira.

As latas de sardiñas e os zocos de Lito.

Alfonso Vázquez Monxardín.

LR-28-04-2009

Pois cheguei ás Galerías Pacífico da Rúa Florida de Bos Aires, alanquei ao segundo piso e, horror, non estaba xa a lata de sardiñas Miau que os obreiros da construción tiraran había cen anos. Pregunteille ás azafatas e dixéronme que retiraran a exposición había tres anos e non sabían onde ían as cousas. Quedábame xa só como obxecto tótem, os zocos do Lito, sobre a cheminea da súa casa. Non sei como se chamaba o seu avó, pero polo que fixo, polo que fixeron todos, sabemos a caste de xente que son. Unha historia entrañable. Escoiten.Un día da primavera de 1950 nunha aldea ao pé do nacemento do Miño un avó de enrugas na cara polos anos e no corazón pola vida, fita no fondo dos ollos do neto de dous anos que ten no colo e sorrille tristeiro. Vai marchar o cativo coa nai e os irmáns a Bos Aires, onde o pai xa atopara acomodo para empezar a nova vida que precisaban. Cando están coas despedidas, o avó, calado, descalza o neto; sácalle os minúsculos zoquiños de madeira que lle fixera había uns meses cunha navalla, unha gubia e o mimo das mans curtidas. Dille á filla: ‘Alá non che lle van cumprir, é outro mundo. Os zoquiños quedan aquí, na casa, ‘para cando veña o Lito buscalos’, e repite para si, cun nó na gorxa ‘para cando veña o Lito buscalos...’.E foi pasando o tempo acá e alá. A familia apertouse como unha piña e traballou xunta e como galegos; de sol a sol, de lúa a lúa. O neno medrou no barrio da grande cidade. Estudou e traballou. E o tempo foi pasando. Así que as cousas foron mellor veu a Galicia un seu tío -emigraran varios- e trouxo o encargo de levarlle os zoquiños daquel neno que xa non o era. O avó avellentado foi inflexible...: ‘Os zocos son do Lito e ten que vir o Lito por eles. A ninguén máis llos dou’.Poucos meses despois, o petrucio sentiu que a morte viña, pediulle unha tregua, chamou o fillo maior dos que quedaran na casa e fíxolle a encarga: ‘Aí che quedan os zocos do Lito. A ninguén llos deas que non sexa a el. Ten que vir el buscalos’. E morreu seguro de que viría por eles algún día e de que nas vetas do bido da sola sabería ler as liñas da historia da familia, as privacións que os levaran a América, a dor no corazón que sentira ao velos marchar, os nacementos, as mortes, pero tamén as alegrías e as festas, o recendo dos toxos e a lentura da terra, e tamén, o sorriso que lle botara pouco antes de marchar...A palabra do avó foi cumprida sempre. Cada vez que viña un ‘americano’ a resposta era a mesma: se non é o Lito, os zoquiños non saen da casa. E un día, era 1978, Lito, con trinta anos, xa casado, cun fillo e outro ás portas, de repente, escoitou nos adentros unha chamada que non soubo descifrar e correu cara a Galicia. Achegouse veloz a Fomiñá e o seu tío, xa vello, deulle aqueles zoquiños que o agardaban desde o fondo dos tempos. A emoción non lle impediu deixar de entender o significado do xesto do vello e ler nas esvaídas liñas do bido, a vella historia da caste que arestora lle contaba o avó. Lito namorouse da terra, dos montes, das xentes, do verde, da fala, destoutra forma de ser nosa... sen deixar de amar nunca a terra arxentina que todo lle deu. Sobre todo a Elsa, unha encantadora muller con sangue indíxena da cordilleira e sorriso de anxo.Agora penso que cando me convidou por primeira vez a un asado na súa marabillosa casa de Hurlingham, non me quería ensinar a piscina, nin o xardín, nin o quincho, nin sequera os seus fillos. Quería ver se reparaba nuns zoquiños que estaban sobre a cheminea do salón. Ao lle preguntar que facían alí, contoume esta historia con bágoas nos ollos. Cando mos deixou coller nas miñas mans, souben que xa eramos amigos. Vinos de novo hai uns días e souben que o bater minúsculo deses zoquiños sobre a cheminea é infinitamente máis auténtico e forte que o rumor dos aristocráticos piñeiros de Pondal.

Camilo Nogueira e o sacrificio.

Alfonso Vázquez Monxardín.

Galicia Hoxe 28-04-2009.

Coñecín a dous Camilo Nogueira. Un era camareiro na cafetería Alaska no Parque de San Lázaro de Ourense e outro ao político que coa fundación do Partido Obreiro Galego abriu a esquerda autóctona de Galicia aos aires da modernidade e aceptación do sistema político democrático. Camilo grazas a moitas cousas, á súa forma de ser e ó seu éxito profesional en Sodiga, sabía que había un mundo enteiro por descubrir máis alá da Lavacolla e tiña unha profunda sensibilidade galega, de esquerdas e europeísta. O Sr. Nogueira Román, ex enxeñeiro de Citroën, lémbreno, foi o político máis activo dos primeiros parlamentos autonómicos e grazas ao seu impulso lográronse fitos históricos. Ducias de leis e concreción de inciativas como a traída dos restos de Castelao en 1984. Ou sexa, como era imperativo ético e histórico, durante a nosa primeira lexislatura; nada máis que Galicia tivese algo de poder de seu. Tres anos despois da aprobación do Estatuto; tres anos despois tamén do 23-F; ao ano seguinte da aprobación da Lei de Normalización Lingüística e cando xa estaba implantado o ensino do galego en todos os niveis. Claro que tamén eran os tempos en que o nacionalismo maioritario, léase a UPG e adherencias, aínda non entendía nin aceptaba claramente o sistema democrático -ata 1987 seguiu a alianza estratéxica con HB-, as súas normas, e nin sequera o resultado das eleccións ou das decisións do Parlamento. Así, aquel violento boicot contra a traída dos restos de Castelao a Galicia estivo adobiado de constantes insultos ao Sr. Nogueira.
Como Camilo Nogueira é boa xente cando os seus insultadores daquel día asumiron, en reviravolta pero sen autocrítica, as súas posturas (simplemente xurar a Constitución, condenar a violencia e tratar de ampliar o marco legal para Galicia desde a lei) por ser boa xente digo, foi capaz de traballar con eles de novo. Así conseguiu escano no Parlamento Europeo e desenvolveu a frenética actividade que todos lembramos ante a indiferenza dunha parte importante dunha forza política pexada de arcaico antieuropeísmo.
E agora pídenlle as familias que controlan o choio o sacrificio de renunciar a ocupar un par de meses escano no Parlamento Europeo por mor dun misterioso trato feito cunhas forzas políticas das que agora se desligan para unirse a outras máis radicais. ¿Mellor ninguén en Bruxelas que Camilo Nogueira? Alá eles. Así lles vai.

Na foto, obra da autoría de Camilo Nogueira, pai.

Fincas muy mejorables.
Antón Bahamonde.27-02-2009
El País.
En uno de sus post en El voto con botas -un blog imprescindible-, Fermín Bouza daba cuenta de cómo en las encuestas del CIS previas a las últimas elecciones se anunciaba ya la derrota del bipartito. A la pregunta "Después de las próximas elecciones, ¿cree usted que sería deseable un cambio de gobierno en Galicia?", casi la mitad de los votantes del BNG y la cuarta parte de los del PSdeG respondían afirmativamente. Esa cifra da la magnitud de la desafección de los votantes de izquierda y nacionalistas con el gobierno de coalición. Porque esos votantes se autoubicaban a sí mismos a la izquierda: es decir, su descontento no iba en el sentido de que se hubiesen escorado a la derecha sino en el desasosiego por lo insuficiente del cambio.
O artigo ao completo.

A ilustración Tierras labradas de Ortega Muñoz.

Unha imaxe vale máis que mil palabras.

Seguro que esta a máis dun lle fai pensar no de acender un cigarro... é curioso que dúas cousas que frecuentemente estean tan relacionadas entre si (xa sabeís o cigarrito despois de...) en realidade sexan tan incompatibles :[Trebi.

Fumadores

Javier G. Méndez
Xornal de Galicia, 2009-04-22.

Mientras escribo estas líneas, tengo delante un paralelepípedo con una seriar advertencia de las autoridades sanitarias en una de sus caras: "fumar puede matar". Enciendo un cigarrillo y otro más, mientras pienso, como Serrat, que un día de estos he de plantearme muy seriamente dejar de fumar, aunque todavía no me entre esa tos al levantarme. Pero luego el humo se esparce por la habitación como una bandera contra la hipocresía; me quema en el interior a lo bonzo; se esparce por el medio ambiente, como una de aquellas señales indias que veíamos en las películas del oeste, ¿recuerdas?, y me entra el absurdo orgullo de pertenecer a la raza perseguida, discriminada, bombardeada por malos augurios escritos y ordeñada a impuestos, a la que llaman despreciativamente fumadores.
Trinidad Jiménez, la nueva ministra de la cosa, ya ha avisado de que nos vamos a enterar de lo que vale un peine, macho, como si no se estuviesen enterando ya nuestros bolsillos, atracados vilmente por la haciendas públicas. Ha anunciado una nueva línea otoño/invierno de cajetillas, tétricos y diminutos ataúdes disuasorios en los que van a aparecer panorámicas de nuestros pulmones ahumados, como si fuesen talmente salmones de esos noruegos, oye, y retratos de colegas en estados terminales, entubados hasta las orejas, a ver si de una puñetera vez nos entra el acojono.
Lo curioso de esta obsesión de los Papás Estado por sacarnos del vicio, culo, nenes, es que todas sus medidas de buenos samaritanos llevan siempre añadidas una subida de impuestos indirectos. O sea, esto del tabaco, es el único negocio, en el que por cierto participa el estado, en el que va disminuyendo lentamente el consumo pero se mantienen siempre los beneficios. La misma cantidad de euros que hoy puedan dejar en las arcas públicas cien fumadores, cien suicidas potenciales, vamos, la dejan mañana los noventa que todavía sigan echando humo. Que baja todavía un poco más la demanda, pues subo todavía un poco más el precio de la dosis, a ver si me entiendes, de tal forma que esa red de "camellos" del estado, estancos, locales con maquinas expendedoras, sitios así, sigan recaudando lo mismo para el cártel.
Si el precio del tabaco fuese un elemento disuasorio, de buena fe, descendería proporcionalmente al número de ex fumadores.

D. Ramón en Buenos Aires

El Correo Gallego, 26.04.2009
XOSÉ NEIRA VILAS

Xullo de 1959. Inverno austral. Otero Pedrayo arriba ó Prata invitado polo Centro Galego de Buenos Aires para as Xornadas do Día de Galicia. Estivera na cidade doce anos antes, e publicara logo Por os vieiros da saudade. Alí coincidira con Castelao, compañeiro de inquedanzas. Un ano despois é reposto na súa cátedra en Compostela e dita unha emotiva conferencia sobre a emigración. Agora voltaba a Buenos Aires, con Fita, a súa muller. Eu víñame escribindo con el. E o noso primeiro encontro poducíase na 'Galicia ideal'. Foron días nos que Anisia e mais eu nos beneficiamos co seu maxisterio e coa súa erudita e amena conversa. Viamonos case a diario no hotel da Diagonal Sur no que se aloxaban. Poucos meses antes triunfara a Revolución cubana e el sabía do ancestro galego de Fidel. Falábanos do "desastre" de 1898, e da obra de Martí, e da valentía de Maceo, de quen lle tiña falado seu pai. Viámonos tamén nas conferencias que ofreceu no ámbito galego e fóra del (Museo Mitre, xornal La Prensa, Sociedad de Escritores...). A través da organización Follas Novas rendémoslle unha honenaxe, na que xunto con nós interviron Dieste, Ramón de Valenzuela, Xosé Blanco Amor, Suárez Picallo, Alonso Ríos e Molinari. Léronse adhesións de sociedades galegas de toda América, e do grupo Brais Pinto de Madrid e de personalidades como Cabanillas, Del Riego, Gómez Román, García Sabell, Carballo Calero, Piñeiro, Fole e outros. Montamos unha exposición da súa obra no Centro Lucense.
Días despois visitounos na sede de Follas Novas, onde foi recibido por un grupo de mozos. Chegou con Fita e con Virxinia Castelao. Dedicou exemplares dos seus libros e deixou escritas fermosas palabras nas que fala de Compostela, das cantigas populares, e do que significaba a emigración para a cultura galega.
Cúmprense 50 anos daquela visita e seguimos recordando aqueles seus días porteños.

BNG, un xiro mirandés
Galicia Hoxe, 26.04.2009
MANOEL SANTOS

O acordo do BNG de concorrer ás misteriosas europeas do 7 de xuño na coalición Europa dos Pobos, composta entre outros por partidos soberanistas de esquerdas, como Esquerra Republicana de Catalunya (ERC) e Eusko Alkartasuna (EA), non é intranscendente. Tampouco a escolla de Ana Miranda para a cabeceira da listaxe en Galiza -segundo posto na circunscrición estatal.
Deste xeito o BNG logra, quer de xeito intencionado quer indirecto, catro cousas fundamentais. Primeiro, ter algunha posibilidade de acadar representación no Parlamento, por canto a outra opción -PNV, CIU, CC- só ofertaba o cuarto posto na candidatura. Europa dos Pobos ten asegurada unha acta e se cadra dúas, mais de obter unha o posto sería por quendas. A importancia dun escano na UE non é menor, tanto dende o punto de vista organizativo, pois para formacións miúdas coma o BNG, Europa supón unha fonte de recursos económicos e estratéxicos nada desprezábel; como dende o punto de vista político, xaora que garante loitar en primeira liña por cuestións fundamentais para o país -pesca, agro, ambiente, lingua, construción naval- e, por que non dicilo, tamén formar futuros cadros políticos. Ana Miranda, que chegou a Bruxelas con Camilo Nogueira no 1999, é boa mostra disto.
En segundo lugar, o BNG cae onde ten que caer por ideoloxía fundacional. Como ERC e EA, forma parte da Alianza Libre Europea (ALE), partido político con 42 organizacións en cuxo grupo parlamentar (Os Verdes/ALE) se integraría a hipotética deputada. Amais, a vicepresidenta da ALE é a propia Ana Miranda. O feito devólvelle ao BNG a coherencia ideolóxica sobre o papel, especialmente se temos en conta o que a ALE defende: dereitos humanos e dos pobos, desenvolvemento sustentábel, abolición da enerxía nuclear e potenciación das alternativas, reorientación da Europa do neoliberalismo, a competencia e o centralismo, participación das nacións sen estado nas negociacións sobre temas da súa competencia, diversidade lingüística e cultural?
A terceira cuestión é máis importante do que parece. O xiro á esquerda, malia que tardío e sospeitoso por ser logo dunha desfeita electoral, alivia un chisco as dúbidas e desencantos dunha militancia que nos últimos tempos tivo moi difícil defender diante da sociedade galega algunhas decisións e derivas gobernativas do cumio da pirámide nacionalista.
E en cuarto lugar, a escolla de Ana Miranda achega un aire fresco imprescindíbel para quen está preto da asfixia. É nova, con moita experiencia nas labirínticas institucións europeas, coñece coma ninguén a Galiza exterior, ten unha sensibilidade para cos movementos sociais -é asidua dos foros sociais- que debería ser obrigatoria no BNG, excelentes relacións con outras nacións sen estado e, malia que resulte estraño por estratexia electoral, é pouco coñecida no país, o que hogano no BNG é case unha virtude. Máis alá dos resultados que obteña, é xente da súa xeración e preparación a que ten que ir collendo o temón dun BNG que nunca parece renovarse de verdade.

Cabo vírgenes

Afonso Vázquez-Monxardín

La Región, 25-04-2009

Se cadra foi polo que oíra contar dunha patria desaparecida varias veces e repartida por outros máis poderosos a bocados. Se cadra foi polo espírito aventureiro que levara aos seus avós polacos a vivir en Entrerríos en vez de quedar ao calor dos seus conveciños en Buenos Aires.

Se cadra foi simplemente por ambición por iso era vocacionalmente buscador de ouro ou porque estaba tolo. Si, dicían os seus veciños que estaba un pouco tolo. O caso é que un día despois de sentir na radio os problemas fronteirizos con Chile, o das illas do sur de Tierra de Fuego, a cuestión dos xelos patagónicos, despois de buscar eses sitios no mapa e estudalos con atención... chegou el só á conclusión de que Chile ía mover os marcos fronteirizos empezando polo sur para aproveitarse daquelas soídades inmensas. Así, cambiando de noite os fitos, pouco a pouco arrimaríanse a Río Gallegos, despois caería Santa Cruz, logo Comodoro, Trelew... Sempre oíra que Chile non era de fiar.

Non o pensou máis. Apañou catro cousas e montou no tren. Foi dando tumbos -non tiña un peso- e ao cabo de dous meses chegou á entrada do estreito de Magallanes, sobre o Atlántico, á mesmiña punta do cabo Vírgenes. Alí preguntou por Chile. O fareiro solitario indicoulle co dedo o último marco.

Pensou inmediatamente que xa o correran e que o fareiro era cómplice. Para vixiar que non o moveran, decidiu quedar ao pé do cilindro de pedra. Pouco e pouco montou unha cabana desastrada. Ao principio o fareiro pensou que non rexía. Depois estivo seguro e un pouco por piedade outro pouco por un aquel de curiosidade, foille cedendo materiais. Os militares indicáronlle que se retirara cen metros do marco. El, obediente, así fixo. Ao principio espreitaba de noite. Pouco e pouco foi alongando as vixilias ata que decidiu que abondaba como comprobar polas mañás. Axiña empezou a buscar ouro bateando auga de regatos ou escaravellando na terra dos cantís entre lobos, elefantes mariños e pingüíns, acobillándose como podía dun vento que xeaba a alma. Cando se lle acabaron as provisións, deu en cazar lebres, despois armadillos, algún guanaco. Despois curtiu peles que lles vendía aos militares do posto. Un día houbo unha morte. Un mapuche chileno apareceu acoitelado onda a soidade da súa cabana.

Os militares, apercibidos polo fareiro, collérono e levárono ao cárcere de Río Gallegos.

Xuraba que fora atacado de noite na caba na. Que o marco non tiña nada que ver.

Ao cabo do mes chegaron informes de Punta Arenas. Sobre o chilote había orde de busca e captura: era un perigoso criminal fuxido do penal de Puerto Natales. Soltárono. Voltou ao cabo xurando non saír de alí na vida. Pasou aínda trinta e sete anos vixiando o marco e sobrevivindo tamén coas cousiñas que vendía aos que se achegaban: cachos de ferros retortos e botellas rotas, madeiras talladas de naufraxios e contando historias soñadas a quen quixese oílas... Un día xa vello e canso, sentiu que lle estralaban os ósos dos cadrís e caía ao chan. Soubo que a cousa era a fin. Vira moitas ovellas, moitos guanacos, moitas maras vellas ás que lle acontecía o mesmo. Sen os ósos dos cadrís tiña a arquitectura da vida fundida.

Nada se podía agardar. De alí non ía saír.

Arrastrouse sobre os cóbados suando no frío ata o estremo da cabana. Apañou unha coitela de desbastar coiro. Sen pensar máis, cun sorriso de alivio, pasouna premendo con forza e suavidade sobre a xugular e notou ao tempo un chorro quente sobre o pescozo e axiña que se lle varría a vista e se enchía todo de luz. Moita luz. Tanta como vira xunta en toda a súa vida nas néboas daquela terra estraña e fría.

PARABÉNS (algo serodios) AO AMIGO MONXARDÍN
Afonso Vázquez-Monxardín gana el premio ‘Carracedo’ por sus
artículos escritos en La Región

LR - 21-04-2009

Afonso Vázquez-Monxardín resultó ganador de la última edición del premio ‘Xosé Aurelio Carracedo’ de periodismo por una colección de artículos publicados en el periódico durante 2008. Juan Andrés Hervella se hizo con el segundo premio.
Tras una reunión del jurado mantenida en la mañana salieron a la luz los nombres de los ganadores de la presente edición del premio ‘Xosé Aurelio Carracedo’ de periodismo, promovido
por la Diputación de Ourense y dotado con 5.000 euros.
El primer premio fue para el profesor Afonso Vázquez-Monxardín por una colección de artículos
publicados en La Región a lo largo del pasado año. La decisión fue adoptada por unanimidad de los miembros del jurado, que valoraron de manera positiva la variedad de los artículos presentados al certamen, su calidad léxica, el tono desenfadado que el autor da a los mismo, el elevado nivel cultural de los comentarios y su conciencia crítica e, incluso, provocadora en algunas ocasiones.
El jurado estuvo presidido por el diputado de Cultura, José Luis Valladares, e integrado como vocales por Felipe Ferreiro, Mariluz Villar, Luz López Crespo y Xosé Lois González.

AS UVAS NA SOLAINA CONTINÚA.


Ourense, 24 de abril de 2009

É vontade do común amigo Marcos Valcárcel que o blog As Uvas na Solaina siga adiante como foro de reflexión, debate e lecer. Ese é o seu xeito de agradecer as innumerables mostras de cariño, admiración e alento que, neste e noutros foros, lle teñen prodigado tantos e tantas amigos e amigas, quer sexan contertulios habituais ou ocasionais, quer sexan lectores.

Un grupo de amigos temos a difícil e, ao tempo, grata encomenda de tentar suplir parte do seu labor. De seguro que con máis intención que acerto, pois é imposible substituír a súa sensata, amable e ecuánime voz.

Así pois, poranse, cando se poida, ligames con textos da prensa, tal como Marcos viña facendo, e ás veces algún comentario ou artigo orixinal. Todo coa intención de que o debate continúe, de que este recuncho da vella Auria sexa un lugar de encontro, de complicidades compartidas, de discusións frutíferas, de desavinzas pacíficas, de sorrisos abertos. En nome de Marcos Valcárcel, benzóns para todos, amigos e amigas.