Andrés do Barro.


Andoliña 6 xuño

Hai uns días a TVG emitiu un programa especial dedicado a relembrar a figura do cantante galego Andrés do Barro, falecido no 1989, cando contaba 42 anos. No que eu vin, que non foi todo, tivo certo interese, aínda que o actor Luís Tosar abusou un pouco insistindo niso da estética do dobarrismo. Doutra parte, moitas das versións que alí se tocaron a min gústanme máis na súa interpretación orixinal.
Esta recuperación deste cantante ferrolán non é de agora: hai meses que está en vigor na Radio Galega e no mundo dos blogs de internet. Despois de moitos anos esquecido, agora todo o mundo relembra cancións como O tren, Rapaciña, Corpiño xeitoso ou Teño saudade: de O tren, da que son coautores os letristas Xosé Manuel Silva e Xavier Alcalá, falamos o domingo pasado na sección Cen Anos de Historia Cultural pois apareceu no ano 1969.
O artista coincidiu no seu tempo histórico co nacemento de Voces Ceibes, con Benedicto, Bibiano e Miro Casabella, entre outros. Dende a esquerda facíanse críticas duras contra este modelo de canción comercial en galego, por non comprometida. Hoxe hai que admitir que o ferrolán tiña pezas fermosas. E, ademais, había sitio para todos.

SEGURO AZAR. Todos menos un (Damián Villalaín en A Nosa Terra)
Aínda que é evidente que nas eleccións hai sempre quen gaña e quen perde, os resultados das municipais do pasado domingo introducen tantos elementos de compensación para uns e para outros que, finalmente, incluso os que perden votos poden considerárense, se non completamente satisfeitos, si polo menos mellor parados do que se prevía. Puido ser peor, estarán pensando aliviados, por exemplo, nas sedes pontevedresas do PP, e mesmo celebrando como unha gran victoria a agónica conservación da Deputación Provincial por un pequeno número de votos. Hai nacionalistas que se sinten decepcionados pola non consecución dalgúns importantes e explícitos obxectivos, pero o certo é que o seu descenso nas cidades vese compensado polo relevante papel que van desempeñar na súa gobernación. Os socialistas, dende logo, teñen que estar ben contentos. Por aí non hai queixa, aínda que algunha das moitas expectativas depositadas nestes comicios non fose finalmente cumprimentada.
Así que todos poden atopar nos resultados definitivos algún motivo para estar contentos e mesmo para sacar peito. O cal está moi ben, pois nada hai mellor para o tranquilo discorrer da convivencia que un sentimento xeral de triunfo e de poderes repartidos.
Só hai unha excepción a este estado global de felicidade absoluta e victoria para todos. Chorando polas esquinas, apiltrafados e catatónicos, andan os que máis o merecían. Vou facer leña da árbore caída e deixar aquí escrito que unha das alegrías que a moitos nos depararon estes comicios foi o boicot do electorado aos descarados executores da fea manobra de usurpación e manipulación política das siglas históricas do partido fundado hai oito décadas polos galeguistas das Irmandades da Fala e da Xeración Nós. Unha ducia de políticos rebotados, dispostos a especular co seu voto nos desafortunados concellos nos que conseguiron entrar, é todo o botín atrapado por esta nada romántica requitropa. Só exclúo da miña ledicia por tan contundente fracaso a unha candidata de Vigo, Maite Fernández, respetada ex-concelleira do Partido Popular, inexplicablemente implicada nesta trapallada. Pero que non lograse poñer o pé en María Pita o piernas que optaba a facerse co control do urbanismo coruñés, con abraiantes apoios mediáticos e económicos e con mensaxes radicalmente contrarias ao ideario representado polas siglas baixo as que se disfrazaba, é a máis edificante lección que os picaros da política poden obter destas municipais. E, ademais, evitóuselle un disgusto a don Avelino Pousa Antelo.

COUTO MIXTO E RESCALDOS ELECTORAIS.
La Región 4 xuño (Na foto, cruceiro de Meaus, no Couto Mixto)

Couto Mixto. A pasada semana aprobouse no Congreso español unha declaración que insta ó goberno do Estado a recoñecer o Couto Mixto como un espazo transfronteirizo con identidade propia e impulsalo e desenvolvelo cos medios máis axeitados. A proposta foi unha iniciativa socialista, do parlamentario ourensán Alberto Fidalgo, e foi transaccionada co Partido Popular para logo ser apoiada por unanimidade na cámara. Co entusiasmo ademais dos nacionalistas vascos e cataláns, segundo me conta Luís García Mañá, primeiro historiador que chamou a atención con seriedade sobre esta realidade. Estiven convidado en varias xuntanzas dos promotores do recoñecemento do Couto Mixto que inicialmente parecía unha utopía propia dalgúns idealistas. Pero a utopía está a facerse realidade, cando menos nos seus contidos simbólicos. Para ben de todos.

Rescaldos electorais. Xa en pleno debate dos pactos, quedan aínda sen apagar algúns rescaldos electorais. Con escenas insólitas como ver o PP implorando pactos do BNG ó que sempre se acusaba de ser a Herri Batasuna galega ou a confrontación xa aberta na cidade dos sectores que representan Cabezas e J.L. Baltar no marco da dereita ourensá. Supoño que se estará a discutir aínda moito máis nos aparatos e asembleas internas dos partidos. Deberían discutir tamén os nacionalistas, pois o BNG non perdeu (porque entrará no goberno de moitas cidades) pero tampouco gañou (porque perdeu 24.000 votos nesas mesmas cidades que vai cogobernar e só logrou frear suavemente un proceso de caída electoral). E hai datos que dan para moito reflexionar dentro do BNG: por exemplo, a cidade de Ferrol onde os nacionalistas chegaron a ter no seu día a alcaldía (en coalición) e pasan a ser agora a quinta forza do concello, por detrás de Esquerda Unida. A comarca de Ferrol estivo sempre baixo o control do secretario político da UPG, Francisco Rodríguez, que sempre manexou moitos dos fíos invisibles que conducen o BNG. Haberá autocrítica nesta ocasión?

Telelixo. Aclarouse todo. O programa da TV holandesa no que varios enfermos renais competían por un transplante era só unha montaxe televisiva. “Lisa”, a suposta enferma terminal, tiña que decidir qué concursante recibiría o seu órgano coa axuda dos SMS que lle enviasen os espectadores: reality show puro e duro. Esa é a noticia. Pero non: a verdadeira nova é que isto está hai días nos xornais e, aínda que a tal Lisa só era unha actriz, a todos nos pareceu verosímil e posible, sobre todo na televisión holandesa, que seica foi a inventora do formato de “Gran Hermano”. E iso é o terrible, en verdade: que unha cousa así ata podería ser real no mundo no que vivimos.

Galicia borrosa

M. Swan citou nun post recente o libro de Santiago Lamas, "Galicia Borrosa" (Publicacións do Seminario de Estudos Galegos, 2004) e con ese motivo recupero dúas vellas andoliñas que lle dediquei (10 xuño e 16 xullo 2005) a este autor ourensán, ademais amigo desta casa.
Da Galiza borrosa e sen memoria
Levo días a ler un magnífico libro que fala das identidades e dos nacionalismos, das memorias –soñadas, inventadas, reconstruídas- e dos lugares da memoria, da retranca e da ironía, da saudade e das paisaxes do noso “patriotismo vexetal”, etc. Podería titularse, en lingua coloquial, “¿Como somos os galegos?”, así, mantendo os interrogantes, pero titúlase “Galicia borrosa”, o seu autor é o sabio e psiquiatra Santiago Lamas e sacouno á rúa Ediciós do Castro na serie de Publicacións do Seminario de Estudos Galegos.
O volume está cheo de descubertas e suxerencias: por exemplo, fálase tamén desa teima nosa, nos últimos tempos, de reiventar festas históricas e feiras medievais. Pode semellar unha teima moi galega, pero non: a única festa radicalmente galega sería o Día das Letras Galegas, a única sen connotacións extragalegas, di Lamas; en realidade estoutras celebracións son copia do modelo norteamericano de festexos dun pasado sen heroes nin datas, poñendo en escena unha suposta Idade Dourada. A diferencia nosa co pobo norteamericano é que nós si temos Historia, por trasfegada que ela sexa. E tamén datas propias e lugares da memoria a reivindicar… ¿Que sucede logo?
GALIZA VERSUS XAPÓN
Hai anos un pintor xaponés, que visitaba Galiza, afirmaba nunha entrevista que en todas as súas viaxes nunca vira lugar tan próximo a Xapón como a nosa Terra. Pensei eu daquela nalgúns elementos da nosa paisaxe, como o cultivo en sucalcos, pero, malia iso, vía a súa declaración como pura retórica. Pero quizais non. Xa falei aquí noutras ocasións da nosa peculiar proximidade ao mundo poético dos “haikus” que engaiolaron a autores como Novoneyra, Helena Villar ou Consuelo García Devesa. E hai outros fíos que nos comunican …
Na súa “Galicia borrosa”, Santiago Lamas recolle estudos antropolóxicos sobre o país de Oriente Extremo que falan de cousas que os galegos entendemos ben: velaí esa “reticencia verbal” (a cultura xaponesa aconsella non dicir claramente o que un quere), que aboia no mesmo mar da nosa ironía e a retranca. Amigos meus que viviron en Xapón volveron de aló falando marabillas dalgúns dos seus costumes como o amor á Terra e ás árbores de onde derivou a arte dos bonsais. O noso panteísmo semella máis esquecido. A Fisterra occidental e a Fisterra oriental: Galiza versus Xapón. Tamén hai diferencias, por suposto: disque o Xapón é unha illa. E non o será tamén a Galiza?

Arredor do pai Miño

Agora mesmo rematei un traballiño, para unha revista-programa das Festas do Corpus de Ourense, que se titula "O Miño afia o azul e segue a viaxe", título prestado duns versos de Euxenio Montes. É un xeito de viaxe literaria-sentimental ó Miño da nosa infancia, dos da miña xeración, e tamén dos escritores. Máis adiante colgarei aquí o texto: de momento vexan unha das fermosas fotografías que ilustrarán o traballo.

I N V I T A C I Ó N Editorial Alvarellos

ALVARELLOS EDITORA E O LICEO DE OURENSE

CONVIDAN A VOSTEDE AO RECITAL E PRESENTACIÓN DA OBRA

Teoría de Galicia. Artigos esquecidos en Vida Gallega, 1926-1963,

deRamón Otero Pedrayo

Día: martes, 5 de xuño de 2007.Hora: 17: 30 h.Lugar:
Salón de Tertulias do Liceo de Ourense, rúa Lamas Carvajal.

Participan: o profesor, historiador e autor do limiar Marcos Valcárcel; as recitadoras do Liceo Tereixa Devesa e Loli Conde, e o editor, Henrique Alvarellos.

CEN ANOS DE HISTORIA CULTURAL. 1969: o ano en que naceu a revista CHAN


Púñase en marcha a revista bilingüe dirixida por Borobó.

Nun ano cargado de bos libros de poesía, narrativa e ensaio:
Marcial Suárez, Luís Seoane, Neira Vilas, Fariña Jamardo, Carlos Casares, Manuel Casado Nieto, Celso Emilio Ferreiro, Xesús Alonso Montero, Otero Pedrayo, A. Cunqueiro, etc.

A lectura (Casa de Citas)

A lectura é unha enfermidade de transmisión oral.
Sergi Pàmies, "Babelia", El País, 2 xuño.

Kim Phuc, o poder dunha foto.

Andoliña 5 xuño

Unha nena espida corre por unha estrada cos brazos abertos, algo caídos, chorando e berrando de desesperación. Ó seu arredor, corren outros nenos e nenas. Tras deles camiñan tranquilos un grupo de soldados: ó fondo a inmensa fumareda dos bombardeos. Esta foto marcounos a todos os que eramos nenos en 1972, cando foi tomada polo fotógrafo Nick Uth. Esta foto e máis aqueloutra na que un home, un xeneral survietnamita, apunta á cabeza a un soldado en plena rúa que logo caerá asasinado. Daquela guerra arredada que un neno non podía entender, queda Vietnam, ese nome, e estas dúas fotos, que simbolizan para nós a dor de centos de miles de persoas e un país arrasado por unha guerra imperialista, a mesma contra a que cantaron nos seus versos Uxío Novoneyra e Celso Emilio Ferreiro.
Hoxe aquela nena de nove anos, que se chama Kim Phuc e sobreviviu á catástrofe, percorre o mundo convertendo esa foto nunha icona contra a guerra e pola paz: diso fala o corpo queimado daquela cativa. Salvouse porque o napalm non lle queimou os pés e puido correr. A foto serve tamén para lembrarnos que hoxe segue habendo, mundo adiante, outros Vietnam e tamén moitos Kim Phuc.

Tralos resultados, os pactos. Estratexias e perspectivas de futuro.

Quero manter aberto o fío electoral, que dende o comezo da campaña acumulou xa perto de 500 comentarios, incluída a análise dos resultados.
Se lles parece pertinente, trasladamos aquí o fío de debate sobre os PACTOS, para que estea máis cómodo e localizable, e as súas consecuencias nos diferentes partidos (interésanos analizar todo, non só o BNG: tamén o futuro do PSdG e do PP galego).
E para abrir boca, aquí vai un comentario editorial no Galicia Hoxe, hoxe mesmo, que a min me parece oportuno:
Quintana e a maldición do caxato (Eduardo Olveira)
Sabemos que o Bloque tivo un teito de catrocentos mil votos que o elevou a segunda forza, malia que en clave de poder foi un éxito inútil. Sabemos, tamén, que ten un chan sólido de trescentos mil fieis que o converten en chave imprescindible para a consolidación da Galicia do cambio. Vive así o nacionalismo días de viño e de rosas, instalado nun mundo feliz que, porén, agocha perigos, buratos negros dos que os líderes do benegá nada queren dicir de cara ó exterior nin, e aquí é onde se acenden as alarmas, teñen interese en facer análise crítica de portas cara a adentro. A maldición do caxato sobrevoa o Bloque, cos socialistas aproveitando a fondo –mellor?– o pacto cun partido útil e cómodo, domesticado, para crecer. E non chega que Quintana marque distancias –"non estamos neste mundo para apoiar o PSOE"– con cándida morneza.

Respirar por el idioma, de Francisco Fernandez Naval. Historias de cronopios y gallegos

(Novas enviadas polos amigos: esta por Tacho.
www.página12.com.ar 13 maio 207)
En Respirar por el idioma, el libro que presentó en Argentina, Francisco Fernández Naval explora un camino singular: el de la relación de Julio Cortázar con la cultura gallega. Por Susana Viau

El sábado 21 de marzo el teléfono sonó muy temprano en la habitación del hotel de la calle Paraguay, donde se alojaba desde hacía dos días. Al otro lado de la línea, su mujer, la fotógrafa Maribel Longueira, le anunció que acababa de ganar el premio Ciudad de Orense. “No es importante en dinero –decía un rato más tarde Francisco X (“Xose”) Fernández Naval, subdirector de Cultura de la Xunta de Galicia–, pero es uno de los más significativos de la poesía gallega.” De todos modos, no fueron los poemas de Miño los que lo trajeron a la Feria del Libro, sino la presentación de su libro Respirar por el idioma. Los gallegos y Julio Cortázar, editado por Corregidor. Fernández Naval –“Chisco” para sus amigos– se cruzó con Rayuela e Historias de cronopios y de famas a los 18 o 19 años, aunque reconoce que “todos los escritores gallegos de mi generación se sienten tributarios de Cortázar”. El vínculo entre el argentino y Galicia, explica, es profundo y va mucho más allá de la “galleguidad” de Aurora Bernárdez, su primera mujer. “Fíjate que Saúl Yurkievich me sugirió que buscara en el Cuaderno de bitácora de Rayuela. Ahí, en un momento, Cortázar enumera los sinónimos en castellano de “rayuela” y luego las formas de llamarla en cuatro lenguas: inglés, francés, catalán. Después anota: “Mariola (Coruña, Galicia). No lo puso en polaco. Lo puso en gallego”.
La idea de rastrear esos lazos se la dio, sin querer, el bibliotecario de Neda, un pueblecito cercano al puerto de El Ferrol, de apenas 10 mil habitantes, que organizó un congreso para celebrar los 40 años de la publicación de Rayuela “y me invitó a dar una conferencia. El bibliotecario de Neda es uruguayo, de El Cerro, y está convencido de que la Maga era de El Cerro, como él”. Para entonces “yo ya sabía que Aurora era de origen gallego y que Lorenzo Varela y Luis Seoane le habían publicado el cuento ‘Bruja’ en Correo Literario y ‘Lejana’ en Cabalgata. Sabía también que había estado en Galicia. Igual, leí todo en la perspectiva de encontrar un vínculo con los porteros, los choferes, la enfermera de día, la señorita Cora, el rechazo inicial y el amor final. Esa fue la primera aproximación, muy ligera por cierto”.
Fernández Naval convino con el bibliotecario que la charla sería breve; con 45 minutos ya estaban bien. De todas formas, viajó a París para entrevistar a Aurora Bernárdez. Ella no se hizo rogar y le aportó certezas. “Me dijo que Julio era muy preciso, si hablaba de los gallegos pensaba en la gente de Galicia y cuando la llamaba ‘gallega’ o ‘galleguita’, era por su origen.”
Chisco Fernández Naval se mueve con soltura en el universo de Cortázar, sobre todo porque está poblado por los intelectuales exiliados tras la Guerra Civil: el pintor Luis Seoane, los poetas Lorenzo Varela, Arturo Cuadrado y el poeta y narrador Rafael Dieste. “Se suele hablar –precisa– del mundo del exilio español. Sin embargo, ellos eran algo más que exiliados españoles, eran exiliados gallegos.”
Una excepción flagrante era la de Francisco Luis Bernárdez, el hermano de Aurora, un franquista civilizado cuyo don de gentes le permitía ser centro de innumerables tertulias. Con todo, la relación de Cortázar con los expatriados está mediada por la amistad con Fredi Guthman, Luis Baudizzone o Perla Rotzait. “En los ‘40 y los ‘50 los grandes amigos de Cortázar son esos. Pero tú tiras del hilo de Guthman y te aparece Arturo Cuadrado, tiras de Baudizzone y hallas a Rafael Dieste, tiras de los Rotzait y encuentras a Luis Seoane. El escultor chileno Lorenzo Domínguez también lo acercó a esos grupos que se reunían en el Tortoni. El departamento de los Dieste, un piso 12 en la calle Lavalle 376, donde había un piano Pléyel y cuadros de Colmeiro y de Seoane, fue la vivienda donde Cortázar escribió El examen. El paisaje portuario que se veía desde sus ventanas está descripto en el inicio de Los premios. Y en ese mismo piso escribió, esencialmente, Imagen de John Keats.”
Pese a tantos puntos comunes, supone que Cortázar no debe nada a esos personajes. Es más, está convencido de que “nadie le debe nada a nadie”.
Es obvio que Fernández Naval es gallego de los pies a la cabeza. Se emociona al repetir que Cortázar afirmaba que sus paisanos “respiran por el idioma” y Leopoldo Marechal los caracterizaba como “una raza lírica”. “Los gallegos son una nación, un pueblo, un territorio, exilio, migración, una cultura diferente de otras culturas y sobre todo una manera particular de ver el mundo a través de una lengua. Es una comunidad lingüística de 3 millones y de casi 300 millones si se cuenta a los portugueses y los brasileros.” Lo curioso es que él comenzó a hablarlo recién en la adolescencia, al descubrir que la subestimación del “galego” tenía una rotunda matriz clasista. “El catalán es una lengua asociada a la cultura, porque era la lengua de la burguesía. El gallego no. Por el contrario, era considerado inculto porque era la forma de expresión de un pueblo de campesinos y marineros. Hacia el final del franquismo casi todo el mundo en Galicia era analfabeto, pero lo hablaba el 88, 89 por ciento. Hoy sólo el 70 por ciento lo maneja, pero tenemos alfabetización completa y si nos faltan palabras, si necesitamos palabras nuevas, el portugués nos sirve de ayuda.”

Libros galegos: Biblioteca Básica da Cultura Galega

Pan por Pan 2 xuño

Hai 25 anos, 1 de xuño de 1982, presentábase en Trasalba a Biblioteca Básica da Cultura Galega, impulsada por Galaxia e da man de Bieito Ledo. O benquerido Xoaquín Lorenzo estivo naquela presentación que ademais recuperaba en catro volumes o tomo II da súa “Etnografía. Cultura material” na “Historia de Galiza” que dirixira Otero Pedrayo en 1962. Publicáronse naquela colección, co apoio das catro deputacións, 50 tomos cos máis valiosos clásicos das letras galegas (narrativa, poesía, ensaio): chegaron milleiros de libros galegos baratos ás casas. Foi unha moi valiosa iniciativa de difusión da cultura galega, que a min me lembra o que fixo RTVE en 1970 coa colección Biblioteca Básica Salvat.

Dende aquela non houbo ningún esforzo público semellante relacionado co libro e co mesmo apoio institucional: 25 anos despois non estaría mal copiar aquel fermoso proxecto, non cren?

Unha campaña divertida en Euskadi.


Clicar no magnífico video localizado na Euska Telebista.



(Tarda un pouquiño en cargar, se non se visualizase ben; subiríamolo a You Tube.
Non obstante, este é o seu enderezo :
http://www.eitb.com/vayasemanita/asx.asp?fichero=gc/video/runing_canpana_20070426_190kbps.asf)

PARTIDOS NA ESCALEIRA (Afonso V. Monxardín, hoxe en La Región)

Un deses estendidos tópicos alleos defínenos como dubitativos nunha escaleira, sen ter claro se subimos ou baixamos. Nós sabémolo ben, aínda que por cortesía e costume paremos un momento ao cruzarnos co outro –ese que non sabe cara a onde imos- para facer un descansiño e botar unha parrafada.
Pois a grande escaleira da Galicia electoral está arestora medio ás escuras e chea de candidatos, analistas e partidos tropezando uns cos outros... E neste trafego, non se rompeu ningún garrafón de votos, aínda que moitos están mediados, medio cheos ou medio baleiros, segundo se queiran ver.
O BNG sabe ben que se pode subir costa abaixo. É o que fixo nas anteriores autonómicas onde baixou de 18 a 14 deputados, pero ao tocar poder Anxo Quintana soubo vender a imaxe da vitoria de forma eficaz. E agora coa importante baixada nas cidades que van para arriba –sobre todo onde gobernou, Ferrol, Vigo e Pontevedra- pois resulta que sobe xa que ha participar no goberno das sete grandes. Pola contra, na vella Galicia rural, esa que vai para abaixo, e que se dicía do voto cativo, sobe en número de votos e influencia.
E o PP baixa subindo. En boa parte da Galicia urbana e dinámica –Vigo, Pontevedra, Ourense, Santiago- sobe en votos ata ser indiscutiblemente a primeira forza ou segunda en Coruña, Lugo e Ferrol... pero ao non micar poder, baixa. Pola conta, na vella Galicia rural en decadencia, tamén decaen os seus votos. Agora é máis visible ca nunca que nese rural vótase á persoa revestida de certos atributos supostos (traballador, eficaz, amigo da xente, servicial e boa persoa...) e non dunhas siglas, que, sábeno vostedes coma min, son o de menos. A alcaldesa do PP pasada ás listas do BNG no Bolo sacou a mesma maioría absoluta que noutro “envoltorio”. Se o Manolo Prado, profesor de galego e alcalde de Beariz onde saca para o PP 9 de 9 se pasase ao Partido Humanista, os votos irían canda el. Pódeno ter por seguro. E se Paco García se pasase ao PP, Allariz volvería ter alcalde popular en vez de nacional popular.
Eu ao PSOE felicítoo pero non lle arrendo a ganancia. Depende nas sete cidades do BNG para facer gobernos estables de progreso. E o BNG desacougado por ir costa abaixo na Galicia costa arriba, cisma óllase no espello... ¿Acabarase convertendo nunha especie de IU de Galicia, con vocación de muleta esquerda para os goberno do PSOE? ¿Como se sacode esa manta que o afoga? ¿E sen ela conxelaríase? Difícil cuestión.
O que vexo claro é que o PG debería saír correndo pola escaleira de incendios e entregarlle a sigla ao Museo do Pobo Galego ou á Consellería de Cultura para pechar un intento desafortunado. A disolución sería un acto de dignidade que todos lle apreciariamos moi positivamente e falariamos del ben.. como dos mortos nos enterros.

Xa ninguén lles fai caso...
Andoliña 1 xuño (Imaxe: detalle de P. Delvaux)

Durante quince días tiveron todas as atencións. Todos estabamos pendentes deles. Hoxe ninguén lles fai caso nin mira cara a eles: falo dos carteis, as bandeirolas, os valdos publicitarios, xa medio consumidas pola climatoloxía. As súas mensaxes periclitaron: venden un produto xa caducado. Só agardan polos empregados das compañías publicitarias que os taparán para sempre con novos anuncios.
‘Faremos máis’ dicían os socialistas e de momento fixeron máis votos que nunca. ‘Pensado para ti’ engadían os do Bloque, pero quizais o electorado pensaba noutras cousas e os resultados non foron os agardados. ‘Confianza é futuro’ rezaba o confuso lema do Partido Popular: a confianza dun amplo sector do electorado, urbano sobre todo, parece defraudada. O futuro é por definición indescifrable.
E o slogan do Partido Galeguista. Encabezado en Auria por un tránsfuga dos socialistas (o PG foi nesta campaña o partido dos tránsfugas, de tódalas cores). ‘Depende de ti’, dicía o cartel do PG e para os malpensados quería dicir que a futura alcaldía dependería só do voto deste posible concelleiro. Pero o electorado tomouno ó pé da letra: negándolles, a el e a Soto en Vigo, o acceso á Casa do Concello.

Que pasa cos Mossos?

Na web de El País está colgado o video cos malos tratos que sufriu unha moza detida por parte de varios Mossos de Barcelona. No video, gravado con cámara oculta por Asuntos Internos, vese a agresión que fan dúas policías mulleres sobre a detida. Outro video amosa o estado en que quedou esta, cheo de hematomas por todo o corpo.
Que pasa cos Mossos de Barcelona? Suceden estas cousas aínda na nosa democracia? A policía agresora está detida, pero non é un caso solto. Na mesma comisaría hai varios policías máis suspendidos de emprego polas mesmas razóns. Imaxes nada estimulantes, dende logo. Que pasa nas outras comisarías de España? Se os agredidos son, p.ex., inmigrantes, sen avogados nin persoas que atendan os seus dereitos, a policía ten carta branca para facer o que queira...?

En poleiro alleo

En "Pírrica" (El Correo Gallego), Bieito Iglesias deixounos a súa persoal valoración das pasadas eleccións municipais.

Onte fixo o mesmo Antón Baamonde en El País: "La hecatombe", cunha análise bastante demoledora do futuro que lle agarda ó PP en Galicia.

E Miguel Anxo Fernán Vello ("Pactos", Galicia Hoxe) critica a doutrina do PP sobre os pactos BNG//PSdG-PSOE.

Pola súa banda, Anxo Tarrío (Galicia Hoxe) lembra a Antonio Pérez, un dos míticos editores de Ruedo Ibérico. (A imaxe, "Masculino-Feminino", 1959, é da artista surrealista canadiana Mimí Parent).

Unha iniciativa positiva. Falarlle galego a un fillo.

(Imaxe: A Idade de Ouro, de W. Bouguereau)

No berce. Chega a Xeración E logo!
Até 15.000 embarazadas galegas recibirán material en galego para "que non se produza en Galicia unha ruptura da transmisión da lingua".

Falarlle galego a un fillo (M. A. Fernán-Vello, Galicia Hoxe, 1 xuño)

Falarlle galego a un fillo é axudalo a entender mellor a realidade que o rodea", afirmou a secretaria xeral de Política Lingüística na presentación dunha campaña destinada a recuperar a transmisión da lingua de pais a fillos. Máis de 15.000 mulleres embarazadas, futuras nais, recibirán unha serie de materiais que, unindo información variada, consellos psicosanitarios e un convite cordial a lles falar aos meniños na lingua propia de Galicia –lingua materna ou paterna–, resultan finalmente de grande atractivo e de grande utilidade para as persoas, como dixo Marisol López, que teñen na súa man que non se produza en Galicia unha fractura na transmisión da lingua. Velaí, "os bebés, que determinarán a fortaleza do galego do mañá, e as nais e os pais, que son os axentes principais na transmisión inicial da lingua". Como di o director xeral adxunto de Educación da Unesco, "a linguaxe e a identidade atópanse vinculados ao termo "lingua materna", e unha comunidade expresa parte da súa identidade a través do seu idioma de instrución, en tanto que unha sociedade sa toma decisións que producen comunidades harmónicas e persoas con confianza en si mesmas. Non hai moito soubemos, por un estudo realizado pola Comisión Europea, que o idioma galego é a lingua materna de preto de 1,8 millóns de persoas e tamén sabemos, por outros estudos realizados, que na actualidade existe unha grave fractura na cadea de transmisión da lingua galega de pais a fillos. Benvida, pois, porque é todo un acerto, en fondo e forma, esta nova campaña de Política Lingüística. E non está de máis lembrar aquí a tan ben acaída frase de Castelao sobre o particular: "O desprezo da lingua materna significa un renunciamento de dereitos e provén dunha anestesia da dignidade colectiva". Falarlle galego a un fillo ou a unha filla é un acto de dignidade consciente, e é tamén un acto de sensibilidade e de tenrura, porque se lles está transmitindo a lingua propia do pobo galego. Nada máis e nada menos. Todo un acto profundo de amor e de beleza.

O DIVINO ROTEIRO
(Feira do Libro de Ourense, 30 maio 2007. En rigorosa exclusiva, ofrézolles o inicio do meu Pregón de hoxe na Feira do Libro, dividido en sete partes. O conxunto do discurso está completo abaixo, en comentarios).

Chaman á porta. Érgome para abrir, aínda medio adurmiñado, porque hoxe non durmín demasiado ben. Deiteime onte pensando que tiña que dar o pregón da Feira do Libro en Ourense e aínda non sei moi ben como enfocalo. Pero, ben, abro a porta e encóntrome cunha faciana coñecida: un home baixiño, de ollos moi firmes e nariz prominente, que bocexa un lixeiro sorriso:
- Ola, Marcos, non te preocupes. Vístete rápido que temos cousas que facer Ourense adiante. (Co mesmo aspecto que gastaba hai cinco anos, quizais un chisquiño máis delgado, teño diante miña a Carlos Casares).
Un pouco bastante apampado, arránxome ordenando as ideas, e baixo con Carlos Casares ata a rúa.
- Imos ata o Liceo, que alí empezaremos O Divino Roteiro. Se Dante tivo o seu Virxilio e Curros o seu Añón, ti non vas ser menos. Eu vouche facer de guieiro polos escenarios dos nosos egrexios nas letras, eles tamén queren saber de vós, dos que seguides no mundo dos vivos, e agora terás ocasión de recoñecelos, supoño que che gustará.
- Si, por suposto. Respondín abraiado, non sabía moi ben qué era o que sucedía, pero si sabía que indo con Carlos nada malo me podía suceder.

Aparcamos baixo da Alameda e en dous minutos estabamos entrando no Liceo, movendo as portas xiratorias que dan achego ó patio de columnas. Había moita xente tomando café e charlando animosamente.
- Xa ves que o Liceo tamén está moi concurrido na nosa dimensión, dixo Carlos. E logo como non ía haber un Liceo no noso Parnaso? Mira, fíxate naquel daquel recuncho, coas súas coidadas barbas e lentes de escritor romántico. Agora xa fixo as paces co Bispo Cesáreo, que ten praza aquí á beira, pero non perdeu o seu carácter enérxico e teimudo: agora non fai máis que compoñer versos contra Bush e a guerra de Iraq. Debeulle quedar unha certa teima contra os ianquis dos seus anos da guerra de Cuba, xa sabes, nunca porfiou neles, lembra os seus versos do poema “En corso”: Un cargamento de yankees,/ valvos...¡unha inmortalidá!.
Senta con el o vello poeta cego, son bos amigos agora Curros e Lamas Carvajal, esquecidas as liortas do pasado, e o Valentín está a gozar da “vida”, perdón pola palabra tan impropia, pero aquí non hai cegos e o Valentín aproveita para gozar daquilo que no seu tempo lle negou a natureza. Ponse moi contento cando vos acordades del e veu hai uns días ver a placa que lle puxestes na casa que foi redacción de O Tío Marcos d´a Portela.
- Ben merecida, dende logo, engadín eu. Temos a Lamas Carvajal polo pai do xornalismo en galego.
- Así foi e así é. Tanto que agora anda enleado coas novas tecnoloxías e ten un blog propio no outro mundo, porque, si, tamén hai unha Rede de redes na nosa dimensión e imaxínate a riqueza dos debates: podes discutir con xentes de todos os tempos e falar cun Afonso X ou cun Paio Gomes Charinho. É unha virtualidade ben enriquecedora, sen dúbida. E Lamas é o máis constante, nunca deixa o seu portátil e está empeñado en deixar constancia de todo o que ocorre no mundo dos mortos: o noso gran cronista oficial do Trasmundo, sen dúbida.
- Mira o grupo agrándase, seguro que os coñeces de vista a case todos, engadiu Carlos. E fixeime que se achegaban a aquela mesa Arturo Vázquez Núñez, Alberto García Fereiro, Castor Elices, José García Mosquera, Juan A.Saco y Arce, Benito Fernández Alonso e moitos outros, os homes de El Trabajo e de El Miño, dos faladoiros de finais do século XIX e de tantas aventuras culturais.
Almorzamos no Liceo, Carlos pediu algúns pasteis (sempre tan goloso) e vin como se emocionaba arredor dos espazos que el enriqueceu tantas veces coa súa palabra. Buscaba os vellos amigos das tertulias e sorría ó encontralos sen que lle puidesen saudar nin dirixir a palabra. Subimos un momentiño ó segundo piso, porque eu lle quería ensinar algunhas coleccións de vellos xornais encadernados e alí encontramos unha nova tertulia na que compartían inquedanzas Heraclio Pérez Placer, Marcelo Macías e Francisco Álvarez de Nóvoa. Falaban das cousas do seu tempo, das que daba conta La Ilustración Gallega y Asturiana, co mesmo entusiasmo que cando vivos ou máis: debatían sobre a infalibilidade do Papa ou sobre as virtudes do anunciado ferrocarril, cando chegase por fin a estas perdidas terras galegas.
Antes de marchar do Liceo, o autor de Ilustrísima fíxome un novo aceno: aló no fondo, arrimado á barra da cafetería, pousaba un home de vestimenta un pouco estrafalaria.
- É el, de verdade? Preguntei.
- Si, e fixémonos moi amigos, xa podes imaxinar que foi polo primeiro que preguntei ó chegar aló. E quedou encantado porque eu sabía máis cousa del que ninguén, de feito moitas xa as esquecera: velaí o mesmo Xoán da Cova, cos seus inventos, embustes e disparates, que ademais segue igual de simpático que noutrora: perfeccionou o seu trampitán e quere reclamar o seu ensino como segunda lingua oficial naqueles lares. Cando saia do Liceo hache de ir tomar unha copa ó Trampitán, á Praza Maior, que boa gracia lle fai ter unha taberna co nome da súa lingua; para el é como unha vinganza contra tantas burlas que recibiu de vivo. Venceu, finalmente, máis de cen anos do seu paso polo mundo.
(... segue en comentarios)

Dobre discurso.
Pan por Pan 30 maio. Imaxe de Magritte.

Son estes días propicios ó dobre discurso: para dicir en público o contrario do que se pensa en privado. Vímolo antonte no debate postelectoral da TVG: Alfonso Rueda insistindo, ata o inverosímil, nunha victoria que deixa ó PP gobernando só sobre o 24 por cento dos cidadáns galegos. José Luís Baltar foi máis valente e guiouse polo sentido común: recoñeceu dende xa que os resultados do seu partido son moi negativos. Agora deberían pensar quizais nas causas desta situación: os estrategas do PPG ou a quen lle corresponda. Eu creo que algo teñen que ver co tono permanente de crispación promovido dende Madrid: ten algún sentido traer a Mayor Oreja a Galicia para dicir que “España se rompe”? Iso non lles favoreceu en nada ós “populares” galegos. Poderían ter unha voz propia, autónoma, sen interferencias enturbadoras: e creo que o electorado o agradecería.