Tierras de penumbra /

Una pena en observación (C.S. Lewis)

Un amigo mándame esta ligazón dunha interesante revista dixital, da Universidade de Salamanca, con este número sobre Medicina e Cine.

Entre outras cousas, hai un artigo sobre esta película e este libro, dúas pezas de culto no meu canon persoal. Velaí uns anaquiños da obra de C. S. Lewis.

La muerte es un tajo en seco al amor...el duelo forma parte integral y universal de la experiencia del amor... No deseamos realmente que la pena se prolongue en su primer estadio de agonía... Lo que pasa es que confundimos el síntoma con la cosa misma. La aflicción no es el truncamiento del amor conyugal sino una de sus fases regulares, como lo es la luna de miel...Hay que aceptar el dolor como algo inherente a esta fase...Pero si nos aclaramos con nosotros mismos, no vamos a estar buscando el dolor por el dolor. Cuanto menos mejor...mejor por cualquier parte que se mire. Porque he descubierto una cosa, el dolor enconado no nos une con los muertos, nos separa de ello.
Sea como sea, mi programa lo tengo bien claro. Volver a ella con alegría las más veces que pueda. Hasta saludarla con una sonrisa. Cuando menos la lloro, más cerca me parece sentirla.
Un programa admirable. Solo que, desgraciadamente, no se puede cumplir. Esta noche se me ha vuelto a abrir todo el infierno de la herida reciente: las palabras insensatas, el amargo resentimiento, el mariposeo en el estómago, la irrealidad de pesadilla, el baño de lágrimas. Porque en la pena nada se asienta.
Está uno saliendo de una fase, pero siempre se repite. Vueltas y revueltas... Dicen que los cobardes mueren muchas veces, eso les pasa a los seres amados.
Creí que podría describir una “comarca”, elaborar un mapa de la tristeza. Pero la tristeza no se ha revelado como una comarca sino como un proceso. No es un mapa lo que requiere, es una historia, y si no dejo de escribir esta historia en un momento determinado, por capricho que sea, no habría razón para que dejara de escribir nunca.
La pena es como un valle dilatado y sinuoso, que a cada curva puede revelar un paisaje totalmente nuevo… ¿Te diste cuenta en algún momento amor mío, de lo mucho que te llevaste contigo al morir? Me despojaste hasta de mi pasado, hasta de las cosas que nunca compartimos.

un vello debate, que segue pendente ...

ANTÓN REIXA, De onde son os filmes?, EL PAÍS 03/10/2008

Hóuboche un grande incendio...´, X.L. Méndez Ferrín 3-10-08

Tal como reza ó título desta bagatela comezaban unhas coplas de entroido que, pasada a festa, ficaron para sempre no depósito do folklore familiar dos vigueses. Se os últimos alcaldes de Vigo concorresen cos metalúrxicos ás festas profanas de Bembrive en lugar de ir con cana de mando á procisión nacionalcatólica do Cristo da Victoria coñecerían tamén a cántiga que, en clave de sátira pillabá, perpetúa a lembranza dun incendio que ocorrera a principios do século XX na Porta do Sol. Caracterízanse os vigueses, de pura torgueira ou aveciñados de novo, por teren, ma memoria local. As súas autoridades semellan tamén alleas á historia e á tradición da cidade que gobernan, por iso reinciden cada ano nos fastos do Día da Reconquista ignorando que o bon rei Xosé Bonaparte foi quen propiciou, na constitución de Baiona, que Vigo fose capital da primeira provincia centralista das constituídas á queda do Antigo Réxime: Vigo, e non Tui nin Pontevedra, foi designada como cabeza departamental polos partidarios do bonapartismo e non por Cachamuíña nin polo abade de Valadares nin por Pablo Morillo (grande felón). Penso que as autoridades municipais non saben moito da cidade e inexplicabelmente ignoran o xeito aberrante e disparatado de medrar que ten, á marxe de calquera regularización racional. As autoridade permitiron durante moitas décadas instalacións industriais e comerciais sen taxa. Nun escrito recente, Miguel Pérez González enumerou un rosario de asentamentos fabrís cuxo espazo carece de calquera garantía de salubridade pública, de seguridade no traballo e, mesmamente, de legalidade. Os nomes dos asentamentos, moi eufónicos, son O Gorxal, O Seixiño, O Gandarón, A Vagunda ou Bagunda, A Raposeira, Fragosiño, Freixo, O Lameiro, O Caramuxo, Coruxo en varias zonas. A enumeración de asentamentos de talleres e armacéns irregulares podería incrementarse cos localizados nos concellos limítrofes de Gondomar ou Mos. Os territorios portuarios de Vigo están inzados de depósitos, fábricas, establecementos que non teñen que ver nada coa actividade marítima. Os activistas que consideran o castelán como lingua "propia" de Vigo e Galicia deberían visitar eses dédalos labirínticos que ao cronista lle parecen encantadores pro que fan tolear os transportistas doutros lugares e países á hora de lles entregar as mercadorías aos destinatarios. Verían con espanto que ningunha de tales zonas industriais, primitivas pro dinámicas, teñen un nome en castelán. Soubemos que o pasado 6 de Setembro se orixinou un grave incendio nunha nave na que desempeñaban as súas funcións, algunhas non autorizadas, once empresas diferentes. Houbo quen tivo medo polos veciños que habitan casas próximas aos armacéns que arderon, os cales (beizón aos bombeiros) non sufriron dano esta vez. O alcalde e a cámara municipal non ofreceron explicacións razoabeis. A idea de Vigo é confusa para moitos dos cidadáns do seu vasto, activo multiforme e contradictorio termo municipal. E os gobernantes deste semella que padezan tamén dunha grande ignorancia sobre a realidade urbanística que eles solicitaron administrar. Inoperancia, desidia, abulia, descoñecemento, constitúen a tónica das maioranzas municipais de Vigo desde que temos uso de razón política.

LOBOS, CANS, RAPOSOS ...

PAN POR PAN venres 3 outubro

Tres animais da mesma familia con simboloxías ben diferentes. Os lobos no mundo cristián simbolizan a crueldade, devoradores das ovellas que rexeitan a protección do Bo Pastor. Pero, noutra dirección, foi unha loba quen aleitou a Rómulo e Remo, fundadores de Roma, onde simboliza o coidado materno. O raposo representa o engano e a astucia: pensen nos contos populares; tamén a sabedoría instintiva para os indíxenas de Norteamérica. E os cans? A lealdade, a vixilancia, o valor, o coidado da casa, o vento e o lume, a masculinidade e o sol; nas tradicións celtas tamén o poder da curación. A fidelidade é o seu paradigma e os exipcios e gregos pensaban que compartían a vida de ultratumba dos seus amos e con eles os enterraban. E un chacal simbolizaba en Exipto o gardián dos mortos: Anubis, encargado de levalos ata Osiris, gran xuíz e señor dos ceos e do inframundo.

Desvío, de Bieito Iglesias (ECG. 2-10-08)

Stephen Hawking foi ovacionado polos viciños na súa visita a Fisterra. Recibimento tan caloroso podería significar que os naturais daquelas partes lle están agradecidos polas súas pescudas relativas aos buratos negros e polos seus libros divulgativos sobre a historia do tempo. Está o pobo verdadeiramente interesado nas metáforas que achega a astrofísica en dura competencia coa poesía, tales como big bang, materia escura do universo, desvío ao vermello das galaxias ...? Quere saber a xente que sucede cando un obxecto traspasa o horizonte de eventos, alén do cal a frecha do tempo se dispara en caprichosas direccións? Polo que eu sei, diría que non.
Entendo que as preguntas formuladas polo común dos mortais son máis crasas. Aínda estes días escoitei, ao pé do edificio de Correos, a un señor que interrogaba cantando, con música da Raspita: "Ladrón, ladrón, ladrón, roubáchesme a miña muller; ladrón, ladrón, ladron, que lle querías facer?" Co anterior non quero negar o fascinio que exercen os astros sobre tódolos corazóns, calquera que contempla en agosto un firmamento no que ferven as estrelas sentirá a emoción que o escritor Edmond Jabès rexistrou en frases lapidarias: "A dor é un ceo estrelado, a noite enteira está en nós".
Pero a admiración popular por Hawking é, en realidade, un xeito de homenaxear a Providencia. Non sei se saben -se non o saben dígollo eu- que o vulgo pensa que se Deus tolle algún membro, a forza do órgao mancado acode á cabeza, volvendo ao baldadiño máis intelixente. Certo que, sendo eu eivado, non me aplauden como ao Stephen, pero iso débese a que, en lugar de entregarme á astronomía, dediqueime a actividades que Chichi Campos (en paz estea o lembrado humorista) englobaba baixo o rótulo de astrodeterminación.

O lobo (pan por pan 2-10-08)

Dedicado a Lobo Neghro

Emiten en TVE, na Dúas, unha interesante reportaxe sobre a sorte do lobo. Xa saben, é unha especie en vías de extinción. Xa na época de Carlomagno, na Alemaña organizaban cacerías masivas para exterminalo naquelas paisaxes. As Igrexas colaboraron na carnicería presentándoo como unha besta satánica. Hoxe a súa sorte é moi diferente nas zonas onde quedan algúns milleiros de exemplares. Hai bastantes en Rusia, pero carecen de toda protección legal e son cazados con saña e todo tipo de armas e trampas. Si están protexidos en Romanía: o documental ofreceu imaxes dunha cidade romanesa na que un lobo entraba de noite, todo pancho, a rebuscar no lixo; tamén o facían os osos. En fin, o lobo ten os días contados. A cambio metemos nas nosas casas os cans, os seus descendentes. Ós humanos encántanos domesticar todo. Nós mesmos xa estamos moi domesticados.

luar na lubre (Fío Musical 34)

A mil quilómetros de distancia, unha benquerida amiga e exalumna mandoume esta fermosa canción, con non menos agarimosas palabras de ánimo. Dende aquí llo agradezo de corazón.

Balada para encetar o Outono. (Tacho).
Fío Musical 33.

Ariel Rot e Mclan _ Me estás atrapando otra vez

Os Beatles, alto segredo
O Goberno británico seguiu durante anos os pasos da banda de Liverpool

Informes desclasificados tachan a Lennon de obsceno e drogadicto

(El País 29-9-08. Imaxe: litografía de J.Lennon con Yoko Ono).

ANDOLIÑA martes 30 setembro.
OS BEATLES VIXIADOS.

Perto de Londres, nos arquivos de Kew Gardens, consérvanse unha chea de informes reservados sobre a actividade dos Beatles entre 1964 e 1972. Acollen dende documentación diplomática sobre as súas xiras ata esculcas da Policía ou de funcionarios de Facenda. Con temas do máis diverso: dende unha moza fan que lle cortou con tesoiras unhas guedellas do pelo a Ringo ata denuncias do consumo de drogas e unhas litografías eróticas (pornográficas, se o prefiren) de John Lennon e Yoko Ono, requisadas en 1970.
Un investigador, Mario J. Cereghino, recuperou esta material e descubriu que os guedelludos da banda de Liverpool foron vixiados polo goberno británico durante anos. Estas novas xa non me sorprenden: hai anos sóubose tamén que a CIA pagou campañas a favor da arte abstracta. Pero si imaxino a cara dalgún funcionario gris que durante anos gozou en solitario posuíndo a chave secreta destes chismes duns mozos dos que quizais detestaba a súa música e estilo.
Velaí o soño do Gran Irmán. Está acochado, supoño, en todos os seres humanos, pero con máis xeito en certas profesións. Pero, cando fai falla, iso non quere dicir que a policía sexa eficaz. Nin moito menos.

DA fascinación do cine clásico

O efecto Bogart, de XOSÉ LUÍS MÉNDEZ FERRÍN (Faro Vigo, 29-9-08)

Sobre o xornalismo

Coincidimos varios columnistas nas últimas semanas, arredor deste tema:

"Peros", de Juan Tallón (LR. 28-9-08)

Socioloxía do autobús,

de Marcos Valcárcel (La Región, 29-9-08)

A fotografía é da coruñesa Victoria Diehl, sobre a que escribía onte mesmo Brétemas.

A prendendo. Dende hai varias semanas só me desprazo en autobús por esta cidade. É un sistema máis lento e que che obriga a esperar de cando en vez, pero tamén se aprende algo. Como en todo o que facemos de novo na vida. Da miña experiencia nestes días voume atrever a facer para vostedes, agardando que lles interese, un bocexo de Socioloxía do Autobús. Porque este medio de transporte público ten ó seu arredor todo un microcosmos propio digno de atención.Para empezar, é obvio que a maioría dos usuarios do autobús son persoas humildes ou da clase media baixa. Nun mundo onde o automóbil é símbolo máximo de status, os máis posuidores, digámolo así, raramente soben a un autobús nos seus desprazamentos cotiáns. Entre o público máis habitual deste medio eu distinguiría tres sectores ben definidos. Chamarei grupo A ós máis maiores, xubilados sobre todo, que collen o bus para acudir a citas médicas, ir coidar os netos ou, sinxelamente, dar un paseo cos amigos á solaina da Alameda. O grupo A é maioritariamente galegofalante e entre os seus viaxantes non é raro aínda escoitar a expresión ‘imos coller o carrito’, que garda a cerna dos sabores emotivos doutros tempos.

(o artigo completo)

A mirada azul

Xa falamos aquí algunha vez de A gata sobre o tellado de zinc de Tennessee Williams, para min autor de culto. E hai quince días quixen revisar unha escena da versión fílmica dirixida por Richard Brooks e interpretada por Paul Newman e Liz Taylor. Era a escena da foto, un dos diálogos iniciais onde Paul amosa todo o seu desprezo contido cara a súa muller e cara o mundo. A miña intención era ver só dez minutos, porque vin a película varias veces. Pero non puiden resistirme: cando me decatei, xa a vira enteira outra vez. Adeus á mirada azul.

escrito en cafeterías : Lares,

de Miguel Anxo Murado (LVG. 19-9-08)
Imaxe: In ictu oculi, de Valdés Leal (igrexa do Hospital da Santa Caridade, Sevilla)

Non ou vin mencionado en ningures, pero é imposible que ninguén máis se decatase de que Madrid Fashion Week, a semana de moda que se celebra lestes días en Madrid, transcorre non mesmo lugar onde hai unhas semanas estaban vos corpos dúas falecidos non accidente de Barallas e, hai uns anos, vos dous atentados de Atocha.
Quizais é unha forma brutal de facernos ver que a vida segue a pesar de todo. Non xulgo, reflexiono. Pensamos que ou Barroco foi un tempo de artistas morbosos, pero ou Barroco é en realidade ou ser humano. Se onte xacía en Ifema a carne inmolada na violencia ou na mala sorte, hoxe paséanse alí rapaciñas somnámbulas e serias vestindo roupa prestada. Quevedo escribiríalle un poema a esta sucesión de morte e vida, de traxedia e banalidade, e Valdés Leal pintaríao con claroscuros graves e sentenzas latinas, como nese cadro onde, xunto a unha caveira, escribe: In ictu oculi (nun abrir e pechar de ollos), literalmente: nun chisco. Quería dicir que a fronteira que separa a vida dá morte é un instante, pero non é certo: é toda unha vida, teña a duración que teña, ou iso quero crer eu.

(artigo completo)

A MIRADA RETIDA

( Marcos Valcárcel, La Región 28-9-08)
DEMASIADAS VIDAS.

Escoiteille dicir nunha ocasión ó escritor Jhon Berger (“Puerca tierra”) que “negar a experiencia campesiña é negar o valor de demasiadas vidas”. Ben atinada reflexión para unha cidade como esta Auria de vellas raíces labregas: as viñas enseñoreaban os arredores da cidade habitada cando estas mulleres posaron, haberá xa uns cen anos, enriba da fonte das Burgas. Hoxe, cando a paisaxe se fixo máis urbana, lembro esa experiencia rústica diante da leiteira do Paseo, que xa se gañou o agarimo de turistas e concidadáns. A estatua de Ramón Conde serve para relembrarnos esas “demasiadas vidas” que dormen no substrato rural auriense, as leiteiras que lavaban os seus cacharros nos canos das Burgas e que desapareceron, non hai moito, con algún regulamento de necesaria hixiene sanitaria. As leiteiras da Marquesa de Atalaya Bermeja, contan os máis vellos, que chegaban dende o Couto ó Paseo para nutrir as casas dos cativos burgueses e fidalgos. Gardemos cando menos a memoria dunhas raíces non demasiado arredadas.
(A foto da leiteira é de Nacho Rego)

Vanse os mellores

Por motivos de saúde, non poderei, como sería o meu desexo, acudir á despedida cívica do amigo de vello Xesús R. Jares. O blog Brétemas informa deste acto que terá lugar hoxe mesmo en Vigo.

Nacido en Viana do Bolo hai 53 anos, foi un dos nomes fundamentais da historia da renovación pedagóxica e da Educación pola Paz en Galicia. Hai uns poucos anos presentamos no Liceo algúns dos seus últimos libros cando xa loitaba, con todas as súas forzas, contra os fados do destino.

Hoxe é só o día das lembranzas, do seu labor en Auria no nacionalismo popular, hai máis de 30 anos, na Auriense ou na A.C. Os Nemetanos de Viana, que el impulsou naquelas datas.

Tamén o día para acompañar á familia, á súa dona Paz e á súa filla Sira, e a todos os seus familiares e amigos, entre os primeiros tamén o poeta Román Raña, irmán da súa muller.

(A engadir...)

ANDOLIÑA mércores 1 outubro
XESÚS R. JARES

Souben da triste nova por unha nota necrolóxica no xornal “La Región”: nacera en Viana do Bolo, hai 53 anos. Lembro que alí impulsou no seu día a Agrupación Cultural Os Nemetanos e tamén o nacionalismo popular de ERGA e da AN-PG: coñeciámonos de vello, hai máis de 30 anos. Falo de Xesús R. Jares, falecido o pasado sábado en Vigo. A nova conmocióname aínda que fora temida xa hai algún tempo: o propio Suso despediuse no limiar dun seu libro dos seus seres queridos. Unha grave enfermidade cruzóuselle no fatal destino, pero non logrou derrubar o seu espírito nestes anos, de seguro tan duros.
No ano 2005 presenteille no Liceo ourensán o seu libro “Educar para la verdad y la esperanza”: tan fermoso título sintetiza con acerto toda a filosofía que conduciu a andaina vital de Suso Jares. Foi un nome fundamental na historia da pedagoxía, da renovación educativa e dos movementos de Educación pola Paz. Todo iso é moi importante e remito ó lector a Brétemas, o blog de Manuel Bragado que relembra con xeito ese longo e intenso labor. Pero por riba de todo foi unha excelente persoa. Por iso escribín na miña bitácora: “Vanse os mellores”. Unha aperta para os seus familiares e os seus moitos amigos.

O asmático que fumaba puros, de Afonso Vázquez-Monxardín
La Región 27-09-2008

Moitas veces, de tanto oír convenccións sociais, tópicos e terreos comúns, tendemos a integralos sen querer, automaticamente, sen pensalo, como íntimas convicións propias. Así nolo ensinou o xenio -e demo- da propaganda moderna que foi Joseph Goebbles. Unha desas matracas asumidas sen máis é o de cualificar o Che Guevara como unha especie de Cristo dos tempos modernos que deu a súa vida pola redención dos pobres. Así, igual que o de Xudea non morreu de todo por que vive na súa Igrexa, a querida presenza do comandante -como cantaría Carlos Puebla- tamén seguiría viva no corazón dos progresistas de todo o mundo. Pois si e non.

O Che que hoxe coñecemos -e glorificado hoxe polo cine capitalista- naceu meses antes da súa morte, hai corenta anos e pico. Daquela, como é sabido, trataba de erguer unha guerra na que tivo o dubidoso honor de acabar sendo o principal morto. A súa figura-mito ten xa unha existencia propia como mercantilizado icón camiseteiro da rebeldía do século XX grazas á foto de Alberto Korda, aceptado en todo o planeta menos no mundo musulmán. Alí, o enfrontamento e revolución ten outro nome máis difícil de pronunciar: Bin Laden.

E o mito Che, resistente e inoxidable, proxectado en nós, sen grises nin sombras, ten cada vez menos que ver coa vida real de don Ernesto Guevara de la Senra e con aquela época que hoxe podemos ver con outros ollos. Nestes corenta anos que pasaron desde a súa atolada aventura boliviana, a percepción da realidade mellorou e as análises que se fan son máis libres e multifocais, unha vez desaparecida a voz dominante do sistema antioccidental. Xa non hai problemas en loar o ecoloxismo capitalista de Al Gore nin en gardar distancias crítica das revolucións que empezan como liberadoras e rematan en tiranías, nin sequera -e cómpre aclarar ben o termo a nivel internacional- en defender a lexítima inxerencia humanitaria por riba dos gobernos locais.

(o artigo completo)

Palin contra o oso branco.

pan por pan sábado 27-9-08

Foi intelixente a xogada do candidato republicano McCain ó colocar unha muller como candidata á vicepresidencia dos Estados Unidos. Pensouse que ata podería arrebatar votos femininos entre as defraudadas polo fracaso de Hillary Clinton. Pero as últimas novas indican que o efecto Palin desfaise como terrón de azucre. Por varias razóns. Porque a candidata republicana ten unha formación escasa en varios campos, sobre todo en economía: de feito non lle deixan dar entrevistas por se mete a pata. Hai moitas sombras tamén na imaxe de Palin respecto a temas medioambientais: é sabido que non lle importaría estragar o futuro de Alaska á procura de gas e petróleo. Preiteou hai meses contra unha decisión do goberno a favor de incluír o oso polar na lista de especies ameazadas: tal decisión sería lesiva para as instalacións de gas e petróleo nas costas onde o oso ten o seu hábitat.

Stephen Hawking

andoliña 26-9-08

A presenza dun científico da talla de Stephen Hawking en Santiago prestixia tanto a propia Universidade como a cidade de Compostela e toda Galicia no seu conxunto. Grazas, pois deben ser dadas, a Jorge Mira e a todas as persoas e institucións que posibilitaron esta visita, que debeu ofrecer de seguro infinitas dificultades.
Disque Hawking se declarou socialista (vota os laboristas e fala ben de Gordon Brown) e escéptico respecto do papel do transcendente: "A ciencia non deixa moito espazo para os milagres ou para Deus". Tampouco se amosou moi optimista sobre o futuro: cre que non se poderá evitar un desastre no planeta nos próximos cen anos e opina que algúns grandes avances, como o coñecemento do xenoma humano, xerarán co tempo unha sociedade dual, cunha raza de "superhumanos" que explotará os "humanos non mellorados". Así, a fuxida ó espazo exterior na busca de condicións posibles de supervivencia é unha opción verosímil nese contexto.
Algo que describiu a ciencia-ficción múltiplas veces, dende Huxley e Orwell ata os autores de hoxe. De certo, somos tan previsibles que non é estraño que coincidan os relatos de científicos e de escritores.

O RACISMO CONTRA OBAMA

PAN POR PAN xoves 25 setembro.

Escribín eu neste recuncho hai meses que o principal perigo de Obama nas eleccións norteamericanas era o racismo latente naquel país. Pois oxalá nos equivoquemos, pero unha enquisa on-line realizada aló amosa que o 40 por cento dos votantes brancos ten unha visión parcialmente negativa” dos afroamericanos. Aceptaban nese traballo adxectivos despectivos cara os negros como “violentos”, “preguizosos”, “irresponsábeis”, etc. Iso afectaría tamén ós votantes demócratas e por iso Obama non dá arrincado nas proxeccións de voto. O comentarista Ben Smith dixo que “aquí hai xente que non votaría por un home negro aínda que viñese camiñando sobre as augas da man de Cristo e Moisés”. Tamén é certo que a crise económica podería axudar ó candidato demócrata, pero nos tempos duros aínda medra moito máis o racismo. En fin, oxalá nos equivoquemos, repito.

Cerebro e medo.

Pan por pan martes 23

Un estudo de politólogos da Universidade de Nebraska seica relaciona a actitude política cunha estrutura cerebral. Segundo estes investigadores a xente que non se asusta doadamente defende o pacifismo, o control de armas, unha política tolerante coa inmigración e o apoio económico ó Terceiro Mundo. En cambio, os máis asustadizos apoiarían o patriotismo, o gasto en defensa, a guerra de Iraq e a pena de morte. Algo semellante indiquei eu neste recuncho noutra ocasión. É perigoso tomar estes traballos ó pé da letra e inferir unha base biolóxica nas condutas políticas. Pero tamén é lóxico que persoas optimistas, que cren na vida e na convivencia, saiban domear por igual os nosos medos internos e aqueloutros que nos queren impoñer. Os asustadizos, di o estudo, tamén están contra o matrimonio gai, a pornografía, o sexo preconxugal e o aborto. Mira ti que cousas!

Spanair, de X.M. Sarille

(...) Creo que se confirmou esa pulsión cando os medios de comunicación anunciaron que outro avión da mesma compañía realizara unha aterraxe forzosa. Estábase máis perto de atopar unha válvula para tanta impotencia. Mais todo o mundo sabe que nos países ricos os accidentes aéreos son excepcionais, e pouca xente sabe que as aterraxes preventivas son moi frecuentes, e que case nunca son noticia. Spanair puido converterse inmediatamente e de xeito arbitrario nunha ruína económica, porque ía prevalecer a idea de que é unha empresa perigosa. Non é que houbese unha estratexia calculada para arruinala, senón que o grande teatro da información, este descomunal simulador da realidade, ten vida propia, e nalgunhas ocasións crea monstros sen basearse na razón, aínda que case sempre os críe interesadamente e baseándose nela. (...)

En ECG. 23-9-08

Unha sentida evocación do val do Douro portugués.

Percorrín esas mesmas paisaxes hai uns poucos anos. Anxo Tarrío (a foto tamén é súa) contánolo no Galicia Hoxe.

Fobia á Memoria

Andoliña 24-9-08

A película de Cuerda, Os xirasoles cegos, resucitou un debate cultural que vén de vello. Refírome ás posicións que non xulgan a calidade da película, discutible como todo, senón a escolla dun tema relacionado coa guerra civil. Así, insisten algunhas voces no repetitivo da trama argumental, posición un tanto sorprendente. Primeiro, porque crítica e público recibiron ben historias sobre a guerra española como “Ay, Carmela”, de Saura; “As bicicletas non son para o verán”, de Chávarri; ou “A lingua das bolboretas”, de Cuerda e Rivas.
En segundo lugar, non é esa trama argumental a que define a oportunidade dunha película calquera. Cantas veces nos contaron a historia dos Estados Unidos no cine clásico a través do western? Cantas adaptacións literarias de Jane Austen e doutros autores nos levaron unha e outra vez ata o século XVIII en Inglaterra ou en Francia, en boas películas polo xeral? Ninguén protestou por iso. Así pois, a xenreira contra o subxénero da guerra civil só se entende se se pensa que a nosa historia máis achegada é secundaria e non merece ser levada ó cine. Ou, outra posible razón, se se padece unha curiosa fobia á Memoria.

Violencia
PAN POR PAN mércores 24 setembro

Hai menos dun ano, no instituto de Tuusula, perto de Helsinki, un mozo mataba a oito persoas antes de suicidarse. Onte mesmo, en Kauhajoki, outra pequena cidade finlandesa, repetíase o mesmo argumento: neste caso co asasinato de dez compañeiros. A nova sorprende sobre todo pola súa ubicación: Finlandia non está habituada a situacións violentas e os seus resultados educativos son os mellores en diversos estudos como o Informe Pisa. O tema, pois, é moi complexo: o que antes só pasaba nos Estados Unidos hoxe pode pasar en calquera lugar. É unha consecuencia tóxica da globalización: non hai fronteiras posibles nun mundo onde os autores destas macabras fazañas se ven a si mesmos como personaxes mediáticos que colgan as súas ameazas en Internet. Houbo épocas máis violentas na historia, pero daquela só as vítimas directas coñecían o horror. Non se invenrara aínda o Youtube.

Animaliños urbanos, de
Afonso Vázquez-Monxardín (La Región, 23-09-2008)

As dúas almas do PNV, Andoliña martes 23-9-08

Un tema moi debatido estes días no blog.

Johnny Griffin en Ourense, de Gustavo Peaguda

(Fío Musical 32. A foto procede da web do Café Latino)

Hai uns días o escritor Antonio Muñoz Molina lembraba a figura do recentemente falecido Johnny Griffin. Para min este nome vai unido o meu descubrimento do Jazz. Cando tivo lugar esto?. A esta pregunta xa case podo responder con aquel verso do poeta Jaime Gil de Biedma “Ahora que de casi todo hace ya 20 años..".. Eu tiña dezaoito anos e acaba de comezar os meus estudios de dereito. A musica que escoltaba por aquel tempo era a que fixeran aqueles xovenes dos anos 60. Os Small Faces.. Os The Who. Os Stones. Maís tiña un amigo que vivía preto da miña casa na rúa na que o sol nunca sae que cando ía a súa casa me ensinaba a súa colección de vinilos de jazz. Estusiasmabase con aqueles nomes. Miles Davis. Charlie Parker. Dizzy Gillespie. Un día este amigo díxome se quería ir a un concerto o Café Latino. Aceptei a invitación . O concerto era dun home xa maior para unhos ollos de dezaoito anos e que encaixaba na descrición que fixera Joseph Roth dos músicos xudeus “ Os músicos son moi pobres porque viven das alegrías alleas”. O concerto que escoitei en aquela noite de Ourense foi do saxofonista Johnny Griffin. Así comezou a miña paixón polo jazz e que anos mais tarde fixo xurdir uns versos que apuntei no meu caderno de poeta imprevisto e que agora dedico a memoria daquel saxofonista que visitou xa fai moito tempo Ourense .

JAZZ NO LATINO
“Luz morna sobre ás mesas”
Lansgton Huhges
“ SOIO DE TROMPETA CON SOIDO
MANIFESTAMENTE SUICIDA”
A. Pexegueiro
Pouca luz,
vasos cheos de soños e xeo sobre ás mesas de mármore,
risas e saudades contaxiosas de candidatos o suicidio
que adoran a poesía de Costafreda,
promesas incumpridas por viaxantes da soidade,
bicos aprazados por constructores de pirámides de acontecementos,
bagoas pola ausencia de amor nas meixelas dos que fan xirar a roda estatal,
bicos suspendidos no aire coma notas do piano
de Hancock na fría noite do catro de outubro en Estolcomo,
mentres o jazzmen busca no ceo os mortos polo jazz.
A Coltrane.
A Montoliu.
A Gillespie.
A Davis .
A Thelenius Monk.
A Sonny Rollins.
E nos aínda pensamos que o Village Vanguard non esta en Nova York
senón en Ourense que non é unha enorme metáfora. do reino de Mánoa
senón que sigue sendo a Auria de Blanco Amor
e dos poetas e bispos camiñantes nás frías noites de inverno
nás que baila a lúa dos mortos ca túa sombra de mal poeta.
Respiramos o mito entre fume de tabaco!.

A cesárea da vaca e Rafa Nadal,

de Afonso Vázquez-Monxardín (La Región 20-9-08)

Eu sonlles deses que ven primeiro as noticias da TVG e despois as da TVE. Así, sen prestarlle demasiada atención, fíxome máis na segunda volta nas cousas do mundo e na TVG nas de por aquí. E o certo é que estou pensado en apagar a televisión para sempre e pasarme á radio. Claro que non serei capaz de facelo e ademais como non estou afeito e non sei onde colocar o dial pódeme entrar pola orella unha cobra ou un sapo calquera.Pero é que hoxe -onte cando lean isto- estaba para deixalo. Despois de chegar canso do traballo ao medio día e servirme no prato a gornición de verdura do polo, ergo a vista e vexo na TVG o indicible. Nin máis nin menos que unha noticia sobre a evolución das cesáreas das vacas. Aí lle ronca. E para máis, ilustrada cunhas imaxes tremendas, ou sexa nas que tremía a vaca e que me facían tremer a min. Un veterinario -un deses 1.200 de garda que seica hai xa- turraba dun tenreiro que non daba nacido a través dunha fenda feita no lombo da parte de babor -ou de estribor non sei ben- da vaca. Puagh. Unha orxía de sangue, líquidos e humores, pouco compatibles coas verduras e polo que tiña no prato. ¿Pero onde vai o sentido común?, o ‘sentidiño’ de que falaba o noso ex presidente Albor. (...)

artigo completo

P.S.: con este creo que son 76 os artigos de Monxardín etiquetados no blog (os primeiros meses non había etiquetas). Unha boa escolma do seu fascinante estilo.

A MIRADA RETIDA, La Región 21-9-08
Marcos Valcárcel
O Instituto que ardeu.

A foto da Mirada de hoxe é antiga, pero só o sabemos pola vestimenta dos personaxes en primeiro plano: como ese rillote que semella saído das “Cousas” de Castelao. Máis de cen anos de historia (dende 1896) repousan tras destes muros, que no seu día acolleron tamén o Museo Provincial e a Biblioteca Pública. Cando aínda se chamaba Centro Provincial de Instrución, no mítico 1898 que desvelou que España non era invencible e que nos deixou sen colonias, o neno Ramón Otero Pedrayo ingresaba nas súas aulas; logo sería profesor alí e co tempo, con toda a xustiza, o Instituto adoptou o nome do escritor. Foi só un dos moitos nomes egrexios deste centro educativo.: José García Mosquera, Juan Antonio Saco y Arce, Joaquín Gaite, Salvador Padilla, Eduardo Moreno López, Marcelo Macías, Xoaquín Lorenzo: unha longa xeira da historia cultural desta cidade. Tamén houbo cita para o fado desgraciado: en novembro de 1927 un incendio destruíu o seu vizoso tesouro bibliográfico, formado a partir das bibliotecas dos mosteiros, e parte dos fondos do Museo. Aínda que o propio don Ramón contou despois que alí ía moito frío, iso si.

éche o que hai, de López (Galicia Hoxe 20-9-08)

Un documento político

Un amigo desta casa tivo a ben enviarnos este documento político do Partido Galeguista. Colgámolo aquí porque pode interesar a algúns dos nosos curiosos e espelidos lectores/as:

GALEGUISMO: A IDENTIDADE

O Partido Galeguista é unha organización política de mulleres e homes que teñen por obxectivo erguer a Galicia até situala en pé de igualdade cos pobos europeos máis desenvolvidos.

Nós, os Galeguistas, entendemos que Galicia, como nacionalidade histórica europea e tamén como expresión sociopolítica da irmandade universal que conformamos os galegos espallados polo mundo, demanda unha renovación da teoría e da praxe política que redeseñe os puntos referenciais de calquera acción que interprete, administre ou reivindique os seus dereitos lexítimos como nacionalidade participativa, soberana e diferenciada tanto da Unión Europea como do Estado de Dereito definido pola Constitución do 78, baixo a denominación xenérica de España, que implicitamente recoñece e debe protexer os diferenciais da nosa IDENTIDADE como pobo, da nosa cultura e tradicións, do noso idioma e das institucións que representan e expresan, sociopolítica e administrativamente, tanto os intereses como os lexítimos e históricos dereitos dos cidadáns galegos e, por extrapolación, do concepto de nacionalidade, de nación, que reside no pobo galego e debe de expresarse por medio dos seus órganos constitucionais representativos.

Xa que logo, SETENTA E SEIS ANOS despois da súa fundación e ás portas de cumprirse VINTETRÉS ANOS da aprobación (no V Congreso), da liña programática de "Concordia Nacionalista", o Partido Galeguista abre un proceso para acada-los devanditos obxectivos o máis axiña posíbel, polo que defenderémo-los intereses dos galegos en tódolos ámbitos de actuación convenientes, mediante a elaboración e a execución de estudos, programas e demais traballos que posibiliten a conquista dos maiores niveis de desenvolvemento económico, social e cultural, das xentes dos lugares, parroquias, aldeas, vilas e cidades, tanto dos residentes dentro dos territorios históricos da Galicia como daqueles que residan noutros países ou estados da península Ibérica, Europa, América e no resto do mundo.

Queremos que a mensaxe galeguista chegue ós cidadáns do único xeito xenuíno que ten de manifestarse: a través do Partido Galeguista; e para iso traballaremos sen desmaio e executarémo-las formas de actuación política máis idóneas e axeitadas, principiando pola loita para acada-las cotas de autogoberno que precisámo-los galegos para podérmonos desenvolver como pobo diferenciado que somos, cousa que compatibilizaremos cun traballo concertado e solidario cos demais pobos. Somos e seremos, cada vez máis, a opción política capaz de garanti-la máxima capacidade operativa e decisoria para o parlamento e o goberno galego, sen caer en sinerxías excluíntes nin illacionistas; unha opción, en definitiva, que será capaz de interpretar axeitadamente o concepto da IDENTIDADE GALEGA, cunha VISIÓN de ESTADISTAS da política centrada en construír País, en facer País, en facer Galicia e, por iso mesmo, en ter unha visión axeitada de concertación política a nivel do Estado Español e da Unión Europea. (...)
(Segue en Comentarios)

Como todos…

Como todos os profesores eu tamén me queixei máis dunha vez das partes máis ingratas do meu labor profesional: corrixir exames, longas xuntas insufribles, algún problema con algún alumno (moi raramente), etc. Non son dos que se queixan a cotío e en xeral estou, sempre o estiven, moi satisfeito coa miña condición docente e a relación cos compañeiros e cos alumnos/as.
Por iso onte estrañei o inicio do curso, poden crerme ou non, pero así foi. Agora non sei o que tardarei en reincorporarme ás aulas, pero faríao xa (fareino, cando sexa) moi feliz.
Dende aquí un saúdo a todos os compañeiros/as (algúns achéganse de cando en cando ó blog) e tamén para os alumnos/as. E repito as grazas a todos os compañeiros e cargos directivos que me chamaron nestes días.

Unha carta que non vai arranxar nada

A serpe traía cola. Steiner pide perdón nunha mensaxe cargada con dinamita
O racismo lingüístico aumenta en Europa, segundo a Axencia para as linguas minorizadas e a desculpa de George Steiner non mellora as cousas
XABIER CORDAL en Galicia Hoxe 20-9-08

Canción de volta.

pan por pan sábadop 20 setembro

Un libro é sempre un bo acompañante. Non pide nada, só está aí, á agarda de que ousemos compartir os seus segredos. Cada libro ten o seu propio misterio, sexa unha novela, unha obra de teatro ou mesmo un ensaio. Tamén o seu momento, a súa propia hora. Eu adoito reservar a noitiña, pouco antes de pechar os ollos, para os poetas. Os nosos poetas de sempre, de todos os idiomas e latitudes. Onte abríronme a porta dos soños un tomiño dos poetas románticos ingleses e unha antoloxía do checo Jaroslav Seiffert, premio Nobel. Del son estes agarimosos versos:

“Axita un pano branco

o que se despide.

Cada día remata algo,

remata algo moi fermoso.

A pomba mensaxeira bate o ceo coas alas,

de volta a casa.

Con esperanza e sen esperanza

sempre volvemos á casa.

Seca as bágoas

e sorrí cos ollos chorosos,

cada día empeza algo,

empeza algo moi fermoso”.

Xenofobia.

sábado 19 setembro

Unha vez máis, rexistrouse unha agresión xenófoba no metro de Madrid. Nesta ocasión foi contra unha moza peruana. Primeiro, un mala besta racista que se botou contra dela a golpes; despois, dous gardas de seguridade e seica a propia revisora do metro no mesmo plan. Catro persoas contra a moza, a berrarlle e a humillala. Retida dúas horas sen poder pedir axuda. “Sudaca de mierda! Que venís a quitarnos el trabajo a los españoles”, seica dixo o agresor, entre outras cousas. E o meu cerebro recolle a carpeta de información dunha recente intervención de Mariano Rajoy falando da inmigración e culpando ós inmigrantes do paro e da crise. Se eu fose o líder do partido da oposición, con moitos millóns de votos detrás, daríame moito medo estar a dicir nas rodas de prensa o mesmo que berran estes descerebrados mentres agraden a unha moza peruana.

Pé do Guadiana, de Bieito Iglesias (ECG. 18-9-08)

Veño de pasar unha fin de semana no Baixo Alentexo, en localidades como Alcoutim, Mèrtola ou Beja, capital rexional. Comín carne de porco (preto) á alentexana e cocido de graos (bicos ou garavanzos), pero non é este país para famentos impacientes. O ritmo destas partes aseméllase ao do réptil aletargado nun terrario, baixo unha raxeira de sol que rebrilla nas casas caleadas. Cómpre esperar unha hora ou dúas desde que sentas na mesa ata meterlles o dente ás viandas. Os domingos pechan restaurantes e pastelerías, unha nugalla precapitalista apodérase de xentes intensamente morenas que non teñen moita ansia de recibir turistas portadores de virus perigosos, tales como a vertixe ou a ambición mercantil. En Mèrtola, desde a "alcaçova"outea o viaxeiro sobre as revoltas dun Guadiana que serpea con doce teimosía, alterado apenas por parrulos que atravesan as correntes con magnífico estilo natatorio, comparable ao do plusmarquista Michael Phelps.
E, xa en Beja, pode ascender a unha orgullosa torre de homenaxe erguida no século XIII polo rei-poeta don Dinis, ou visitar o museu rexional dedicado á memoria de soror Mariana Alcoforado, a freira portuguesa á que se lle atribúen escandalosas cartas de amor redactadas no século XVI. Fóra dos núcleos habitados, azazan coa calor eidos resecos punteados por aciñeiras vellas, oliveiras rateñas, sobreiros de tronco escascado e algún piñeiro manso de toro redondo, contrafigura do lanzal piñeiro pondaliano. No país inzan apelidos como Cadaval ou Janeiro polo que queda practicamente descartado que Jesulín Janeiro (de Ubrique) sexa da estirpe de Helena Villar Janeiro ou que os irmáns Cadaval (Los Morancos) garden algún parentesco con Quico Cadaval, o noso inspirado director dramático e maxistral contacontos. Estas terras están fortemente vencelladas á Andalucía Occidental por algo máis que as ombreiras ("paletillas") ou faces ("carrilleras") do marrán negro.
Tamén están unidas á Galiza por un liorto ben máís subtil: o idioma común.

Medios e políticos.
pan por pan xoves 18 setembro

A relación na sociedade actual entre a política e a comunicación é tan directa que mesmo se podería afirmar que a primeira non sobreviviría sen a segunda. E moitas veces é o segundo polo quen impón a súa axenda á propia clase política. E así chegamos ó que o amigo Xoán da Cova, contertulio habitual do meu blog, definiu como “Goberno espectáculo”. Velaí nas súas palabras: “O Goberno-Espectáculo. Non ten que gobernar (iso é imposible), ten que entreter. Dentro de pouco, veremos as accións de goberno como quen ve unha película: sen ningunha conexión coa realidade. E as eleccións serán unha especie de entrega de Oscars". Isto non quita, como engade o atinado Apicultor que os políticos busquen, co efecto mediático, a eficacia das accións de goberno. Pero isto depende de factores non sempre controlables, incluída a propia receptividade da sociedade.

Xavier Alvarez Iglesias: ‘O futuro das corais está nos mozos’
Director da coral Tempos Novos
Entrevista de Imanol Hernández en La Región 17-09-2008 (e saúdos a Xabimusic)

Especialistas.

Pan por pan xoves 17 setembro

Outro dos males da comunicación hoxe, sobre todo na Televisión omnipotente, é o imperio dos falsos especialistas. Adoitamos ver, en faladoiros e debates, persoas que din saber de política, economía, cultura, ciencia ou, se é preciso, de química cuántica. E non pode ser: non todo o mundo sabe de todo. Moi pola contra, a maioría dos mortais só sabemos algo de dous ou tres, ou catro se queren, temas concretos. Do resto, podemos e debemos opinar como cidadáns libres, pero só opinar: a poder ser, con humildade, discreción e san escepticismo. E o que domina hoxe é outra cousa: autotitulados xornalistas, politólogos, científicos, etc., capaces de sentar cátedra dende as pantallas sobre todo o humano e o divino. E non todo crego é un teólogo, non? Juan Cruz apela no seu blog á cautela necesaria dos xornalistas no exercicio da opinión: o consello vale tamén para outras profesións.

Miserias dun oficio (II)

andoliña xoves 17 setembro

Falamos onte da moza do maltratador, nova vedette dun xeito de periodismo ben dubidoso. Somos contiñeiros morbosos e os que o saben explotan o filón. Un xornalista non pode ser cínico, dixo Kapúscinski. Pero o mestre nunca entrevistaría a esta energúmena. Tampouco foi este un caso excepcional.
Esoutro día un xornal galego cubría case unha páxina cunha ampla entrevista a un personaxe que responde no argot por Makelele. O mérito de tal individuo para saír nos medios? Pois seica deixar un matrimonio morto en Vigo tras unha suposta carreira de coches; logo, xa liberado polo xuíz, foi detido de novo, por conducir unha moto ebrio. A entrevista era xustificativa e servíalle para dar outra imaxe da súa personalidade: tamén se queixaba de ser obxecto de "linchamento mediático". Que pensarán os familiares dos falecidos ó ver publicada esa entrevista con todo luxo de detalles?
A democracia garante a liberdade de expresión, xa o sei. En tempos os delincuentes saían estigmatizados en El Caso: moitos con menos culpa dos que acabo de citar. Facer aboiar todo o que se remove nas cloacas da sociedade, exercendo o cinismo e a chulería, ofrecendo unha dignidade a personaxes que carecen dela, todo iso é xornalismo?

O embaixador estadounidense en Bolivia, X.M. Sarille, ECG 16-9-08

É cousa sabida, case de libro de texto, que antes de Evo Morales a Embaixada dos Estados Unidos posuía a prebenda de nomear os ministros de Defensa e de Goberno. Este privilexio agora desaparecido é unha boa razón para descubrir as cualidades de Philip Goldberg, o embaixador expulsado o outro día. Os perfís dos diplomáticos son sempre determinantes para a diplomacia estadounidense.
Goldberg estivo destinado en Iugoslavia, desde o comezo da guerra civil. Máis tarde, entre o 94 e o 96, foi enviado a Bosnia polo Departamento de Estado, nos meses anteriores a que os separatistas albaneses fixesen estalar o novo conflito. Actuou tamén como asistente especial do embaixador Richard Holdbrooke, un dos enxeñeiros da desintegración iugoslava, e aínda volveu á capital de Kósovo en 2004, antes da separación de Serbia e Montenegro.
Paga a pena volver ver "Estado de Sitio". É un filme de Costa-Gavras que narra a pura realidade. Nel un técnico estadounidense destinado para o Uruguai en 1973, aparentemente coa misión de axudar ao progreso social, é o encargado de organizar escuadróns da morte, formar a policía e crear dentro dela grupos sen control institucional, baixo a súa obediencia. Cambiaron algo as cousas; agora a nova estratexia en América Latina, alá onde é posíbel, consiste en crear e incentivar as condicións para a revolta de provincias e rexións ricas contra os poderes democráticos correspondentes. Pretenden estender esa estratexia a Ecuador, Venezuela e Guatemala. Por iso Goldberg se reunía cos gobernadores da Media Luna, que controlan tamén os grupos da extrema dereita de ascendencia ideolóxica fascista e nazi.
Bolivia parécese moito á vella Suráfrica. Nos anos cincuenta do século vinte aos escravos chamábanlles pongos (un pongo é un orangután) e estaban á venda. Foron legalmente prohibidos en 1952, mais continuaron comerciando con eles. Até 1951, os indios non tiñan dereito a voto, nin a andar polas beirarrúas. E segue habendo escravos en facendas da zona oriental. A Evo Morales nunca lle perdoarán que o seu pobo veña de tan abaixo e que por riba abrigue unha alta civilización.

Cando os xirasoles se murchaban
Afonso Vázquez-Monxardín, La Región 16-9-08

(a foto de Martiño Rivas vai dedicada ás posibles lectoras mozas, que algunha haberá...)

O outro día fun ver, claro, ‘Los girasoles ciegos’. Eu, coma todos, buscaba nos extras e figurantes a coñecidos. E coma todos, non vin a ningún. Entre Salvador -Raul Arévalo-, Maribel Verdú e Cámara enchen a pantalla. Só por xenerosidade e simpatía dese ourensán que é Cuerda xa -pode ir escollendo entre Corda ou Sedeño- grazas a el, a cidade aparece como fermoso telón de fondo, incluso co inhabitual detalle de sinalar explicitamente a localización nun texto ao comezo.E logo do cine, cunha cervexa na terraza sobre o río, xulguei a presenza do Cara al Sol no filme excesiva, e pensei nas veces que eu o cantara. Bastantes, por certo. Creo que os nacidos en 1960 e incluso algúns dos anos inmediatamente seguintes que estudamos no Curros Enríquez fomos os últimos en entoalo de forma regular. (...)
O artigo completo

Tertulias televisivas.

Pan por pan 16-9-08, La Región.

As miserias do xornalismo foi o tema central do meu artigo longo do luns. Pero non collen todas as miserias en corenta e pico liñas e por iso insisto. Que me din dos faladoiros das TV? Lembran vostedes os programas de “La Clave” de Balbín, con debates educados, interesantes e ben argumentados? Xa non hai nada semellante. Hoxe o formato televisivo esixe personaxes mediáticos, canto máis frikis mellor, que berren moito e non deixen falar ós outros. E que insulten a cotío. E que sexan agresivos nas súas formas. Se son políticos, hai ou había un programa que lles decapitaban o micrófono, como a María Antonieta, para que non se “enrollasen” demasiado. En “La Clave” hai anos podíase organizar un debate sobre o marxismo ou calquera tema serio de actualidade. A maioría dos conterulios de hoxe precisarían do Google para esculcar primeiro quen foi ese tal Karl H. Marx.

MISERIAS DUN OFICIO (1)
Andoliña martes 16-9-08

Do xornalismo falo, esa profesión tan fermosa como difícil e polémica. Esoutro día Gabriel García Márquez dicía que sufría cada vez que lía os xornais polo futuro deste oficio: supoño que o Nobel colombiano non se refería nese momento á prensa española, así que o problema é xeral, planetario supoño. Volvamos á nosa contorna. Algún día estudarase coa perspectiva da distancia temporal o xornalismo que se fai neste momento. Ignoro se daquela se considerará periodismo o que vimos estes días. Por exemplo, nunha cadea televisiva, as declaracións dunha señora, por chamarlle algo, que defende ó seu mozo, preso por deixar case morto a outro home. Este home, o profesor Neira, hoxe en coma, saíu en defensa da moza maltratada e agredida polo seu mozo, pero esta non llo vai agradecer, ben se ve.
Pola contra, esta “señora” asume xa o papel da gran mala do espectáculo mediático que, polo de agora, cobra cifras suculentas por aparecer nos medios. Sen coller colores nas meixelas, para nada. Terá futuro na súa nova andaina? Nunca se sabe. De momento asegura audiencias millonarias e iso ten o seu valor nunha sociedade de mercado descarnada como esta. Unha perversión do xornalismo, velaí.

Arume: Crónicas de Italia

O amigo Arume comezou en Vieiros unha serie de crónicas imprescindibles sobre a actual realidade político-social italiana.
Velaí a primeira, unha análise crítica sobre
A esquerda larval en Italia

(Actualizado: subo a imaxe que nos achega Arume como valioso documento fotográfico. Quen está máis desganado dos dous, o presidente ou Miss Italia? Paga a pena consultar todas as fotos que enlaza Arume)

O atraso político de Galicia, de X.L. Méndez Ferrín (FV. 15-9-08)

Nos parlamentos autónomos de Cataluña e de Euskadi están presentes non sei se cinco ou seis formacións políticas. E isto ocorre en dúas das que oficialmente son chamadas "nacionalidades históricas" e que na práctica real, oral e escrita, ninguén chama así. Nas cámaras autonómicas definidas como rexionais, digamos Navarra ou Madrid, tamén hai pluralismo parlamentario. Pola contra, no Hórreo de Compostela non sentan máis ca tres partidos políticos, como é ben sabido: dous formando goberno de coalición e un na oposición. É a isto o que lle chamamos "o atraso económico de Galicia" modificando unha migalla un título famoso e fundacional de Xosé Manuel Beiras. (...)
O artigo completo

Lo que de verdad se juega
ANTÓN BAAMONDE, El País 15/09/2008

Lo que de verdad se juega en las próximas elecciones gallegas es, pues, el papel estratégico del BNG. De hecho, Anxo Quintana está procediendo de una manera parsimoniosa a la reconversión de los nacionalistas y si la culmina con éxito -si el electorado no les es esquivo y aumenta su número de diputados- parece probable que se instalen en el poder durante mucho tiempo.
La razón es clara: los nacionalistas se están reorientando al centro porque piensan que no pueden estar enfeudados a los socialistas. El BNG tiene vocación de ser un partido bisagra y, si eso es así, parece derivarse que algún día tendrá que pasar su Rubicón: pactar, en Santiago o en Madrid, con el PP. El BNG quiere colocarse en la posición que le permita decidir en cada momento quién gobierna en Galicia y, si fuera posible, en Madrid.

O artigo completo

De faunos e raíñas.

Cando a realidade non nos chega, sempre nos queda a fantasía. Remato de ver, cando escribo estas liñas, “O labirinto do fauno”, de Guillermo del Toro, que non puidera ver cando a súa estrea. Unha pequena xoia capaz de mesturar e xogar cos planos da realidade e da fantasía cunha gran intelixencia visual e textual (vai tanto polo guión como pola posta en escena). Hai secuencias de gran violencia, como cruel foi a represión nos anos da posguerra franquista, pero Guillermo del Toro demostra que sabe contar historias. El ben sabe que todos levamos dentro un neno que segue a crer nos trasgos e nas fadas.

P.S.: tamén vin nestes días a "María Antonieta" de Sofía Coppola. Só correcta, non entusiasma en absoluto. E historicamente moi comprensiva (ou amable) co personaxe: máis que chusca a escena en que cita unha lectura de Rousseau. E chirría, cando menos para min, ilustrar escenas do século XVIII con música rock de hoxe... Que opinan os melómanos desta casa?

Metamorfose dos anxos, de X.L. Méndez Ferrín

(Faro Vigo 12-9-08)

Nas fotos Gerardo Diego, Blas de Otero e Cunqueiro: este último si que sabía de anxos aínda que o esquecera aquí Ferrín.

De neno, contáronme a estoria da sublevación de Luzbel, o máis belo dos anxos, contra Deus. Impresionoume a súa grandeza máis ca épica e o relato serviume para imaxinar nitidamente a invención do Inferno e aparición de Satán no mundo e no trasmundo. Anxos, Arcanxos, Serafíns, Querubíns, Dominacións, Tronos, Virtudes e Potestades son as diferentes castes de anxos ou espíritos puros que conseguín manter na memoria. Logo estaban o Anxo da Garda e os anxiños consistentes na cabeza dun pícaro con dúas aliñas apegadas que poboan os retábulos barrocos. O pior dos meus pesadelos infantís foi un no que me vin acosado por un enxamio de tales mostros cativos, que rían perversos. Mahoma veneraba estas figuras incorpóreas, que el herdara da Biblia, e nada menos ca o Corán lle foi transmitido por Deus a través dunha delas. De mozo, poucas veces me divertín tanto como o día no que lin no Padre Feixóo unha humorística distinción racionalizada ao modo tomista entre a natureza dos anxos e a dos trasnos, co fin de deixar en ridículo coido que aquel Padre Laínez que defendía a existencia dos segundos.

Eu teño moita máis simpatía polos tardos ou trasnos galegos ca polos anxos inconsúteis e sobrehumanos. Unha extrañísima afección dos anxos revelouse en certos poetas do século XX, entre os que non se contan certamente Pound nin Maiakovski, afección producida pola irradiación que un día exerceu Rainer Maria Rilke. É certo que poetas crentes coma Gerardo Diego escribiron bonitas bagatelas sobre os Angeles de Compostela. Pro tamén contumaces materialistas (Alberti) foron capaces de convocalos como tal no libro Sobre los Ángeles. O comunista cristianizante e unamuniano Blas de Otero é autor dun duro libro titulado Ángel fieramente humano. En canto a Lorca, este poeta máximo meteu, entre ciganos inesquencibeis, figuras andróxinas ou asexuadas de arcanxos belísimos representados en estatuas públicas de Granada. Estes anxos literarios non deben, digo eu, de provir de Lost Paradise, o poema perfecto de Milton. Como tampouco pensaría nel Ricardo Carballo Calero cando deu á luz na Benito Soto o libro titulado Anxo de Terra, nin tampouco Aquilino Iglesia Alvariño, castelanizante ocasional, ao poñerlle ao seu, cuase contemporáneo do anterior, Contra el Ángel y la noche. A moda dos anxos literarios debeu de se ir cando Ánxel (tamén) Rei Ballesteros deu á luz a súa novela Dos anxos e dos mortos, coa cal o espírito da nova narrativa pareceu ter unha continuidade do máis esixente. De meniño non tiven demasiada fe na existencia dos anxos (había tantísimos seres invisibeis nos que crer!) e de maior nunca sentir a necesidade de xogar á fantasís fabricando anxos poéticos. Un día non lontano durmín incómodo nun hotel alemán debido a que este estaba situado nunha Engelstrasse. Coidei ao principio que se trataba dunha rúa á memoria de Federico Engels; pro non: era só a Rúa do Anxo.Vexo apegado nun farol da Porta do Sol, Vigo, un carteliño no cal calquera de esas sectas modernas que andan polo mundo captando diñeiro dos inocentes anuncia un curso sobre "Metafísica de los Angeles". Xa non se trata, ai, de anxos poéticos senón da nova relixión dos anxos que, procedente dos EE UU, irrumpeu con forza na cultura de masas hai anos. Por iso, na actualidade, cando me falan en anxos non penso en San Miguel, nin no da Garda, nin nos das cabeciñas aladas, senón na cara de apalambrado que pon Nicholas Cage cando fai de anxo no cine.

"El Heraldo Gallego’: crer no país

hoxe en Galicia Hoxe: o artigo completo

A MIRADA RETIDA (14-9-08)
A CAPELIÑA DOS REMEDIOS

Á beira do Pai Miño, encontrámonos cun dos meirandes símbolos de devoción popular e esperanzas votivas ourensás, a capeliña dos Remedios, que garda ben vivo todo o seu sabor campesiño doutrora. Na novela “Vento de seda”, o escritor Bieito Iglesias recreou neste lugar a chegada dos feirantes á capela fuxindo da poeira para pregar á Virxe avogosa pola curación de todo tipo de males e tamén unha boa venda na feira. Nacido o século XX, cada Primeiro de Maio estoupaba nos arredores a maior concentración operaria da cidade, que Blanco Amor recolleu de forma maxistral na monumental “Xente ao lonxe”. Na súa contorna, hoxe inzada de instalacións deportivas, aboian os cheiros do polbo cocido e as risadas francas de Aser Vilar e os seus camaradas. O cronista cando mozo lembra moi vivo ese ambiente de feira e presenza campesiña que se mantén nos días iniciais de setembro. Na foto que ilustra esta Mirada velaí outra marca da época: na entrada do Pavillón, o xigantesco xugo e as frechas daquel Movimiento que nunca se movía, desaparecidos nos inicios da democracia.