Simboloxía galeguista (3)

A UPG e o PCG usaron moitas veces a estrela vermella. Logo, a AN-PG, xa no medio da bandeira, dende 1976. Pero nos 70 e primeiros 80 tamén o fixeron outros partidos nacionalistas. Velaí tres exemplos: o PSG (coa folla de carballo), o PGP e ata a mocidades de Esquerda Galega. (As tres pegatas son do libro "En Transición", Univ. Coruña, da colección de Bernardo Valdez).

Simboloxía galeguista (2)

Coa estrela branca do PG histórico. Dous carteis da campaña do Estatuto do 36. Os dous son de Isaac Díaz Pardo. O texto do cartel inferior, o que ten tamén unha estrela vermella, supoño que se refire ó apoio dos chamados entón "partidos obreiros" (PCE, PSOE) ó Estatuto, dentro da Fronte Popular.

De "miembras..."

Hai quen se tomou o tema a peito, segundo nos informa Arume, ata o punto de crear un blog para reflexionar sobre o asunto.

Velázquez.

Imaxe: o bufón "O anano de Morra"

Jonathan Brown, catedrático da Universidade de Nova York, é un dos hispanistas máis prestixiosos. Leva 50 anos a estudar a vida e obra de Velázquez e acaba de publicar outro volume sobre o xenial artista sevillano. Home intelixente, Brown recoñece que aínda non chegou ó fondo de moitas obras de Velázquez, malia ser o máximo especialista nese autor. O pintor foi revolucionario na pintura: nos seus conceptos, formas, estilos. Pero conservador na súa ideoloxía, con desexos de ennobrecerse e de asentar unha certa fortuna. Pero, se un observa os seus motivos populares, verá que están tratados coa mesma solemnidade que os retratos dos monarcas e a súa familia. Velaí a vella a fritir ovos, o Baco rodeado dos borrachos, as fiandeiras ou os ferreiros que reciben a Vulcano na fragua. Mesmo os seus ananos e bufóns están cheos de nobreza, sobriedade e autenticidade: as marcas do xenio.

Simboloxía galeguista (1)

Como estes días falamos moito nesta casa dos símbolos de Galicia e do galeguismo, imos recuperar algunhas imaxes e carteis históricos. Tamén algúns do PG coa estrela branca.

Empezo con estas dúas imaxes: unha de Camilo Díaz Baliño, artista mártir do galeguismo e pai de Isaac Díaz Pardo, do ano 1926 (creo que realizada para un Congreso Teosófico ou Teolóxico, teño que consultalo). Sobre un contexto de acenos modernistas, o centro da imaxe está ocupado polo caliz e a hostia, sobre un dolmen a xeito de altar: celtismo e catolicismo en perfecta sintonía.

Creo que é evidente a pegada destes conceptos na popular portada de Castelao para a revista "Nós": persiste o caliz, a guirlanda de estrelas pasa a ser agora de cruces e, na parte inferior, de novo o dolmen celtista, cun sol alborexando ó fondo (un sol que pode ser tamén a hostia do novo renacer de Galicia, non?).

As saídas dos garaxes e Mr. Hyde, de Afonso Vázquez-Monxardín
(La Región 17.6.08)

Non sei que pasa, pero moita xente cando se sitúa no asento do condutor deixa de ser o Doutor Jeckly e convértese en Mr. Hyde. Hai baralláns e lerchos que se volven amables na estrada -poucos, é certo- e outros moitos moderados vitais aos que lles nace unha boca podre e un comportamento, digamos, desacougado cando conducen. Despois están os imbéciles de nación e os que carecen de formación a pé, e que non sofren ningún incremento educativo ou mellora psicolóxica por estar sentados diante dun volante. Se cadra axuda a protección de acuario que proporciona a intimidade do coche, un salón de estar que vai connosco dun lugar a outro ou se cadra a sensacíon mamífera que fai aos cans mexar nas esquinas e a nós defender o noso, arregañando os dentes, con razón ou sen ela. E claro, só a educación nos modera e fai mellores persoas, máis amables e respectuosas. Creo. Ou sexa que hai moito atravesado conducindo.
(o artigo completo)

Académicos contra a igualdade
A Academia Francesa rebélase contra as linguas rexionais
Galicia Hoxe 17 xuño

A Academia Francesa, símbolo do centralismo e do célebre acadecismo francés, recea das linguas rexionais da República. Onte mesmo, a institución creada no século XVII remitiu un comunicado no que rexeita o recoñecemento destes idiomas na Constitución porque "afecta á identidade nacional" e, por esa razón, pediu que se retire o texto adoptado polos deputados franceses.
A Cámara de Deputados adoptou o pasado 22 de maio unha emenda ao proxecto de revisión da Carta Magna para incluír nela as linguas rexionais como parte do "patrimonio da Nación", aínda que mantén o francés como idioma oficial.
Os académicos consideran que as intencións dos deputados son "excelentes", pero non cren que sexa preciso incluír esta referencia na Constitución e recoméndanlles aos lexisladores que "expresen noutros lugares" a defensa destas linguas. Para os académicos, trátase dun "atentado contra a identidade nacional" un texto que propón engadirlle unha frase ao artigo primeiro da Constitución e sinalar que "as linguas rexionais pertencen ao seu patrimonio". (...) (...)

Manolito Gafotas.

Pan por pan martes 17 xuño

O discurso oficial dende hai anos é o do extraordinario pulo do español en Estados Unidos: escoitámolo a cotío por parte de autoridades e columnistas. Pero non é iso o que di Rolando Hinojosa-Smith, decano das letras chicanas, que fala de discriminación nun xornal de Madrid. Di que hai máis xente de fala hispana, pero a influencia do inglés é moi forte “e irá borrando el español”. Engade que o bombardeo cultural do inglés é abafante, que os medios hispanos son de pouca calidade e que o español “ya no se extingue en la tercera generación, empieza a desaparecer en la segunda”. Mentres, a tradución naqueles lares do “Manolito Gafotas” de Elvira Lindo sofre a censura da corrección política: na versión USA Manolito Catro Ollos non recibe lapotes da súa nai (sería un escándalo) e cambiáronlle o nome ó seu amigo Yihad: seica despois do 11-S non hai gaña de certas bromas.

Aclaración

O dono deste blog (e supoño que moitos dos seus contertulios/as) condena a agresión que nunha das súas propiedades, o seu automóbil, sufriu nestes días un dos promotores da asociación Galicia Bilingüe. Dito isto, de ningún xeito apoio nin comparto as teses e posicións que esa asociación está a levar contra as medidas dunha mínima normalización do galego, sobre todo na escola.
A aclaración serve para facer máis evidente aínda que os recunchos deste blog non servirán para a difusión nin propaganda das teses de GB e, xa que logo, non se admitirán máis comunicados da mesma, que ten os seus propios espazos de opinión (por esa razón foron eliminados dous comentarios de convocatoria da manifestación, cunha introdución ademais impertinente).

en poleiro alleo

Da Fouce e da Estrela, Méndez Ferrín en Faro de Vigo.

Farruco Sesto Novás titulou así, fillo como é da cultura política galeguista, un seu libro de poemas, non sei se o primeiro. El sabía, supoño que tamén Anxo Quintana e Mario López Rico, que Castelao ideara en pleno fragor bélico, 1937, o escudo republicano de Galicia (si: como Atila en Galicia). Neste escudo elimínase o elemento contrarreformista do copón e o Santísimo Sacramento, e o mesmo se fai coas sete cruces das sete provincias representativas do Antigo Réxime. Igualmente, a coroa real desaparece como é regra en réxime de República. No escudo de Castelao hai unha fouce de ouro, que acumula no seu simbolismo a herdanza céltica e a rebeldía dos agrarios e dos irmandiños. No chefe da fouce de ouro campa unha estrela vermella de cinco puntas (nada que ver coa de David). É a estrela da Liberdade e do Socialismo. O escudo é abrazado por un tenente que é serea de longa cabeleira que, polo baixo, ensina, atrevida e algo bulrista, o rabo de pixota. O escudo da serea, da fouce e da estrela leva, no deseño de Castelao, unha lexenda: DENANTES MORTOS QUE ESCRAVOS. Coido que algún día este será o escudo oficial de Galicia.

(artigo completo)

cen anos de historia cultural:

2005: Presenza feminina: ensaio e poesía

(na imaxe, María do Cebreiro, Teresa Moure e Xavier Alcalá)

A nosa andaina polo 2005 cultural vai empezar polo campo do ensaio e a investigación. Con forte presenza feminina neste caso, como salienta M. Forcadela no Anuario de Estudos Literarios Grial. Velaí os nomes de Teresa Moure, María do Cebreiro e Helena González Fernández. A primeira delas con dúas obras, Outro idioma é posible e A palabra das fillas de Eva (Galaxia), que provocaron un certo debate cultural tanto arredor das linguas na globalización como da súa afirmación da literatura feminina. María do Cebreiro achegaba un esforzo de literatura comparatista en As terceiras mulleres, un denso periplo pola cultura en clave feminina que parte das Metamorfoses de Ovidio para chegar á arte expresionista, pasando polas escritoras medievais, Rosalía de Castro e Virxinia Woolf. E en Elas e o paraugas totalizador. Escritoras, xénero e nación (Xerais), Helena González deseña un plano de reivindicación da tradición poética feminina, con especial atención ás autoras do século XX.
No campo da historia, cabe subliñar títulos como As cartas do destino, de Xosé M. Núñez Seixas e Raúl Soutelo, sobre a memoria dos emigrantes en América; A Coruña liberal 1808-1874, de Ana Romero Masiá; A Raíña Lupa, de Antonio Balboa Salgado, premio M: Murguía de ensaio, sobre as claves do fenómeno xacobeo; O reino medieval de Galicia, de Anselmo López Carreira (ANT); Memoria de ferro, de Antón Patiño Regueira (ANT); Galicia bajo la bota de Franco, rescate por Henrique Alvarellos dun volume publicado en Francia no 1938 e desaparecido dende aquela,da probable autoría (compartida) de Luís Seoane; e O orballo da igualdade, de Carlos Pereira Martínez, sobre a historia das mulleres obreiras coruñesas nos inicios do século XX. Nas fronteiras do xénero sitúanse os libros de entrevistas con autores consagrados, como os que achegou Xerais en Conversas con Méndez Ferrín, do xornalista Xosé M. del Caño, ou Conversas con Suso de Toro, de Antonio Pedrós-Gascón, que xeraron certo debate, máis no mundo virtual que na prensa escrita. Suso de Toro asinaba tamén Outra idea de España (Xerais), colección de artigos de temática política e reflexión sobre o nacionalismo español. A economía e a política tamén estaban presentes en O fracaso neoliberal na Galiza, de Xavier Vence; La política exterior de China (Bellaterra), de Xulio Ríos, e en Os movementos de resistencia fronte á globalización capitalista, de Carlos Taibo.

(o artigo completo)

A mirada retida (La Región 14 xuño 2008)

A PONTE NOVA.

Xa dicía don Vicente Risco, nun texto dos anos 20, que a chamada Ponte Nova nunca podería competir en elegancia coa Ponte Vella. Situada sobre o antigo “Porto Vello”, abría aínda máis as comunicacións co concello de Canedo e coas saídas a Vigo e Santiago. O deputado liberal Vicente Pérez iniciou en 1895 as xestións para a súa realización, pero as obras non empezaron ata 1911 e só se inaugurou sete anos despois, o 13 de xaneiro de 1918. Representa a chegada á urbe das novas tecnoloxías de ferro da arquitectura contemporánea. Seica da man de enxeñeiros e proletarios vascos. Significa máis cousas: o apoxeo dunha clase obreira cada vez mellor organizada que once anos despois inaugurará unha flamante Casa do Pobo preto do Posío. Nas beiras do Miño, baixo as pontes, celebrábanse os xantares de romaría do Primeiro de Maio nos comezos daquel século, como lembra “Xente ao lonxe”. Cando eramos nenos baixo os seus piares acubillábanse os carromatos xitanos: semella que pasaron cen anos desa lembranza.

Premios Nacionais da Cultura Galega 2008

Estabamos convidados e fun a Compostela, con Afonso Monxardín, á gala da entrega dos Premios Nacionais da Cultura Galega. Do acto falarán hoxe os xornais, así que só deixo unhas pequenas notas complementarias.
Dos premiados, os máis aplaudidos foron, xa antes de falar, Isaac Díaz Pardo, Manuel Lourenzo e Ferrín. O discurso máis simpático e breve foi o de Isaac, que só lembrou a famosa anécdota de cando Unamuno recibiu un premio de mans do rei Alfonso XIII:
- Sorprendeume vostede, díxolle El Rei, por non usar a fórmula retórica de que non o merecía.
- É que eu si o merecía, dixo Unamuno.
- Pero os outros premiados declararon que non o merecían.
- E iso tamén é certo, rematou Unamuno.
Os xornais recollerán, supoño, outros datos do acto. Ben elaborados os discursos de Díaz-Fierros, reivindicando a ciencia como cultura, e de Margarita Ledo, lembrando a Carlos Velo e reclamando un cine en galego. O discurso de Ferrín, como sempre, rotundo e contundente, agradecendo á consellería a feliz idea de lanzar os premios. Antes del Manuel Lourenzo fixera un pequeno chiste-aceno ó pronunciar “Galiza” (como escapando, por se lle pegaban) e Ferrín na súa intervención debeu sentirse provocado e deletreou “Galicia”: foi unha das anécdotas da xornada.
O espectáculo paralelo gustou bastante, polo que oín: Mercedes Peón e o Centro Coreográfico Galego, algunhas pezas de jazz e música clásica e un “Lingua proletaria do meu pobo” a ritmo de rap (confeso que isto non me entusiasmou): dende logo unha estética moderna, moi arredada da tradicional nos encontros culturais da etapa fraguista.

Ó remate, en forma de cóctel, tivemos tempo para charlar un pouco con Ferrín e felicitalo, claro, e eu quixen tamén felicitar en persoa a Margarita Ledo, máis que nada polos días do pasado, ela xa sabe. Tamén houbo anacos de conversas con amigos como Ramón Villares e Berta, Antón Baamonde, Henrique Monteagudo, Lourenzo Fdez. Prieto, Cristina Berg, etc.
Tamén foi bo momento para saudar, ás presas, a moitos outros amigos/as, como Suso de Toro, Avelino Pousa Antelo, Xelucho Abella, Clodio González, Rosa Aneiros, Felipe Senén, David Otero, Anxo Angueira, Nemesio Barxa, Olivia Rodríguez, Tuco Cerviño, Lois Celeiro, Ramón Caride, Encarna Otero, Xabier Puente Docampo, Xosé Mª Lema, Antía Otero, Iñaqui Basallo, entre moitos, moitísimos máis, outros. A Manuel López Foxo,compañeiro de mili nas Andalucías, creo que non o vía dende os anos 80. En fin, unha xornada agradable e chea de acenos culturais. (Das autoridades, por se a alguén lle interesa, presidía Touriño e asistían o vicepresidente Anxo Quintana e creo que todos os conselleiros do BNG; tamén vin por alí ó Secretario Xeral socialista Fernando Salgado).

Con motivo dos premios a Consellería editou un fermoso catálogo con textos, entre outros, de Anxo Angueira, Olga Novo, X.M. Beiras, Xavier Seoane, Pilar García Negro, H. Rabuñal, Manuel Rivas, I.Díaz Pardo, Carmen Blanco, Alonso Montero, Darío Xohán Cabana, Albino Prada e Iñaqui Basallo, que explica a simboloxía da peza escultórica en castiñeiro que se entregou a todos os premiados.

DO BLOG DE JUAN CRUZ:
07 junio, 2008 - 09:45 - Juan Cruz
Bieito Iglesias, un descubrimiento
Estuve ayer en el Pazo de Mariñán, en A Coruña, en el encuentro de escritores que la Fundación Carlos Casares dedica a prolongar el activismo literario del gran escritor orensano desaparecido; Carlos fue un hombre extremadamente generoso, se quitó tiempo para dárselo a los otros, y ahora su viuda y los que llevan la fundación siguen haciendo lo mismo, abriendo el alma para que los otros tengan espacio y tiempo para encontrarse. Conocí a dos escritores vascos, Jon Kortázar a Iban Zaldúa, y conocí a otros escritores, gallegos y de otros lugares de la Península, y conocí a Bieito Iglesias, un escritor gallego, de Orense también, a quien nunca había leído ni escuchado. Es un descubrimiento. Hizo un relato sobre su vida, en la niñez y en la emigración, y lo hizo con tanta frescura, con tanto vigor narrativo, que me lancé de inmediato a buscar sus libros. No los hallé anoche, después de su conferencia, pero hoy que estaré en la feria del libro de Madrid trataré por todos los medios de encontrar al menos Bajo las más bellas estrellas, que es su único libro escrito directamente en castellano, y que publicó Algaida hace algunos años. El libro es una novela que tiene raíz autobiográfica, y si es como lo que contó anoche en la Fundación CaixaGalicia tiene que proporcionar un enorme placer literario. Estuve en este encuentro con un amigo sueco de hace muchos años, Lasse Söderberg, y me contó una anécdota muy hermosa que sucedió el día anterior. Él hablaba y hacía autobiografía, y contaba una historia de amor que se había producido en otros tiempos; él desconocía que, por una de esas razones que el destino depara, la mujer sujeto de esa narración suya estaba en la sala. Y anoche acudió de nuevo, a escuchar a Bieito, esa mujer que se hizo presente mientras Lasse contaba su relación con ella. Se llama Carmela; la conocí también, y me habló con mucho vigor de la obra de Bieito. Luego nos fuimos a comer una tortilla fantástica, antes de regresar al pazo a dormir; esta mañana, así es la vida, me encontré en el avión con Manuel Rivas, que venía a la feria de Madrid a hablar de la memoria histórica. En la madrugada del avión, a mi lado en el asiento, dormitaba el futbolista Alfonso. Ahora iré a la librería, a buscar el libro de Bieito.

Bono reprende a un represaliado do franquismo por exhibir unha bandeira republicana no Congreso
O incidente tivo lugar durante una recepción a un grupo de perseguidos durante a ditadura

Chistes informáticos:
(Clicar en botón seguinte para avanzar unha diapositiva)

Perder a razón, de Afonso Vázquez-Monxardín (La Región, 14.6.08)

Que o home é un ser racional sabémolo desde pequenos. Precisamente esa capacidade de raciocinio e reflexión sobre o propio ser é o que sinala a principal diferenza co resto dos animais, sexan nécoras, xirafas, paspallás ou lagartos, e que agrupamos todos nun lote a eito, baixo o rubro difuso de ‘irracionais’. Así pois, o home actúa guiado por esa razón esencial que nos caracteriza e cando perde as referencias da realidade e crea un mundo imaxinario no que se instala moitas veces como único habitante e cunhas pautas de comportamento e actuación tamén únicas, dicimos que se volve tolo ou que perdeu a razón. E a razón tamén se pode perder, non por construír e vivir nese universo onírico particular, senón por responder a circunstancias da vida cotián con actuacións desproporcionadas, agresivas ou absurdas.Por exemplo, se un ve a alguén emporcado con rotuladores a fachada da súa casa, está claro que se lle rifa, reprende ou denuncia, tería toda a razón. Pero se toma a xus tiza pola man e lle rompe os brazos para que non o volva facer, está claro que perdería a razón que orixinalmente puidese ter.
(o artigo completo)

Derradeiro Terras de Acolá

HOxe, sábado 14/6 EMITESE POLA TVG AS 16.00 HORAS O DERRADEIRO CAPITULO DA SERIE “TERRAS DE ACOLÁ” , RESUME DOS 12 EMITIDOS E DEDICADO AS RELACIONS GALEGO-LUSÓFONAS, POR NOME “IRMANDADE ATLÁNTICA”. A TODOS/AS QUE AMOSACHEDES INTERESE, APOIO E ANIMO POR ESTE TRABALLO MOITISIMAS GRAZAS E ATA A VINDEIRA (AGARDAMOS PRONTA REPOSICIÓN). COMO RECORDO, VOS ENVIO A FOTO DALGÚNS AMIGOS QUE DEIXEI POR AFRICA. APERTAS
LUIS MENENDEZ

En transición. (Pan por Pan sábado 14 xuño)

Editados pola Universidade da Coruña e da man de Federico Cocho, xornalista ourensán, chéganme dous libros de interese e fermosa presenza. Un deles, “Poesías. Iris. Número 8”, é a reprodución facsímile dun caderno de poemas manuscrito de Xosé María Álvarez Blázquez, datado entre 1934 e 1938. hai versos en galego e en castelán, escritos cunha letra moi pulcra, dunha claridade case transparente, e contén tamén traducións ó galego de Víctor Hugo e Virxilio.
O outro, titulado “En transición”, é un amplo catálogo dos adhesivos que marcaron as ultimas décadas: as pegatas que difundimos e transmitimos entre todos creando unha orixinal iconografía da Transición democrática. Un paseo en imaxes por unha historia non tan afastada no tempo, pero da que se van perdendo moitos referentes: ben, quizais queden só como argumentos para algunhas series de televisión.

noraboa: nova medalla Castelao (foto Trebolle)

REPRESIÓN LINGÜÍSTICA
andoliña 13 xuño

Sempre é oportuno debater sobre a situación do galego e a súa historia na evolución social deste país. Por iso estou a ler o traballo de María Pilar Freitas Juvino “A represión lingüística en Galiza no século XX” (Xerais). Nacido nunha tese de doutoramento, de certo o volume é máis unha historia da normalización do galego nese período que o que anuncia na portada. Quizais as páxinas máis valiosas do mesmo sexan as do capítulo III sobre a lexislación represiva e coutadora do idioma, constante dende 1902: hai aí achegas curiosas como a prohibición doutros idiomas fóra do castelán nas caixas de mistos. Escúlcase tamén con detalle no papel represivo da escola, na desgaleguización da Igrexa ou no desprezo da Real Academia Galega (“Academia del estrume” na peculiar definición dun dos seus críticos).
Tamén se revisa, con detalle, a memoria que quedou na nosa literatura desas políticas represivas: velaí o papel dos Seminarios, tan ben retratado en “Amigos sempre” de Alfonso Eiré. Noutros aspectos hai simplificacións que conviña matizar moito máis: un exemplo, non se pode despachar en dúas liñas descualificatorias o que supuxo no seu momento o “Informe dramático...” (1973) de Xesús Alonso Montero.

Os espazos de “Pan e coitelo”.
Pan por Pan venres 13 xuño

A última novela de Bieito Iglesias ten forte presenza ourensá, como outras anteriores súas. De feito os nomes literarios de Vilasanta e Oria non ocultan, senón que evidencian as súas raíces: Compostela e Ourense, no segundo caso con homenaxe a Risco de paso. Hai unha xerarquía marcada dos espazos, dende os privilexiados do centro urbano como o Paseo, o Progreso ou o Parque ata os arredores de A Ponte, Ribela e a Chabasqueira, escenario das páxinas máis violentas e escatolóxicas do relato policial. Boa malleira leva o detective por parte dos matóns dun construtor. Ata saen as novas Termas con pavillón xaponés e un Museo da Miniatura prometido polos políticos, pero que aínda non existe (só a colección de trens do Simeón). E non faltan os versos de Valente nas Mercedes, traídos a conto: “Marchar foi quizais unha maneira de ficar para sempre”.

en poleiro alleo

Fóra de xogo, de Bieito Iglesias (ECG 12 xuño)

Cadro branco // Cadro mouro

Quintana contrapón os 407 coidadores de dependentes en Galicia ós cero de Madrid (Galicia Hoxe 12 xuño)

PP e PSOE rexeitan considerar o galego como idioma oficial preferente (Faro Vigo 12 xuño)

Un acto deportivo, patrocinado pola Deputación e a concellería de Deportes, rexida polo BNG, devolve ó Paseo os seus nomes franquistas (José Antonio, Calvo Sotelo, etc.), en La Región 12 xuño

Jarrea Jarrea

Lula Fortune manda recado do chamado Chiki-Chiki vasco na xenial ETB.
Paga a pena ver o video.

BIEITO IGLESIAS

andoliña xoves 12 xuño

Hai xa un exército de seareiros da literatura de Bieito Iglesias. Porque literatura é todo o que sae da súa pluma e as súas crónicas de opinión en “El Correo Gallego” e en “Tempos Novos” forman parte dun macrotexto común coas súas novelas e relatos. Podo comprobalo a cotío no meu blog onde unha chea de entusiastas profundadores dos seus artigos xogamos a interpretalos coa mesma paixón dos sabios rabínicos ó carón dos libros sagrados.
Bieito Iglesias é noticia pola súa nova novela: “Pan e coitelo”. De fondo, unha historia de corruptelas e fraguismo crepuscular onde moitos datos biográficos son ben recoñecibles. Bieito ensarilla o relato pola clave satírica: xa se aludiu a algúns posibles esteos, todos ben nobres, nos que se apoia este volume, de Risco a Camilo Castello Branco, de Blanco Amor a Valle Inclán. O sentido do humor, a riqueza da linguaxe, a ausencia de impostura, todo iso é propio.
As súas novelas cheiran a autenticidade e resoan á oralidade prodixiosa do seu proxenitor, que é quen de saltar en segundos de discutir das miserias da filosofía alemana a impartir unha lección maxistral sobre as noivas ourensás do pai de Julio Iglesias.

López en Galicia Hoxe (10.6.08)

Ramón Piñeiro e Álvaro Cunqueiro falan de Carlos Maside, 1958
Da sección "Historia en 4 tempos", de Maribel Outeiriño, La Región 11 xuño

(1) "O amor ó arte foi a lei fundamental de súa eisistencia, toda ela condicionada pola ascética entrega ó estudo i ó cultivo artísticos, pois pra il, ademáis dunha gozosa contemplación ou dunha fruición creadora, o arte era un problema inteleitoal, unha paixón cognoscitiva.Tanto, que unha boa parte das súas enerxías espritoás consumíunas no cultivo desta paixón cognoscitiva, con míngoa do seu esforzo creador.O amor ó pobo ben patente está na súa obra.Pódese dicir que, nela, o pobo é o tema básico, ben para o defender da inxusticia a través da caricatura, ben pra captar e refrexar a súa realidade huma i a súa atmósfera vital.Non hai máis que reparar na garimosa atención que Maside poñía nas tendas, nos mercados, nas feiras, nos peiraos -ou nas lavandeiras, nos mariñeiros, nos labregos, nas mulleres i os nenos do pobo, nas leiteiras ou nos afiadores - pra nos decatáremos de que responde a unha moi fonda e leal devoción".(Ramón Piñeiro, 1959)
"Chegados diante dun cadro de Maside o primeiro é a luz, un longo pano de ouro, e dende a luz vades vendo o color, cada e cada un, onde a luz viva nasce e medra, e todo o que non é luz, é orde, precisa e docementes premiosa arquitectura, único elemento puramente subxetivo do cadro e, con todo, decisivamentes formal i-onde descansan os elementos reás, que son, de seu, invencións, isto e, descobrimentos, i-a fiestra por onde o pintor comunica, dice, confesa o seu segredo.Nin máis nin menos que o primeiro segredo, parte do segredo da Creación".(Alvaro Cunqueiro, 1954)

CARMEN MARTÍN GAITE
Andoliña mércores 11 xuño

Hai dúas ou tres semanas presentouse e Allariz un estudo titulado “Los perfiles gallegos de Carmen Martín Gaite”. Era coñecida de vello a existencia de raíces galegas na vida e obra da salmantina e diso falara o malogrado Luís Rivas Villanueva en 1988: dos irmáns Joaquín e Antonio Gaite y Núñez, chegados de Teruel a Galicia a mediados do XIX. O primeiro foi un daqueles catedráticos de Instituto aurorais, cun papel sobranceiro na prensa ourensá.
O traballo que citei é da autoría de David González Couso e esculca na presenza galega na salmantina: dende riscos do seu carácter (“la flexibilidad, ese doblarse sin partirse”) ata o retrato do lugar idílico da infancia (a aldea de San Lorenzo de Piñor), o familiar apelativo de Carmiña ou mesmo obxectos citados nas novelas: un vello aparador traído de Galicia que evoca a memoria do avó.
David González fai unha análise intratextual e tamén intertextual da narrativa de Martín Gaite e rexistra evocacións galegas nos espazos de “Las ataduras”, “Retahílas”, “El cuarto de atrás”, “El pastel del diablo” e “La Reina de las Nieves”. Os amantes da obra de Martín Gaite encontrarán moitas suxerencias valiosas nestas páxinas.

50 anos da morte de Carlos Maside

O artista da verdade (crónica de Galicia Hoxe, Maré, 10 xuño)

en poleiro alleo

Eloxio do prato vello, de Afonso Monxardín (GH 10 xuño)

Moitas grazas, Manolito, de X.M: Sarille (ECG 10 xuño), sobre as descargas dende Internet

Tempos prosaicos e aburridos, de Alfredo Conde (ECG 10 xuño)

Á VISTA DE CERTOS COMENTARIOS DO FÍO “De desastre en desastre...”

1. Sería doado establecer esta hipótese: os políticos nacionalistas nunca se equivocan.
No seu desenvolvemento, demostraríase que iso é imposible, antinatural. Non sucede. Nunca pasou. Nunca pasará. Non pode pasar.
A conclusión é fácil tamén: se se critica a actitude dun político nacionalista, estase a facer antinacionalismo e a seguir os ditados de non sei qué poderes ocultos.
2. Cando un xornal critica a un político é porque, din algúns, ese mesmo político non se someteu ós seus designios. Decátanse que, dicindo isto, a tese concluínte sería que de todos os outros políticos dos que se fala polo xeral ben (p.ex. de nacionalistas como Quintana, Suárez Canal, Alex S. Vidal, Rubén Cela, etc.), hai que supoñer, xa que logo, que esas gabanzas tamén estarían “contaminadas”? Por ex., hai un programa de Telemiño monográfico e exclusivo dedicado á Tenencia de Alcaldía... mantemos ese argumento??
3. Unindo as ideas anteriores, é fácil deducir, así o fan varios contertulios, que este blog é de seu antinacionalista. Está escrito en galego si, con contidos galeguistas, de esculca da nosa historia, de defensa da nosa cultura e da nosa identidade, de xeito constante, etc. Pero todo iso debe ser secundario. Hai unha razón determinante para a conclusión xa predeseñada: un blog que critica algunha estratexia ou personalidade do nacionalismo é, per se, antinacionalista. Que fácil, non?
(Se o Marcos estivese calado, moito mellor... pensa máis de un. E conste que non me foi grato escribir o Pan por Pan de hoxe sobre a concelleira ourensá, á que a nivel persoal lle gardo a mesma amizade de sempre. Se analizan con xeito o estilo, verán que quixen ser suave nas formas. Pero moitos non me van crer, claro...)

Cultura.

Pan por pan martes 10 xuño. Imaxe de Valerio Pini.

O nacionalismo sempre dedicou unha relevancia especial ó campo cultural: véxase “A Nosa Terra” dos anos 20 e 30 cunha clara denuncia do que se consideraban modelos espurios e importados de acción cultural. Pero os galeguistas daquela época non tiveron que facer xestión: esa era unha materia pendente. E, cando menos a nivel local, estamos a vivir o ronsel desa inmaturidade. Ata hoxe o nacionalismo no bipartito ourensán non puxo en marcha ningún proxecto novidoso no plano cultural, como era de desexar polas súas críticas ós gobernos anteriores. Por outra banda, na xestión acumúlanse os erros: os magos que eran magas, a carta coactiva ós veciños, o conflito cos grupos musicais ourensáns, etc. Os votantes galeguistas agardaban máis. Vexo decepción no ambiente. E algúns ata lembran con morriña o digno papel que fixera no seu día Balbino Álvarez.

De desastre en desastre ata...

Segundo conta hoxe La Región (non o encontro na web), a concelleira de cultura de Ourense quería que os grupos ourensáns de rock actuasen gratis nas festas... Eles negáronse e, ó cabo, actuarán por sorteo. Isabel Pérez convertida nun novo Salomón, cunha xeira de despropósitos que xa vai sendo longa (raíñas magas, cartas coactivas ós veciños, etc.). Por certo, constituiuse o Consello Municipal de Cultura, case clandestino (alguén sabe algo disto?)...

Autocrítica (A Nosa Terra, 5 xuño)

Leo nos xornais que Vicente Álvarez Areces estivo en Compostela para recoller unha orla honorífica de cando estudou na nosa Universidade nos 60, algo que non puido facer no seu día porque entón estaba no cárcere. O suceso lémbrame unha faísca da miña biografía. Cheguei a Compostela no 75 e pertencín á Xeración ERGA, segundo axeitada definición de Pepe Miranda: da mesma quinta que o escritor Bieito Iglesias e o historiador Bieito Alonso “Roi”, bos amigos. E lembrei que, asolagados no compromiso político, a miña promoción non fixo a famosa orla. Ou cando menos non estamos na mesma os progres do curso, que aínda eramos uns cantos. Aprendín moitas cousas naqueles anos, algunhas nas clases dos bos profesores, que tamen había: poñamos nomes como Ramón Villares, Xosé R. Barreiro ou Pegerto Saavedra. Da maioría dos riscos daquela andaina non me arrepinto: aínda máis, algúns dos acenos de coherencia mesmo privada da miña biografía proceden das ideas sementadas naquela hora, como o non someter ó imperio da Igrexa un contrato de convivencia coa persoa que queres. Pero, por unha vez, quero facer autocrítica, que dicíamos en linguaxe de célula clandestina. Refírome á orla: hoxe estou convencido de que o negarse a facela, que xustificamos entón como unha gran batalla contra os convencionalismos clasistas e pequenoburgueses, foi un erro. Non me desgustaría contrastar a miña cara de pasmón coa dos compañeiros daquela aventura. Hoxe facemos nos Institutos unhas cerimonias, cada vez máis solemnes e dignas, de despedida dos alumnos e alumnas do Bacharelato. E fan a súa orla. Por certo, teño que preparar o discurso dos profesores. Menos mal que os nosos alumnos, para estas cousas, son un pouco menos progres que os da vella garda.

A FAME: FRACASO EN ROMA

La Región 9 xuño. Imaxe de I. Lloret

O cumio da FAO. Fracaso total en Roma, no cumio da FAO sobre a fame no mundo ó que asistiron un total de 183 países. Iso contan os xornais. Nin sequera se puxeron de acordo nas causas da carestía dos alimentos: a especulación, os monopolios da distribución, o cambio climático, o proteccionismo dos países ricos, os efectos reais dos biocombustibles, etc. Cada país defende os seus propios intereses. O real é que cada 30 segundos morre un neno de fame e cada día son 25.000 seres humanos as vítimas da fame. Un problema de 850 millóns de persoas, pero que non lle restará tempo nas televisións á Eurocopa nin ós reality-shows, non hai caso. Esoutro día a escritora Rosa Pereda reclamaba nun artigo: que alguén nos explique por que millóns de nenos van morrer de fame?. É unha pregunta vella: rematamos o século XX con moitos encontros semellantes que proclamaban que a fame ía ser un problema do pasado. Pero os especialistas recoñecen que a crise alimentaria durará cando menos ata o ano 2015: dá pavor facer contas dos millóns de persoas condenadas á desesperanza que iso significa.

(o artigo completo en comentarios)

Fóra de contexto (dun blog amigo)

estamos afeitos a darlle valor as cousas nun determinado contexto...

Tintxu, un gladiador do xornalismo
A morte cruzouse no seu camiño deixando tras de si unha vida plena e enérxica. Os seus amigos lémbrano como un “xornalista ilustrado” e sobre todo como un “home bo” (ROSA RODRÍGUEZ en GH. 8.6.08).

Colgamos esta ligazón en homenaxe, ademais de a Tintxu, á amiga e contertulia Lourixe (creo que en nome de todos/as os que andamos por esta casa).

2004: Narrativa, historia, memoria (GH 08.06.2008)

A narrativa galega do ano 2004 viña marcada polo compromiso coa memoria e as esculcas no noso pasado máis conflitivo. En Xerais, aparecían obras como O exiliado e a primavera, de Manuel Veiga, premio Xerais 2004 centrado na volta dun exiliado á Galicia do final do franquismo; a primeira novela de Xesús Fraga, Solimán, premio de novela Rubia Barcia de Ferrol; a ficción autobiográfica de Ramón Chao, O lago de Como,publicada en castelán en 1982 (onde Reigada é Vilalba); Os ollos da ponte, segunda entrega da triloxía da memoria de Ramiro Fonte; ou Orixe, de Sechu Sende, premio Blanco Amor 2003, historia de amor ambientada na ditadura franquista.
Na mesma editorial saían Era por setembro, de Xabier Quiroga; Vermella con lobos, de Carme Blanco; Segunda convocatoria, de X.A. Perozo; Os últimos fuxidos, de Xosé Fernández Ferreiro, que segue a liña temática da súa anterior Agosto do 36; Baixo mínimos, de Diego Ameixeiras, presentación do detective Horacio Dopico nos baixos fondos ourensáns; e volumes de relatos, na colección Abismos, como Rebelión no inverno, de Mario Regueira, e A ferida, de Begoña Paz. Galaxia achegaba títulos como As humanas proporcións, de Xesús Constenla, premio Torrente Ballester 2003 e premio da Crítica Española para narrativa galega, historias minimalistas marcadas pola calidade e o risco; Amor e música lixeira, unha nova entrega do mundo satírico de Bieito Iglesias; Capitol, última sesión, de Miguel Anxo Fernández, homenaxe ás vellas salas de cine; Ser ou non, de Xurxo Borrazás; Reserva especial, de X.M. González Trigo; Ao pé do magnolio, de Marina Mayoral; Xeración perdida, de Francisco Castro; Os ciclos do bambú, de Xavier Queipo; Oitocentos, de Xavier Franco; 'Unha viaxe no Ford-T', de Xerardo Agrafoxo, premio García Barros.
Xavier Alcalá iniciaba con Entre fronteiras, a súa saga sobre a historia da represión dos evanxelistas en Galicia, neste caso na Pontevedra anterior á guerra civil.
(o artigo completo)

LUIS GONÇALES BLASCO
'Foz', o home que a UPG eliminou da súa historia (Galicia Hoxe 08.06.2008. Foto: P. Santos)


Foi un dos fundadores do partido. De feito, estivo no xantar da Rocha no que se constituiu a Unión do Pobo Galego. Non obstante, o seu nome non aparece na versión oficial do nacemento desta forza política. Agora, vai ser homenaxeado por compañeiros que queren destacar a súa contribución á historia do nacionalismo e recoñecerlle o que outros lle negan. Trátase, non só de lembrar o seu labor na UPG, senón toda a súa traxectoria ligada ó Movemento de Liberación Nacional, ó independentismo e ó reintegracionismo lingüístico.

"O que define unha literatura é a lingua"

(Darío Villanueva, en GH e ECG)

Interesante entrevista de L. Pousa co catedrático galego, cando prepara o seu discurso de ingreso na RAE. Na charla sucédense interesantes suxerencias sobre a lingua, a literatura e autores como Cervantes, Shakespeare, Cela e Torrente Ballester, Joyce e Ruiz Zafón.

A MEMORIA RETIDA (5)
O PAI MIÑO (La Región 8 xuño)

Dous libros recentes fannos volver a mirada ó Miño: a novela de Julio López Cid, “El río”, e o poemario gañador do último Cidade de Ourense, “Miño”, de Francisco X. Fernández Naval. Pero o certo é que o pai Miño sempre estivo aí. E poetas e narradores sempre esculcaron nos seus misterios. O río flúe nos versos vangardistas de Eugenio Montes, na novela “O bosque das antas” (de Fernández Naval), en moitas páxinas de Bieito Iglesias e en poemas de Víctor Campio, Otero Pedrayo, Manuel de Dios, Augusto María Casas, Vázquez Naval, Millán Picouto, entre outros.

O neno que foi Carlos Velo deixounos na súa “Memoria erótica” o eco das lavandeiras e campesiñas que se achegaban ás súas beiras: nas súas carnes entrevistas o neno imaxinaba o engado pecaminoso das grandes actrices das orixes de Hollywood, como Clara Bow ou Perla White.

E sempre foi lugar central de sociabilidade e lecer, memoria íntima de descubertas. Como ben reflicte esta foto dunha barcaza no medio das súas sedutoras augas, ás veces tan perigosas.

Unha visión crítica do Maio

A distancia do Maio 68,

de Afonso Monxardín (LR. 7. 6. 08)

Timor Leste, a illa do Sol (en Terras de Acolá)

Recibín unha mensaxe do amigo Luis Menéndez: “Mirade ó de Timor este sábado, ou como nos entendemos en galego no Extremo Oriente, a 22.000 qms..”.
E vin o programa, por suposto, o “Terras de Acolá”, do que xa falamos ben aquí (ver 16 marzo). E, en agradecemento, vai aquí un breve resume do mesmo.
País independente dende o 2002, está na área da cultura portuguesa no mundo. Unha parte da illa pertence a Indonesia.
Terras de arroz, bananais e plantacións de café. Dende o 1515 andou por alí a presenza dos misioneiros e conquistadores portugueses. E hoxe, a tantos miles de quilómetros, segue sendo visible esa pegada lusa: velaí o Menéndez, no programa, entendéndose, en galego, cos habitantes da illa.
A reportaxe salienta tamén a pegada da cultura chinesa e do catolicismo, que os diferenza dos veciños indonesios (o maior país musulmán do mundo). Vemos imaxes dos túneles que furan a illa, feitos polos xaponeses na segunda guerra mundial, onde hoxe xogan os nenos.
A illa foi colonia portuguesa ata 1975. Logo invadiuno o xeneral Suharto coas tropas de Indonesia. En 1999 aprobaban un referendo de autodeterminación: quedaban douscentos mil mortos dese período de 25 anos.
A reportaxe fala ademais do heroe independentista do FRETILIN (Fronte de Liberación de Timor); Xanano Gusmao, e entrevista ó arcebispo Ximenes Belo e o avogado Jose Ramos Horta, actual presidente, os dous premio Nobel da Paz (nas fotos). Este último fala do seu país como unha terra contraditoria, un pobo guerreiro e pacífico á vez. Cunha moi alta diversidade étnica e lingüística: coexisten 16 linguas autóctonas e son oficiais o portugués e o crioulo (tetu): no ensino poténciase a excelencia do portugués co crioulo como complementario.
E algunhas notas de gastronomía, economía e crenzas. Manteñen, xunto co catolicismo, o animismo: nos camiños vense túmulos animistas feitos con caveiras de búfalo. No plano económico, aspiran a vivir do desenvolvemento agropecuario e do petróleo, ata agora explotado por Australia. O deporte nacional é a pelexa de galos, cunha extrema violencia. Unha lenda di que a illa foi creada, como o mundo, por un crocodilo: e ven nas súas montañas a imaxe do réptil deitado.

FÍO MUSICAL (22), de Xabimusic.

¿OUTRO CATASTROFISTA MÁIS OU UN ATINADO OBSERVADOR?

Segundo o investigador Bernie Krause a sociedade actual está poñendo en perigo tamén o equilibrio e a harmonía sonora natural das especies animais. Segundo a súa teoría do nicho cada especie ocupa un espectro acústico propio que non interfire co das demais: os sons dos cans non se confunden cos das rás ou dos humanos, por exemplo.No seu traballo está tamén a rexistrar os sons en perigo de extinción.

¿Cren vostedes que por aquí hai tamén sons en perigo de extinción e que debamos salvar e preservar? Velaí: Sons a preservar.

FÍO MUSICAL (21), de Gustavo Peaguda

DELIRiOUS LOVE*
... e se o señor Brecher ten razón e non somos mais que unha existencia espida?
Así que esta maña de venres deixei que a voz de Neil Diamond que non escoitaches cando saias ben cedo pola porta fuxira pola ventá da miña casa e se perdera pola rúas do Ensanche de Compostela para que chegue a zona vella e se pouse nos teus beizos de doce morneza e así podamos cantar os dous en voz moi baixiña.
Delirious Love!
Delirious Love!
Delirious Love!
* Delirious Love. Neil Diamond. 12 songs (2005).

A estrela e as cores. Andoliña 7 xuño.

(Na imaxe, un dos últimos carteis do BNPG, creo que o derradeiro, 25-7-1982. Por certo, aínda se reivindicaban as Bases Constitucionais...)

O Bloque presentou antonte a súa campaña do Día da Patria Galega e así como quen non quere a cousa, anunciou o cambio máis radical da súa historia nas tres últimas décadas. E indico, para evitar suspicacias, que non falo dende a ironía. Porque o equipo de Quintana presentou uns carteis onde a histórica estrela vermella se converte agora nunha estrela azul. Feito non casual nin anecdótico: calquera que coñeza a importancia dos símbolos no nacionalismo albiscará a relevancia deste aceno. E a moitos militantes tampouco lles gustará.
Cando menos dende os inicios de 1976, coa fundación da Asemblea Nacional-Popular Galega (AN-PG), o nacionalismo de esquerdas usou sempre a bandeira coa estrela vermella no medio. Antes a mesma icona estivo en moitos deseños da UPG ou do PSG: identidade nidia de esquerda e dos movementos de liberación nacional do Terceiro Mundo, do anticolonialismo que se espalla dende os 60.
Supoño que o tema provocará debate. Agora soamente quero subliñar a transcendencia do cambio. O azul está na bandeira da Galicia e sempre foi, pois, símbolo identitario. Podíase engadir aínda que é a color do mar, nun país mariñeiro, e a color da Terra dos mil ríos.

Símbolos e nacionalismo.

O Bloque colorea de azul a súa estrela vermella.

Segundo conta hoxe LVG o BNG de Quintana afronta o cambio máis radical da historia do nacionalismo de esquerdas: eliminar a estrela vermella, símbolo revolucionario utilizado cando menos dende os inicios do 76 (nas orixes da AN-PG). E o dito vai sen ningunha ironía: a polémica está servida. Calquera que saiba o significado que teñen os símbolos entre as bases nacionalistas, pódese decatar do arriscado desta decisión.

axenda: Olga Gallego

(foto Trebolle)
Hoxe, venres 6, 13 h., no Liceo, preséntase o volume "Mulleres de Ourense", de dona Olga Gallego. Estará na presentación Carme Adán.

en poleiro alleo

¡Non me toque os pronomes!, un artigo de Helena Villar en ECG (6.6.08). Curiosamente os dous primeiros comentarios do artigo na web do xornal son críticos co mesmo: un castelanista e outro lusista!

O tema estrela do día nos artigos de Opinión é Barak Obama: del escriben, en ECG, Carlos Luís Rodríguez e, en GH, Fernán Vello e Rivas Troitiño.

E Méndez Ferrín ("O arcebispo desexado") lembra no Faro a figura do bispo galeguista Lago González: ademais hai unha entrevista co "Ferro" en El País, de Daniel Salgado.

Alumnos e alumnas

Andoliña venres 6 xuño (Imaxe: J. Opie)

No estudo que xa citei onte neste recuncho fálase tamén das aptitudes dos rapaces e rapazas no seu rendemento escolar: as mozas, cando menos en Primaria e ESO, obteñen mellores puntuación que os nenos, agás nas materias de Matemáticas e Física. Tamén melloran as rapazas, en varios cursos, en Lingua Castelá, por diante dos seus compañeiros (creo que o estudo non ten datos de Lingua Galega).
Esta é unha realidade que non será estraña a moitos profesores: por suposto, hai alumnos mozos de magnífico currículum, pero tamén moitos cursos onde son elas a que levan a dianteira. Véxanse os premios de Bacharelato dos últimos anos. Ou a xa decisiva feminización de moitas carreiras, incluídas as que esixen mellores notas para ingresar. Esoutro día dei unha charla nun colexio ourensán e o seu director confirmaba esta tese: "O mundo futuro é delas. Non hai volta".
Que pasa cos mozos? Menos motivación, outras distraccións, menos capacidade de concentración nos estudos, etc. Se a iso sumamos o esterotipo dos adolescentes masculinos nas películas americanas e nas series de TV, imos apañados: parvalláns, infantís, obsesos co sexo, a comer hamburguesas. Algo terán que facer para espabilar, digo eu...

Porca miseria (Bieito Iglesias, ECG. 5.6.08)

Imaxe: dous carteis de "Sete ocasións", a película de Keaton á que se refire o Bieito ó remate. Supoño que, coma min, viuna no Cineclube Padre Feijóo aló polo 1974, e canto rimos daquela...

Éche ben certa a sentenza que di: nunca sirvas a quen serviu. Vénme ao acordo ese consello en vista da política de inmigración do goberno italiano, a máis restritiva -calcando perigosamente na estrema da xenofobia- da Unión Europea. Porque os transalpinos viviron un éxodo só comparable neste continente ao experimentado por Irlanda ou Galiza. Para medir tal arroiada de emigrantes abonda con anotar nomes de futbolistas (Di Stefano) e baloncestistas (Ginóbili) arxentinos, de guiadores de bólidos brasileiros (Fitipaldi) ou de personaxes do cinema americano de malandros (Corleone).
Os italianos marcharon ás cheas cara ós países do Prata, a Pequena Italia novaiorquina ou a Europa dos anos sesenta; no entanto esqueceron semellantes diásporas a xulgar polas leis do gabinete Berlusconi que tipifican como delito a inmigración sen papeis. Pais e avós dos votantes do Cavaliere viaxaron como turistas a Suíza ou USA, para conseguir despois un chope e gañar a vida neses lugares de destino. Estes ex delincuentes prosperaron e agora necesitan man de obra forasteira para os labores que eles desdeñan por seren duros ou mal pagados. Desexarían, iso si, exemplares de inmigrante sans, ben mandados e traballadores, polo que contemplan con desgusto a paisanaxe que entra polos furados dos aeroportos sen que ninguén lles examine o dente, como facían antano os tratantes co gando ou os escravos. Quererían resucitar algo parecido ao Instituto Español de Emigración, que seleccionaba o persoal antes de embarcalo en vetustos comboios. Nun destes trens viaxou miña nai no 62, e o mentor que recibía en Madrid aquelas mozas destinadas aos hoteis dos Alpes deulles un enderezo para xantar e instrucións para o transbordo. Logo montou no coche, e as mulleres, véndose perdidas na megápole, correron aos catro pés atrás do automóbil atrancando as rúas. Como Buster Keaton en filme cómico escapaba dun exército de noivas vestidas de branco, o guía víase perseguido por desterradas que en Madrid xa eran estranxeiras.

O ENSINO E A DEMOCRACIA
Andoliña xoves 5 xuño

Publicáronse nestes días os resultados dun estudo da Universidade compostelá sobre competencias de estudantes de Primaria e ESO. Varios xornais destacaron en titulares unha realidade que xa era coñecida: a cultura dos pais e o seu estatus económico e educativo son determinantes no rendemento escolar dos alumnos. E isto é así, dicía Luís Sobrado, director do estudo, tanto nos centros públicos como privados, aínda que haxa que supoñer unha mellor posición económica nas familias dos alumnos que acceden ó ensino privado. Outro dato a subliñar dese traballo é a constancia dos mellores resultados das nenas en Lingua, mentres os nenos destacan en Física e Matemáticas.
Unha escola igualitaria é unha das máis grandes conquistas do mundo moderno. E convén lembralo cando dentro duns días milleiros de alumnos se enfronten ás probas de selectividade. O ensino público non só é unha peza fundamental da democracia, en canto axente valioso para a construción de cidadáns libres, senón que tamén axuda a construír a igualdade de oportunidades necesaria nun réxime de liberdades: porque, que temos as persoas, á marxe da educación, como apoio para un futuro mellor sen privilexios nin favoritismos?

Para os que aínda non o coñezan

Este é Pepe Trebolle, fornecedor de tantas fotos desta casa

A imaxe foi tomada na Feira do Libro de Ourense, cando lle asinaba o seu libro sobre N. York a escritora Inma López Silva (ó fondo, X.M.del Caño, Alonso Montero e Peña Rey).

Caen chuzos sobre o bipartito...

Dunha banda, as críticas sindicais ós "chiringuitos" e o desentendemento BNG-PSDG-psoe no tema da suposta axente electoral en América.
Doutra, unha opinión pública, ou publicada, ben contundente nestes días. Dous exemplos, o artigo de Salvador García-Bodaño en ECG ("Evidencias da mala xestión"), o domingo pasado, e o de hoxe de Ánxel Vence no Faro ("Fraguismo sin Fraga"): este último molestará especialmente á militancia socialista e nacionalista ó identificar o labor do bipartito en certos campos (Cidade da Cultura, chiringuitos, viaxes a America) co sempre rexeitado Fraga, algo que resultará noxento para os que fixeron do antifraguismo a cerna da súa loita política.

A caída dos mitos (Paul Preston)

Paul Preston sinala a pervivencia dun "franquismo sociolóxico" que se atopa detrás das resistencias ás políticas da recuperación da memoria
M. DOPICO . SANTIAGO (GH. 4.6.08)
Franco foi peor que Mussolini en termos de represión e crueldade".

Diarios galegos, de Rosa Aneiros (GH. 4 xuño)
Douscentos anos de prensa no noso país

"Este público esperaba con impaciencia o diario...", así nace o Diario de La Coruña o 22 de xuño de 1808. Unhas semanas antes aparecía o Diario de Santiago, o 1 de xuño de 1808, para dar noticia da rebelión que en Galicia se xestaba contra os franceses. A prensa diaria cumpre, pois, dous séculos en Galicia. A primeira aventura xornalística viñera da man de Francisco María del Valle-Inclán co seu El Catón Compostelano, caracterizado por longas disertacións dirixidas a un público afeito á palabra. Os diarios de 1808 xorden urxidos polas circunstancias históricas e cunha vontade comunicativa ben diferente. Eles tratan de informar sobre a verdadeira situación do exército napoleónico en España, dar conta dos avances do pobo erguido en armas contra o invasor e clamar contra os afrancesados. Coa prensa diaria chega a vontade de cambiar o transcurso da Historia, de provocar acontecementos, non simplemente de narralos. A guerra contra os franceses na Europa de 1808 non foi simplemente unha guerra de navallas, vacas e fusís. Foi unha guerra de palabras, unha guerra en que as informacións e contrainformacións mudaron os feitos. Nacía así en Galicia o que se chamaría o cuarto poder e, da man da Revolución Francesa e da Ilustración, o poder da cidadanía, do pobo, da constitución. Hoxe, dous séculos despois do seu nacemento, con grandes avances e duros momentos nas súas costas, a prensa galega debera facer un exercicio de reflexión profunda. Porque no morno acubillo, tanto do poder político como da oposición, non sempre reside a verdade. Porque ás veces, o exceso de loas e de intereses particulares fai esquecer as críticas e a obxectividade necesaria.

As dúas escolmas
Andoliña mércores 4 xuño

Tras o desastre da guerra, os galeguistas do exilio interior fixeron análise da situación. A traxedia afundiu o labor de Nós, de Ánxel Casal e do Seminario de Estudos Galegos, as súas plataformas culturais de preguerra. Non quedaba nada: non se publicaba en galego nos xornais, só algún poemiña medieval nalgunha revista. O máis difícil debeu ser manter a esperanza, non deixar de crer na Terra. Dende 1947 cada novo aceno é un acto de fe patriótica: os versos de Iglesia Alvariño, as revistas de posguerra, a Editorial Galaxia, etc.
Deberon pensar, naquel momento, na necesidade de chantar ben as raíces, de gardar a memoria do noso patrimonio cultural. Por iso erguen o seu esforzo para inventariaren a riqueza literaria do país, para crearen libros que permanezan no tempo. Esa foi a intención da Escolma de Poesía Galega que lanza a editorial Galaxia no 1953. Xosé Mª Álvarez Blázquez prepara os tomos I e II, a poesía dos trobadores e os versos galegos dos séculos XIV a XIX: "unha fervenza de beleza", di con xeito Darío Xohán Cabana. E con acerto tamén, Galaxia e o Consello da Cultura Galega publican agora unha reedición facsímile desas dúas xoias: dous tomos de entusiasta e intelixente amor ó noso país.l

en poleiro alleo

A batalla do Ebro e a autovía a Vigo, de Afonso Monxardín (GH. 3 xuño)

A guerra culinaria, de X.M. Sarille (ECG. 3 xuño)

Para aliviar certas tensións (Vía Arume)

As mulleres adoitan dicir en voz baixa que o tamaño non importa, pero estes días chegou ás librerías «The Big Penis Book» (Taschen).

Erguerá polémicas tamén este post?

ÁNXEL CASAL. Andoliña martes 3 xuño

Editado polo Consello da Cultura Galega e o Seminario de Estudos Galegos e coordenado por Afonso Mato, chéganos un coidado e fermoso volume dedicado a “Ánxel Casal, un editor para un país”. O mártir galeguista, home das Irmandades, de Nós e do SEG, “editor nacional” en palabras de Ramón Villares, foi un pioneiro no que hoxe chamamos industria cultural. Esta publicación fai de catálogo do labor das editoriais Lar e Nós, entre 1924 e 1936, e reproduce as portadas e fichas bibliográficas de toda aquela xeira: unha marabilla. E non só iso: tamén recolle os folletos de propaganda política que na mesma casa se fixeron para o POUM, Frente Popular, UHP ou Juventud Antifascista.
Catálogo excepcional, vai acompañado de tres monografías críticas de Ernesto Vázquez Souza, especialista na vida e obra de Casal; de Mercedes Bangueses, sobre o papel da ilustración na editorial, e de Lourdes Pérez, sobre os folletos e panfletos xa citados.
Casal creou unha nova iconografía da nosa identidade. Fixo verdade, como di Vázquez Souza, a proclamada “Soberanía estética de Galicia” de Risco. Este libro vén, con toda xustiza, a recoñecelo.