VI Premio de Microrelatos Carlos Casares, do Liceo de Ourense
O pasado luns reuniuse o xurado do VI Premio de Microrelatos Carlos Casares, do Liceo de Ourense, e fallou os premios desta edición, entre un total de máis de 700 textos presentados. Ata mañá venres, data da entrega, non podo facer públicos os resultados. Pero darei dúas pistas: forte presenza feminina nesta ocasión e, como xa sucedera no 2006, o texto gañador ten moito que ver co blogomillo galego.
Actualización: 22 xuño, 15 h. OS PREMIADOS (acta completa en comentarios):
Despois dun amplo debate sobre 673 os traballos presentados os compoñentes do Xurado acordan por unanimidade conceder o “Premio CARLOS CASARES” de Microrelato, correspondente ó presente ano 2007: O aportado co lema “Anabel Lee’’. Aberta a plica correspondente resulta ser a sua autora Dona María Lado Lariño, con enderezo na localidade de CEE - A Coruña, Rúa da escona, nº 1 - 1c , e o título definitivo da obra “Alugueres antigos”.
Así mesmo acórdase outorgar dous accésit, dotados polos membros do Xurado con 300 euros, ós traballos seguintes: O presentado co lema “Non teño máis que dicir”, do que una vez aberta a plica correspondente, resultou ser a sua autora Dona Fátima González Comesaña, con enderezo na localidade de Nigran - Pontevedra, Rúa Torreiro, 64 - Priegue, e o título definitivo da obra “Sangue”. E o presentado co lema “Berta”, do que una vez aberta a plica correspondente, resultou ser a sua autora Dona María Lorenzo Miguéns, con enderezo en Laiño- Dodro, Tarrío 26 A Coruña, e o título definitivo da obra “O Limoeiro”.
Poden vostedes ler ALUGUERES ANTIGOS na casa blogueira da súa autora: casatlantica. Xa me dirán se lles gusta.
21 jun 2007
En poleiro alleo
"Tiros", de Bieito Iglesias (ECG) : non vai de himnos, non pensen mal, é unha fermosa evocación do avó Benito, cazador.
"Vilalba", de Antón Baamonde (EP 2o xuño)
"Oviedo e Vigo", de M.A. Candelas Colodrón (FV. 21 xuño)
Queremos ir a Francoforte (X.L. Méndez Ferrín, FV 22 xuño)
"Comer as sobras", de Xavier Castro (GH 22 xuño)
"Tiros", de Bieito Iglesias (ECG) : non vai de himnos, non pensen mal, é unha fermosa evocación do avó Benito, cazador.
"Vilalba", de Antón Baamonde (EP 2o xuño)
"Oviedo e Vigo", de M.A. Candelas Colodrón (FV. 21 xuño)
Queremos ir a Francoforte (X.L. Méndez Ferrín, FV 22 xuño)
"Comer as sobras", de Xavier Castro (GH 22 xuño)
O DIVINO ROTEIRO NA "REVISTA DAS LETRAS"
Moi ben ilustrado (magnífico traballo, Antón), a Revista das Letras de GALICIA HOXE, un dos mellores suplementos culturais deste país, publica hoxe un monográfico co texto completo do meu pregón na Feira do Libro de Ourense, que xa apareceu neste blog.
Esta é a ligazón para ver a nova edición deste texto, e aproveito para agradecer a Caetano Díaz e ós responsables do xornal a súa atención co mesmo.
Ademais, o amigo Ramón Nicolás publica no Faro da Cultura, do xornal FARO DE VIGO, unha recensión do libro Teoría de Galicia, de Otero Pedrayo, no que fixen o estudo introductorio. Graciñas tamén, Ramón, polas túas palabras sempre xenerosas.
Moi ben ilustrado (magnífico traballo, Antón), a Revista das Letras de GALICIA HOXE, un dos mellores suplementos culturais deste país, publica hoxe un monográfico co texto completo do meu pregón na Feira do Libro de Ourense, que xa apareceu neste blog.
Esta é a ligazón para ver a nova edición deste texto, e aproveito para agradecer a Caetano Díaz e ós responsables do xornal a súa atención co mesmo.
Ademais, o amigo Ramón Nicolás publica no Faro da Cultura, do xornal FARO DE VIGO, unha recensión do libro Teoría de Galicia, de Otero Pedrayo, no que fixen o estudo introductorio. Graciñas tamén, Ramón, polas túas palabras sempre xenerosas.
Galego na escola: organízanse os que non queren que o noso idioma sexa unha lingua normalizada
Desde hai varias semanas chegan noticias múltiples sobre movementos de asociacións contra o galego na escola. Polo que se vai vendo é un movemento ben organizado, con acceso á prensa, páxinas web e mesmo métodos agresivos e demagóxicos como o citado comic que se comentou en Arroutadas.
Parece oportuno traer aquí o debate, tal como xa solicitaron varios contertulios (X.M. González, Lourixe), aínda que mantendo a cabeza fría e sen caer en provocacións (como recomenda APC).
Que facer ante todo isto? É evidente que moitos aceptaron de mala gaña calquera proceso de galeguización, por morno que fose: que fose o PP, a dereita e mesmo Fraga, quen iniciase o goberno da autonomía quizais foi unha vantaxe para desarmar a estes sectores. Pero hoxe a situación é outra: goberna a esquerda e o nacionalismo e semella que todo vale contra un goberno progresista que só está a anunciar a aplicación da lei e dos acordos que por unanimidade se tomaron no seu día no Parlamento Galego (Plan de Normalización).
Precisamos de moita paciencia, intelixencia e sentido común para afrontar esta situación e evitar que dexenere aínda máis: calquera idea ó respecto será benvida neste debate.
Galego na escola. Pan por pan xoves 21 xuño.
(Imaxe: deseño de Picasso para Celso Emilio Ferreiro)Con este nome fixéronse moitas campañas a favor do galego nos 60 e nos 70. Xa no ano 1967, por iniciativa de Ricardo Carballo Calero, Fernández del Riego e Domingo García Sabell, a Academia Galega remitía un escrito ó Ministerio de Educación e Ciencia demandando do Estado o recoñecemento do galego como idioma de cultura e a súa incorporación ó ensino medio. En 1971 Alonso Montero dicía en Ribadavia, en Abrente, que o galego non chegaría ó ano 2000 sen escola e sen medios de comunicación. Dende aquela choveu moito. O galego segue a perder falantes, sobre todo na xente nova. E cando se establecen uns mínimos camiños para avanzar na normalización dende a escola, xorden voces e asociacións críticas contra a galeguización: hai moita xente, pero non é o meu caso, aborrecida de repetir sempre as mesmas cousas. Razóns non lles faltan
20 jun 2007
Inverno do 76.
Pan por Pan 20 xuño
O inverno do 76, ós poucos meses da morte de Franco, foi moi difícil. O goberno Arias Navarro non avanzaba nas liberdades (“Yo lo que deseo es continuar el franquismo”, declaraba o que era coñecido popularmente como “Carnicero de Málaga”). A esquerda estampaba nas súas portadas clandestinas lemas como “¡No al rey impuesto!” (Mundo Obrero) ou “Abajo la monarquía fascista de Juan Carlos” (En Lucha). E a rúa estaba en permanente conflitividade laboral e política. Un capitán xeneral, Prada Canillas, quixo sacar á rúa o Exército para controlar a situación: impediuno Adolfo Suárez como ministro da gobernación en funcións. O titular dese ministerio era entón Fraga, que estaba de viaxe. Como reaccionaría Fraga nesa situación? Pois non o sabemos, por suposto, pero poucos meses despois Fraga fixo famosa aquela frase: “La calle es mía”. Por sorte estaba de viaxe.
19 jun 2007
EN POLEIRO ALLEO
Chamarlle marimacho a una ministra (X.M. Sarille, ECG)
¿Cazo ou caldeiro? Velaí a cuestión (Afonso Monxardín, GH)
Psicoloxía do pacto (M.A. Fernán Vello, GH)
Centros galegos (Xulio Ríos, GH)
Chamarlle marimacho a una ministra (X.M. Sarille, ECG)
¿Cazo ou caldeiro? Velaí a cuestión (Afonso Monxardín, GH)
Psicoloxía do pacto (M.A. Fernán Vello, GH)
Centros galegos (Xulio Ríos, GH)
Trinta anos despois (Igrexa e franquismo)
Andoliña 19 xuño
Andoliña 19 xuño
O proceso de transición democrática que se abriu coas eleccións do 15 de xuño do 1977, hai agora trinta anos, non foi unívoco: houbo freadas e mesmo retrocesos. Hainos aínda hoxe. Por exemplo: os lectores/as lembrarán que un sector da Igrexa, mesmo da xerarquía, tivo problemas serios co franquismo. Monseñor Añoveros, bispo de Bilbao, estivo a punto de ser expulsado con Arias Navarro por unha homilía na que falaba dos dereitos non recoñecidos do pobo vasco. E o cardeal Tarancón acabou nas pintadas da ultradereita ("Tarancón ó paredón") por dicir cousas como que El-Rei debía ser o rei de "todos" os españois. Esta Igrexa do 77, cando menos en parte, estaba xa moi lonxe dos bispos que saudaban brazo en alto ó carón de Franco cando o ditador entraba nas catedrais: as fotos están en internet.
Hoxe a Igrexa está recuando e non se recoñece naquela imaxe de hai 30 anos. Antonio Cañizares, unha das máximas voces da xerarquía eclesiástica, desfacíase onte, nun xornal de Madrid, en gabanzas do xornalismo antisistema (Jimenez Losantos), afirmaba que en España só hai rexións e mesmo falaba das "Vascongadas": eu podo adiviñar o ton despectivo desa expresión tan dos tempos do ausente.
18 jun 2007
DÚAS NOTAS SOBRE O 15-VI-77
La Región 18 xuño.
La Región 18 xuño.
15 de xuño. As eleccións do 15-xuño-1977, conmemoradas nestes días, abriron unha nova etapa democrática na historia española sobre a que existe hoxe unha ampla e rigorosa bibliografía. A transición española mesmo se ten presentado como un modelo dentro do conxunto das transicións á democracia no mundo occidental, pero tampouco foi a única con éxito naquel momento (velaí Grecia ou Portugal). O tratamento mediático leva á simplificación e pode suceder que as novas xeracións vexan o fin do franquismo e a chegada á democracia como un conciliábulo dun reducido grupo de actores políticos. Por suposto, ninguén lle nega o seu papel a Adolfo Suárez, que encabezou o abano de reformistas comprometidos en autoliquidar a ditadura, nin tampouco o protagonismo do monarca ou das diversas forzas que se posicionaron na contorna internacional. Adóitase tamén subliñar o relevo dalgúns políticos antifranquistas (Santiago Carrillo dende o PCE) ou a moderación táctica dun movemento sindical que subordinou as súas estratexias á conquista da democracia.
Protagonismo popular. Todo o dito anteriormente non debe ocultar o protagonismo popular de centos de iniciativas, partidos, forzas sociais, que se organizaron contra a ditadura e marcaron dalgún xeito o ritmo dos cambios. Certo que moitas delas eran rupturistas e que o que logo saiu adiante foi un xeito de “reforma pactada” pero de amplas perspectivas: de feito, Javier Tusell fala dunha “ruptura por procedementos reformistas ou unha reforma tan fonda que fixo desaparecer radicalmente o reformado”. Os mesmos resultados das Eleccións do 15 de xuño de 1977, que nos situaron a todos no plano da realidade, ofrecen un mapa político non moi diverso do que xa se consolidara na Segunda República, feito este menos destacado. Así, as comunidades que votaron á esquerda na República fixérono tamén en 1977 polos socialistas e os comunistas. O centro reformista e a dereita (UCD e AP) tamén tiveron os seus mellores resultados nas zonas de predomino do centro e a dereita nos anos 30: velaí a memoria do pobo.
Algúns detalles. Dito isto e subliñada a lexitimidade daquel proceso electoral e reformista, tampouco sobra dicir que a UCD do 77 tivo a Televisión para ela soia e a maioría dos medios de comunicación, así como o respaldo dos poderes económicos e fácticos. Ou lembrar que a esquerda e o galeguismo tiveron que facelo todo dende os seus inicios: como crear medios de comunicación propios como a revista “Teima” (1976), por exemplo. Ou que moitos partidos á esquerda do PCE chegaron ás eleccións sen ser legalizados ou tiveron que acollerse a coalicións electorais para poder presentarse. Así lle sucedeu, por exemplo, á UPG creando xunto coa AN-PG a plataforma do Bloque Nacional-Popular Galego. Aínda en 1977, uns quince militantes da UPG eran (eramos) detidos na Praza do Toural e convidados a visitar os calabozos de Raxoi por querer vender na rúa o “Terra e Tempo”. Son “detalliños” menores estes: a letra pequena da historia.
Protagonismo popular. Todo o dito anteriormente non debe ocultar o protagonismo popular de centos de iniciativas, partidos, forzas sociais, que se organizaron contra a ditadura e marcaron dalgún xeito o ritmo dos cambios. Certo que moitas delas eran rupturistas e que o que logo saiu adiante foi un xeito de “reforma pactada” pero de amplas perspectivas: de feito, Javier Tusell fala dunha “ruptura por procedementos reformistas ou unha reforma tan fonda que fixo desaparecer radicalmente o reformado”. Os mesmos resultados das Eleccións do 15 de xuño de 1977, que nos situaron a todos no plano da realidade, ofrecen un mapa político non moi diverso do que xa se consolidara na Segunda República, feito este menos destacado. Así, as comunidades que votaron á esquerda na República fixérono tamén en 1977 polos socialistas e os comunistas. O centro reformista e a dereita (UCD e AP) tamén tiveron os seus mellores resultados nas zonas de predomino do centro e a dereita nos anos 30: velaí a memoria do pobo.
Algúns detalles. Dito isto e subliñada a lexitimidade daquel proceso electoral e reformista, tampouco sobra dicir que a UCD do 77 tivo a Televisión para ela soia e a maioría dos medios de comunicación, así como o respaldo dos poderes económicos e fácticos. Ou lembrar que a esquerda e o galeguismo tiveron que facelo todo dende os seus inicios: como crear medios de comunicación propios como a revista “Teima” (1976), por exemplo. Ou que moitos partidos á esquerda do PCE chegaron ás eleccións sen ser legalizados ou tiveron que acollerse a coalicións electorais para poder presentarse. Así lle sucedeu, por exemplo, á UPG creando xunto coa AN-PG a plataforma do Bloque Nacional-Popular Galego. Aínda en 1977, uns quince militantes da UPG eran (eramos) detidos na Praza do Toural e convidados a visitar os calabozos de Raxoi por querer vender na rúa o “Terra e Tempo”. Son “detalliños” menores estes: a letra pequena da historia.
CEN ANOS DE HISTORIA CULTURAL
1960: cUNQUEIRO, dEL RIEGO, mARTINEZ RISCO
1961: eSPLENDOR NA NARRATIVA
1962: lONGA NOITE DE PEDRA
Pois vai ter razón o amigo Arume: debín esquecer de colgar os artigos da serie CEN ANOS relativos a 1960, 1961 e 1962. Recupero agora sequera os textos, no apartado de comentarios (en Galicia Hoxe dixital xa non os vexo).
Polo demáis, se alguén quere clicar no apartado de Etiquetas (ó cabo destas liñas) encontrará os artigos ordenados, cara atrás, dende 1970 a 1950 (falta algún máis).
A serie empezou en 1906 e rematará, nuns meses, co 2006. Cando teña tempo (ben tan escaso) poñereille etiquetas a todos para que sexan accesibles dende aquí.
1960: cUNQUEIRO, dEL RIEGO, mARTINEZ RISCO
1961: eSPLENDOR NA NARRATIVA
1962: lONGA NOITE DE PEDRA
Pois vai ter razón o amigo Arume: debín esquecer de colgar os artigos da serie CEN ANOS relativos a 1960, 1961 e 1962. Recupero agora sequera os textos, no apartado de comentarios (en Galicia Hoxe dixital xa non os vexo).
Polo demáis, se alguén quere clicar no apartado de Etiquetas (ó cabo destas liñas) encontrará os artigos ordenados, cara atrás, dende 1970 a 1950 (falta algún máis).
A serie empezou en 1906 e rematará, nuns meses, co 2006. Cando teña tempo (ben tan escaso) poñereille etiquetas a todos para que sexan accesibles dende aquí.
17 jun 2007
.jpg)
.jpg)
O Miño afía o azul e segue a viaxe…
Os ourensáns somos fillos das augas. Fillos das Augas Quentes das Burgas nas que se bañaba a nosa Callpurnia Abana e fillos da indómita raza de mulleres que baixaban as beiras de Oira nun fermosísimo artigo de Florentino López Cuevillas, recollido en “Cosas de Orense”. Don Floro falou tamén de Navia, a deusa pagá que asociaba o noso arqueólogo ó culto das augas. Tamén o pai Miño é o noso deus da infancia, símbolo da liberdade primixenia nos tempos en que o río navegaba libre e os coiñais de Ourense eran lugar de baño habitual dos veciños. Alí aprendín eu a nadar co meu pai e irmán maior e tamén cun fermoso pastor alemán que era quen de cruzar o río sen repouso. Alí houbo antes moitos días de ledicia e descuberta da vida, vino despois nas vellas fotografías das revistas e xornais: os ourensáns a bañarse libremente arredor da Pena de Francia, antes dos lóbregos días da barbarie fascista.
Veu despois Oira, lugar de lecer organizado, as primeiras piscinas da cidade, que os ourensáns chamabamos, cun aceno algo cursi, a nosa “praia fluvial”. Os meus ollos de neno lembran ben cando acudín a Velle co meu pai, para ver desde preto, pero da outra banda do río, o recinto das piscinas totalmente cuberto polas augas, en calquera das cheas do río que se deron nos sesenta: xa daquela chovía a cachón e as augas invadían terreos virxes, nada era capaz de deter o seu pulo devastador. Como naquela arroiada dos anos corenta no Barbaña que levou consigo porcos e galiñas das humildes casas á beira deste río. As piscinas de Oira significaron dalgún xeito a decadencia dos anteriores lugares de baño, os coiñais arredor da Ponte Nova e, máis aló, as beiras do río ata a Ponte Vella, onde aínda asentaban daquela as súas chabolas algunhas familias xitanas.
O pai Miño era tamén o acubillo do misterio e os rapaces paseabamos polos arredores, dende a estación de tren na Ponte ata a Chabasqueira, patria infantil do xenial escritor noso Bieito Iglesias: o creador de “Miss Ourense” aínda lembra os seus anos de infancia eivada nese barrio cando os xitanos axudaban a levar o material para a construción da que demos en chamar Ponte Novísima e algún burro baixaba augas abaixo levado pola corrente. Ou subíamos á ponte do Viaducto a xogar co perigo adolescente e admirar as paisaxes dende as alturas sobre o río. Tamén había, cómo non, a Ponte Vella, quizais menos impresionante nos seus cumes, pero tan chea de historia e de vellos mitos transmitidos de boca en boca. Era a ponte dos suicidas e o poeta Antón Tovar dedicoulles un fermoso artigo ós que alí decidiran truncar a sorte do destino.
Porque o río simbolizaba ademais o perigo da morte presentida e cada ano se cobraba o seu óbolo de suicidas e rapaces afogados nalgún dos seus tramos á beira do mundo urbano, entre Oira e as milagreiras augas de Reza e O Tinteiro, onde nos levaban curar os grans e as feridas da pel. Pero os mozos non tiñamos medo e proba inevitable na loita pola vida era o reto cotián da baixada do río, dende as piscinas de Oira ata os coiñais, que só ousaban arriscar os moi bos nadadores, xa algo curados do medo nas recén inauguradas piscinas do Pavillón dos Remedios. Aínda que o río, traidor, non deixou de cobrar nunca as súas vítimas entre a mocidade ousada, quizais só para manter o seu ben coidado prestixio de misterio e fascinación.
Souben despois, moito despois, que aquel era o mesmo “río dos grandes destinos” que cantara Curros e que mereceu tamén versos e prosas ben fermosas de escritores como Celso Emilio Ferreiro, Miguel Moreiras, Xosé Fernández Ferreiro, Manuel de Dios, Víctor Campio, Fernández Naval ou Millán Picouto, entre outros. Malia iso os políticos ourensáns daquela hora non sabían da existencia do río máis que para denominar ó Festival do Miño-Canción do Mundo Celta, que seica descubriu algunhas voces famosas doutrora, dende o Andrés do Barro que agora relembran con nostalxia na TVG ata o asturiano Víctor Manuel ou o catalán Joan Manuel Serrat. Os ourensáns redescobren agora, e alegrámonos porque nunca é tarde, o benquerido río, o seu río, o pai Miño de Otero e Cuevillas, facendo unha nova peregrinación ritual polas súas beiras. Recupéranse as vellas termas, río abaixo, e todo o mundo fala do gran potencial termal da cidade que nos situará no mundo sen complexos e xerará a riqueza necesaria para seguir progresando.
E eu lembro aqueles versos de Euxenio Montes:
“Ourense é afiador.
Roda de pedra
O Miño afía o azul
e segue a viaxe”.
Os ourensáns somos fillos das augas. Fillos das Augas Quentes das Burgas nas que se bañaba a nosa Callpurnia Abana e fillos da indómita raza de mulleres que baixaban as beiras de Oira nun fermosísimo artigo de Florentino López Cuevillas, recollido en “Cosas de Orense”. Don Floro falou tamén de Navia, a deusa pagá que asociaba o noso arqueólogo ó culto das augas. Tamén o pai Miño é o noso deus da infancia, símbolo da liberdade primixenia nos tempos en que o río navegaba libre e os coiñais de Ourense eran lugar de baño habitual dos veciños. Alí aprendín eu a nadar co meu pai e irmán maior e tamén cun fermoso pastor alemán que era quen de cruzar o río sen repouso. Alí houbo antes moitos días de ledicia e descuberta da vida, vino despois nas vellas fotografías das revistas e xornais: os ourensáns a bañarse libremente arredor da Pena de Francia, antes dos lóbregos días da barbarie fascista.
Veu despois Oira, lugar de lecer organizado, as primeiras piscinas da cidade, que os ourensáns chamabamos, cun aceno algo cursi, a nosa “praia fluvial”. Os meus ollos de neno lembran ben cando acudín a Velle co meu pai, para ver desde preto, pero da outra banda do río, o recinto das piscinas totalmente cuberto polas augas, en calquera das cheas do río que se deron nos sesenta: xa daquela chovía a cachón e as augas invadían terreos virxes, nada era capaz de deter o seu pulo devastador. Como naquela arroiada dos anos corenta no Barbaña que levou consigo porcos e galiñas das humildes casas á beira deste río. As piscinas de Oira significaron dalgún xeito a decadencia dos anteriores lugares de baño, os coiñais arredor da Ponte Nova e, máis aló, as beiras do río ata a Ponte Vella, onde aínda asentaban daquela as súas chabolas algunhas familias xitanas.
O pai Miño era tamén o acubillo do misterio e os rapaces paseabamos polos arredores, dende a estación de tren na Ponte ata a Chabasqueira, patria infantil do xenial escritor noso Bieito Iglesias: o creador de “Miss Ourense” aínda lembra os seus anos de infancia eivada nese barrio cando os xitanos axudaban a levar o material para a construción da que demos en chamar Ponte Novísima e algún burro baixaba augas abaixo levado pola corrente. Ou subíamos á ponte do Viaducto a xogar co perigo adolescente e admirar as paisaxes dende as alturas sobre o río. Tamén había, cómo non, a Ponte Vella, quizais menos impresionante nos seus cumes, pero tan chea de historia e de vellos mitos transmitidos de boca en boca. Era a ponte dos suicidas e o poeta Antón Tovar dedicoulles un fermoso artigo ós que alí decidiran truncar a sorte do destino.
Porque o río simbolizaba ademais o perigo da morte presentida e cada ano se cobraba o seu óbolo de suicidas e rapaces afogados nalgún dos seus tramos á beira do mundo urbano, entre Oira e as milagreiras augas de Reza e O Tinteiro, onde nos levaban curar os grans e as feridas da pel. Pero os mozos non tiñamos medo e proba inevitable na loita pola vida era o reto cotián da baixada do río, dende as piscinas de Oira ata os coiñais, que só ousaban arriscar os moi bos nadadores, xa algo curados do medo nas recén inauguradas piscinas do Pavillón dos Remedios. Aínda que o río, traidor, non deixou de cobrar nunca as súas vítimas entre a mocidade ousada, quizais só para manter o seu ben coidado prestixio de misterio e fascinación.
Souben despois, moito despois, que aquel era o mesmo “río dos grandes destinos” que cantara Curros e que mereceu tamén versos e prosas ben fermosas de escritores como Celso Emilio Ferreiro, Miguel Moreiras, Xosé Fernández Ferreiro, Manuel de Dios, Víctor Campio, Fernández Naval ou Millán Picouto, entre outros. Malia iso os políticos ourensáns daquela hora non sabían da existencia do río máis que para denominar ó Festival do Miño-Canción do Mundo Celta, que seica descubriu algunhas voces famosas doutrora, dende o Andrés do Barro que agora relembran con nostalxia na TVG ata o asturiano Víctor Manuel ou o catalán Joan Manuel Serrat. Os ourensáns redescobren agora, e alegrámonos porque nunca é tarde, o benquerido río, o seu río, o pai Miño de Otero e Cuevillas, facendo unha nova peregrinación ritual polas súas beiras. Recupéranse as vellas termas, río abaixo, e todo o mundo fala do gran potencial termal da cidade que nos situará no mundo sen complexos e xerará a riqueza necesaria para seguir progresando.
E eu lembro aqueles versos de Euxenio Montes:
“Ourense é afiador.
Roda de pedra
O Miño afía o azul
e segue a viaxe”.
16 jun 2007
Culturas políticas (achega de Isildur para abrir o debate)
Por iniciativa de Isildur abro un novo fío de debate sobre o tema que encabeza este post: as culturas políticas das diferentes forzas e partidos deste país. Pode ser continuación do fío sobre os Pactos Municipais, xa selados nesta hora. De certo hai non moitos anos era difícil sequera imaxinar que forzas como o BNG e o PSdG-PSOE puidesen chegar a cogobernar a Xunta e as principais cidades do país. Doutra banda, o que hoxe parece tamén imposible (acordos de goberno, en calquera nivel, entre o PPdeG e o BNG), quizais en datas non moi arredadas chegue a materializarse sequera nalgúns campos: os "populares" que ata agora negaban totalmente esa posibilidade, fartáronse de seducir ó BNG tralas municipais. Existen realmente culturas políticas diferenciadas? Hai barreiras infranqueables? Ata onde dominan os vectores dereita-esquerda ou nacionalismo-estatalismo? En palabras de Isildur:
Por que semella ser tan difícil a convivencia harmónica e a experiencia de cogoberno entra o PSdG e mais o BNG? Por que son, en xeral, tan tirantes as relacións? Son comparábeis ás que hai entre forzas políticas do abano da esquerda (ERC, IpC e PSC en Cataluña, IU e PSOE noutras partes do Estado...) noutras latitudes? Que hai na cultura política de socialistas e nacionalistas galegos que fai parecer que non son quen de xerar unha cultura de coalición? Por que é tan difícil poñerse de acordo en pontos comúns? A ver se vai ser verdade aquela vella teoría da que tanto gostaban algúns líderes da UPG e que tamén se lle escoitaba aos do PP "da boina": que, no fondo máis fondo, os políticos do PP rural e os nacionalistas teñen máis en común que os "enxertos" españolizantes do PSOE urbanita. Hai algo de verdade nese aserto? Ou é só unha de tantas ocorrencias e miraxes etnicistas?
Por iniciativa de Isildur abro un novo fío de debate sobre o tema que encabeza este post: as culturas políticas das diferentes forzas e partidos deste país. Pode ser continuación do fío sobre os Pactos Municipais, xa selados nesta hora. De certo hai non moitos anos era difícil sequera imaxinar que forzas como o BNG e o PSdG-PSOE puidesen chegar a cogobernar a Xunta e as principais cidades do país. Doutra banda, o que hoxe parece tamén imposible (acordos de goberno, en calquera nivel, entre o PPdeG e o BNG), quizais en datas non moi arredadas chegue a materializarse sequera nalgúns campos: os "populares" que ata agora negaban totalmente esa posibilidade, fartáronse de seducir ó BNG tralas municipais. Existen realmente culturas políticas diferenciadas? Hai barreiras infranqueables? Ata onde dominan os vectores dereita-esquerda ou nacionalismo-estatalismo? En palabras de Isildur:
Por que semella ser tan difícil a convivencia harmónica e a experiencia de cogoberno entra o PSdG e mais o BNG? Por que son, en xeral, tan tirantes as relacións? Son comparábeis ás que hai entre forzas políticas do abano da esquerda (ERC, IpC e PSC en Cataluña, IU e PSOE noutras partes do Estado...) noutras latitudes? Que hai na cultura política de socialistas e nacionalistas galegos que fai parecer que non son quen de xerar unha cultura de coalición? Por que é tan difícil poñerse de acordo en pontos comúns? A ver se vai ser verdade aquela vella teoría da que tanto gostaban algúns líderes da UPG e que tamén se lle escoitaba aos do PP "da boina": que, no fondo máis fondo, os políticos do PP rural e os nacionalistas teñen máis en común que os "enxertos" españolizantes do PSOE urbanita. Hai algo de verdade nese aserto? Ou é só unha de tantas ocorrencias e miraxes etnicistas?
ENTRE HORTAS E PORTAS (Xosé Manuel González)
(Imaxe: San Roque, bastantes décadas antes. Seguramente, a corporación municipal vai cumprir o voto ao santo. Sería, logo, 16 de agosto. Do Arquivo Castro Freire. Tomada da web http://personal1.iddeo.es/palvez/glugo.htm)
1. A cen metros de San Pedro.
1. A cen metros de San Pedro.
A lembranza máis antiga trae unha imaxe de nena declarando que xa tiña sete anos; inquirido, retruco eu con medio imitada resignación que sigo en catro. Pola conta, debeu ser no 1958. Fico no limiar da casa, temos á fronte o lateral da Capela de San Roque e non hai vía pavimentada: camiño de terra, sen nome, conduce desde a rúa do santo ata a de Ramón Montenegro, facendo curva que deixa á dereita un campo onde pace o cabalo do carboeiro, miña nai pon a roupa ao clareo e nós xogamos con pelota ou o que cadre.
Era verán. Dous nenos fóra da escola, en hora bastante ceda e mañá medianamente luminosa; ata non sei se o arrecendo do xardín, para alá da igrexa, non mandaría no ambiente. Pouca xente pasa, e ningún coche pola rúa que é sen aínda eu sabelo a N-VI, estrada que seica vén de Madrid á Coruña. A radial vence a costa, igualmente anónima, que desde a Tolda deixa á esquerda As Pedreiras e logo á dereita o cuartel de cabalaría das Mercedes; pasa o fielato, vólvese recta cuxo primeiro treito se chama -de hai pouco- Muñoz Grandes e por onda as casas de Méndez asume o vello nome de San Roque, dous ou trescentos metros antes do número trinta e sete onde eu estou e a estrada non para, camiño da Muralla e a Ronda de Castela.
Poucos anos deberan pasar deica a segunda instantánea, pero xa mudaría a década. É inverno agora, se non nevou logo o fará, e hai matanza. Temos horta a douscentos metros da casa, e bichos. De alí traen a cocha, que vai a onde miña nai a chama e moita pena lle dá; co bo tempo, ás tardes sacabámola por fóra e tiña costume de achegarse á dona atal un can. Vai a marrá pola rúa de San Roque e case non estraña; algún transeúnte se cadra aínda viu carros transpoñendo o muro romano para retirar estrume dos cortellos. O matachín actúa alí perto e a min non me levan; quizais demasiado cruento para un neno, e iso que na cociña da casa un xa está familiarizado coa morte de polos e coellos. Tamén sinto mágoa, pero comerei frebas e filloas sen remorso. Nas vacacións de Nadal, a mamá vai facendo nos chourizos ao tempo que avía casa e xantar.
Miñas primas e eu somos os primeiros da familia que nacemos en Lugo; coma cas doutra xente. As construcións do barrio adoitan ser populares e vellas, con raro enclave burgués e dous grandes edificios: a igrexa e o antigo Mesón dos Toldaos, onde se debeu hospedar o difusor da Biblia George Borrow, agora convertido en dúas vivendas e morada para o popular ex-alcalde Portela. Conta meu pai como fora pasar aló algunha noite, pois había ameaza expresa do maquis ou noticia de incursión; o pai é garda municipal, e completa ingreso a cobrar recibos e representar firmas comerciais: así se pagará a miña carreira e algunha longa viaxe, pero de momento ninguén sabe nada diso. Transcorre o tempo de lecer entre a lectura (os Capitán Trueno e Jabato que troca a Carmiña no portal-libraría, algún raro libro, canto prospecto apaño), o trato cos mozos que a nai ten de pensión (nesta casa, todo o mundo traballa seguido), o irmán e os do meu tempo que encontro fóra.
Deles, dúas portas por medio vive Cheché Real; nin concibe presidir unha Asociación de Empresarios de Hostalaría que aínda non existe. Un triciclo seu, azul, embalado costa abaixo e que me envorca, terá moita responsabilidade en que eu nunca chegue a andar en bicicleta; estou vendo, mazado e na terra, como o Cheché apaña o meu sombreiro en papel de cores, pono na cabeza e sae apalillando, o moi paspán, coma se riba miña non quedase o triciclo; coma se en San Roque non houbese pais, nin lei nin orde.
Polas rúas de abaixo mora o Xosé Manuel Sarille, rapaz con pelo mesto que de seguro non cavila para nada en normalizar o uso da lingua galega. Cando en xullo e agosto baixo co porrón de arxila, baleiro, cara á fonte dos Paxariños, el a miúdo está por onda o taller do Lombao. Posiblemente segue alí cando subo de volta co porrón cheo, mais a miúdo non estou para detalles. Vémonos e coñecémonos; trato, naquela altura, pouco.
Bole San Roque, hai tendas de comestible (a do señor Gabino e algunha outra), chacinaría, estanco e despacho de pan, tabernas, farmacia... Na beirarrúa da esquerda, a penúltima casa antes da prazuela é nova e ten moi amplo baixo; será garaxe, pero antes albergou concorridísimas xornadas artísticas con ballet. Á praciña mencionada chamámoslle A Mosquera e xa case linda coa Muralla, catro ou cinco casas polo medio. No portal da última á dereita senta unha velliña, con touca e pano de loito, que ofrece mercadoría de melindres e outras lambetadas, disposta nunha cesta; loce sorriso desdentado e permanente.
Por alí e apegados ao propio monumento (éo, Monumento Nacional, desde o 1921) a ambos lados da Porta de San Pedro, a Perrucaría de Saavedra, cafés e tabernas onde se botan a parva e a partida: o Riveira, Bar Lugo, Asuero... Neste, posiblemente coinciden Antonio Rosón e Ramón Piñeiro; xaora, a Manel, a min, que non me pregunten. Van chegando os 25 Anos de Paz.)
Era verán. Dous nenos fóra da escola, en hora bastante ceda e mañá medianamente luminosa; ata non sei se o arrecendo do xardín, para alá da igrexa, non mandaría no ambiente. Pouca xente pasa, e ningún coche pola rúa que é sen aínda eu sabelo a N-VI, estrada que seica vén de Madrid á Coruña. A radial vence a costa, igualmente anónima, que desde a Tolda deixa á esquerda As Pedreiras e logo á dereita o cuartel de cabalaría das Mercedes; pasa o fielato, vólvese recta cuxo primeiro treito se chama -de hai pouco- Muñoz Grandes e por onda as casas de Méndez asume o vello nome de San Roque, dous ou trescentos metros antes do número trinta e sete onde eu estou e a estrada non para, camiño da Muralla e a Ronda de Castela.
Poucos anos deberan pasar deica a segunda instantánea, pero xa mudaría a década. É inverno agora, se non nevou logo o fará, e hai matanza. Temos horta a douscentos metros da casa, e bichos. De alí traen a cocha, que vai a onde miña nai a chama e moita pena lle dá; co bo tempo, ás tardes sacabámola por fóra e tiña costume de achegarse á dona atal un can. Vai a marrá pola rúa de San Roque e case non estraña; algún transeúnte se cadra aínda viu carros transpoñendo o muro romano para retirar estrume dos cortellos. O matachín actúa alí perto e a min non me levan; quizais demasiado cruento para un neno, e iso que na cociña da casa un xa está familiarizado coa morte de polos e coellos. Tamén sinto mágoa, pero comerei frebas e filloas sen remorso. Nas vacacións de Nadal, a mamá vai facendo nos chourizos ao tempo que avía casa e xantar.
Miñas primas e eu somos os primeiros da familia que nacemos en Lugo; coma cas doutra xente. As construcións do barrio adoitan ser populares e vellas, con raro enclave burgués e dous grandes edificios: a igrexa e o antigo Mesón dos Toldaos, onde se debeu hospedar o difusor da Biblia George Borrow, agora convertido en dúas vivendas e morada para o popular ex-alcalde Portela. Conta meu pai como fora pasar aló algunha noite, pois había ameaza expresa do maquis ou noticia de incursión; o pai é garda municipal, e completa ingreso a cobrar recibos e representar firmas comerciais: así se pagará a miña carreira e algunha longa viaxe, pero de momento ninguén sabe nada diso. Transcorre o tempo de lecer entre a lectura (os Capitán Trueno e Jabato que troca a Carmiña no portal-libraría, algún raro libro, canto prospecto apaño), o trato cos mozos que a nai ten de pensión (nesta casa, todo o mundo traballa seguido), o irmán e os do meu tempo que encontro fóra.
Deles, dúas portas por medio vive Cheché Real; nin concibe presidir unha Asociación de Empresarios de Hostalaría que aínda non existe. Un triciclo seu, azul, embalado costa abaixo e que me envorca, terá moita responsabilidade en que eu nunca chegue a andar en bicicleta; estou vendo, mazado e na terra, como o Cheché apaña o meu sombreiro en papel de cores, pono na cabeza e sae apalillando, o moi paspán, coma se riba miña non quedase o triciclo; coma se en San Roque non houbese pais, nin lei nin orde.
Polas rúas de abaixo mora o Xosé Manuel Sarille, rapaz con pelo mesto que de seguro non cavila para nada en normalizar o uso da lingua galega. Cando en xullo e agosto baixo co porrón de arxila, baleiro, cara á fonte dos Paxariños, el a miúdo está por onda o taller do Lombao. Posiblemente segue alí cando subo de volta co porrón cheo, mais a miúdo non estou para detalles. Vémonos e coñecémonos; trato, naquela altura, pouco.
Bole San Roque, hai tendas de comestible (a do señor Gabino e algunha outra), chacinaría, estanco e despacho de pan, tabernas, farmacia... Na beirarrúa da esquerda, a penúltima casa antes da prazuela é nova e ten moi amplo baixo; será garaxe, pero antes albergou concorridísimas xornadas artísticas con ballet. Á praciña mencionada chamámoslle A Mosquera e xa case linda coa Muralla, catro ou cinco casas polo medio. No portal da última á dereita senta unha velliña, con touca e pano de loito, que ofrece mercadoría de melindres e outras lambetadas, disposta nunha cesta; loce sorriso desdentado e permanente.
Por alí e apegados ao propio monumento (éo, Monumento Nacional, desde o 1921) a ambos lados da Porta de San Pedro, a Perrucaría de Saavedra, cafés e tabernas onde se botan a parva e a partida: o Riveira, Bar Lugo, Asuero... Neste, posiblemente coinciden Antonio Rosón e Ramón Piñeiro; xaora, a Manel, a min, que non me pregunten. Van chegando os 25 Anos de Paz.)
Mitos clásicos.
Pan por Pan 16 xuño
Formeime como lector, entre outras cousas, lendo libros de mitoloxía clásica. Son sempre útiles para nenos e mozos, como son necesarios os contos infantís e, por favor, sen censuras de corrección política. Logo coñecín traballos valiosos sobre mitoloxía, como os de Carlos García Gual, catedrático de Filoloxía Grega na Complutense, que dos mitos falou nestes días en Vigo. Os mitos seguen aí como decorado –no cine, na linguaxe, na psicoloxía, nas artes, etc.- pero perderon o seu valor heroico e exemplarizante. Hoxe chamámoslle mito a todo: un actor novo, un novo grupo musical prefabricado polas multinacionais, o que sexa. E o sistema remata por devoralo todo, ata os mitos políticos. Velaí: en Vallegrande, Bolivia, onde apareceu o cadáver do Che Guevara queren facer o roteiro turístico do Che, con hoteis e todo o necesario. Se Hércules levantase a cabeza!
15 jun 2007
En poleiro alleo
"Que din os rumorosos" (Ferrín, FV, 15 xuño) : Ferrín continúa co tema do Himno Galego e penetra no seu significado (observen o cambio de trato, con respecto ó artigo anterior, sobre os aludidos XCC e BI: case semella unha rectificación que pola miña parte agradezo).
(Imaxe: Beata Ludovica Albertoni, de Bernini)
Nervios, caras demudadas
Andoliña 15 xuño. Imaxe: Retrato de muller, Goya.
Andoliña 15 xuño. Imaxe: Retrato de muller, Goya.
Nervios a esgalla, caras demudadas, consultas ó médico en busca de tranquilizantes… Primeira xornada da selectividade. Moitas mozas, inmensa maioría, os mozos son os menos. Pertencen a unha xeración que non viviu as reválidas nin o temido exame de ingreso. Enténdese a súa sensación de pánico. Algúns perden as etiquetas. Outra pega a da compañeira sen querer: menos mal que se deu conta. En castelán caen o eterno Bueno Vallejo e un texto ben pensado de Javier Cercas sobre o ensino, a memoria, a autoridade nas aulas e todo iso. En galego, un anaco de Xabier Quiroga e un comentario sobre a eutanasia: non son difíciles ningún deles. Coa Xeración Nós na teoría. Algúns xa parecen máis calmados. Non pasa nada. Sen infartos.
A mañá non foi difícil. Tampouco a tarde: en filosofía hai abondo para escoller. En historia, o mundo obreiro ou a Guerra Civil: a memoria do pobo en calquera caso. E o de inglés, máis fácil que outros anos, con audición e todo. Véselles a todas máis tranquilas.
Eu, que estou do outro lado, lembro cando estaba aí sentado, 1975. ERGA convocara un boicot ás probas. Pero non houbo valor. Como di o amigo X.M. González, coas cousas de comer non se xoga.
A mañá non foi difícil. Tampouco a tarde: en filosofía hai abondo para escoller. En historia, o mundo obreiro ou a Guerra Civil: a memoria do pobo en calquera caso. E o de inglés, máis fácil que outros anos, con audición e todo. Véselles a todas máis tranquilas.
Eu, que estou do outro lado, lembro cando estaba aí sentado, 1975. ERGA convocara un boicot ás probas. Pero non houbo valor. Como di o amigo X.M. González, coas cousas de comer non se xoga.
14 jun 2007
Bob DylanNa foto con Joan Baez, na marcha dos Dereitos Civís, 1963.
Era o cantante preferido do meu irmán maior nos primeiros 70. El trouxo a casa os seus discos. El levoume, case escondido (eu non tiña aínda a idade), a ver "Pat Garret e Billy o neno". Eu sempre asociarei a Bob Dylan co meu irmán na súa fase "hippie" cando quería estudar Belas Artes en Madrid.
Recomendado. "Dylan, o premio premiado" (Manuel Ángel Candelas Colodrón, hoxe en Faro de Vigo).
Pan por Pan 17 xuño
“Cantos camiños ten que andar un home/ antes de que lle chamedes home? (...). “Si, e cantos anos pode existir unha montaña/ antes de ser bañada polo mar? / Si, e cantos anos se permiten vivir a algúns/ antes de que se lles conceda ser libres?/ Si, e canto tempo pode un home volver a cabeza/ e finxir exactamente o que non ve?/ A resposta, meu amigo, está a soprar no vento,/ a resposta está a soprar no vento./ Si, e canto tempo ten un home que mirar cara enriba/ antes de que poida ver o ceo?/ Si, e cantos ouvidos ten que ter un home/ para que poida oír á xente berrar?/ Si, e cantas mortes se aceptarán, ata que se saiba/ que morreu demasiada xente?/ A resposta, meu amigo, está a soprar no vento,/ a resposta está a soprar no vento”. Premio Príncipe de Asturias das Artes, Bob Dylan. Discútese no meu blog se tiña ou non boa voz: a estas alturas da película iso non sei se iso importa.
Máis sobre Irán.
Pan por pan 14 xuño. Foto de Abbas, da súa serie sobre Irán.
Saben quen foi o primeiro país do mundo en meter no cárcere a un internauta por facer un blog, aló polo ano 2003? E saben cal é un dos países con maior número de blogueiros, que segundo diversas estimacións están moi por riba do medio millón de persoas? Pois nos dous casos a resposta é Irán e non calquera outro europeo ou occidental que estean imaxinando. Irán vive unha auténtica explosión de comunicación na blogosfera, di Nasrin Alavi, sobre todo porque as condicións de censura son moi duras e o goberno filtra ou bloquea máis de dez millóns de sitios web. Pero, malia iso, os iranianos fan marabillas para comunicarse dende a Rede e xerar novos espazos de liberdade. O goberno iraní pechou na última década máis de cen publicacións, incluídos 45 diarios: moitos destes xornalistas están agora refuxiados no periodismo dixital. E aí non hai que cubrirse co velo.
Suscribirse a:
Entradas (Atom)
Entradas
