Lingua e empresa

Andoliña sábado 6-9-08

Abriuse o curso político con dúas novas negativas para o noso idioma: o caso Steiner e o pronunciamento do Club Financeiro de Vigo. Sobre os dous temas xa se escribiu con xeito neste xornal. O primeiro denota a falta de proxección exterior da nosa cultura e, sobre todo, o dano que certas campañas mediáticas, con adobío intelectual, están a causar na convivencia cultural en pluralidade da nosa contorna.
Creo que é máis preocupante o segundo caso, porque parte do propio seo do país e reproduce fielmente os prexuízos diglósicos tan presentes na burguesía galega. Cómpre precisar que non todos os empresarios pensan así: como lembraba o amigo Fernán Vello, nunha liña ben diferente, comprometida coa lingua de noso, están outras grandes empresas galegas, non demasiadas, tamén é certo. Doutra banda, algo de ignorancia hai tamén no Club Financeiro de Vigo: baste dicir que no seu novo "manifesto" falan de "gimnasia" e "manualidades" para denominar materias que nin así se chaman.
Cataluña é un país rico e dinámico, motor de España en tantas cousas, e para iso as súas clases dominantes nunca tiveron que refugar do seu idioma. Seremos os galegos máis parvos ou qué?

P.S.: con acerto, o xornal Galicia Hoxe publica hoxe o texto de Arturo Casas sobre o caso Steiner (ó amigo Caetano, non se lle escapa unha...). Graciñas tamén a Arume polo seu comentario incorporado nesta Andoliña.

en poleiro alleo (Davila, Faro Vigo 5-9-08)

Burro e couva (Bieito Iglesias, 4-9-08)

Pasei dúas semanas noutra cidade, nunha Donostia solleira herdeira daquela capital da monarquía balnearia de principios do século vinte. Antes dos casinos e traxes de baño ata os artellos, foi refuxio corsario e porto de pescos de baleas, e despois sumouse a ese país vasco industrial de onde nos chegaron as escopetas, as cociñas de ferro e a Lambretta.
Hogano é vila de bo pasar (a crise económica golpea máis ao tixolo mediterráneo), de restaurantes careiros e parques con nenos xogantíns. Malia que a demografía declina como no resto do vello continente, vense moitas parellas con tres cativos que, polo regular, falan en éuscaro.
Será un efecto da democracia cristiá gobernante alí? O caso de Irlanda, coa poboación máis nova de Europa, convida a considerar o poder euxenésico da relixión, pero talvez Euscadi imite países como Holanda ou Dinamarca, pequenos, ricos, modernos e tradicionais a un tempo, nos que a xente cría fillos porque confía no futuro e non sente fatiga da súa identidade.
Hai un dato que afortala esta suposición: os vascos e as vascas fuman de raio. Pensarán vostedes que é por levarlle a contraria ao goberno, cousas dun pobo levantadizo, pero eu creo que borrean por espírito comunitario, porque ven asegurada a continuación das sagas familiares e descoñecen o medo a morrer do individuo insular, empeñado en vivir sempre.
Non viaxei por ver cinema de festival nin por torrar a pelica na praia da Concha, senón para operar a miña nai nunha clínica privada.
Experimentei así os beneficios do capitalismo puro, tan distinto do capitalismo de estado dominante en Galicia e no noso sistema público de saúde, un furúnculo infecto da seguranza social española.
Algún día converxeremos en benestar cos que nos levan anos e cartos de adianto. Cómpre esperar, aínda temos para burro e couva, se me permiten o dito popular que susbtitúe as calendas gregas por asno e hortaliza.

Andrea Camilleri

Veño de lerlle A pensión Eva, traducida en Galaxia hai un par de anos, e gustoume bastante. Hoxe tamén é noticia (Galicia Hoxe):

Camilleri gaña o Premio RBA de novela negra
O escritor, director teatral e guionista italiano Andrea Camilleri (1925) foi o gañador da segunda convocatoria do Premio Internacional de Novela Negra RBA, dotado con 125.000 euros. A obra gañadora titúlase El crimen del Garlasc, primeira novela negra de Camilleri sen a presenza de Salvo Montalbano, o seu entrañable comisario de policía.
"O crime do Garlasco", que adopta desde a súa primeira páxina un enfoque xornalístico, sitúase en gran parte da súa acción na redacción da RAI en Palermo, no despacho do seu director, e a historia relatada está inspirada nun "elemento histórico", segundo sinalou o autor.

"BONANZA"

(e 2).

Andoliña

venres 5 setembro.

Unhas liñas máis sobre "Bonanza", a serie máis vista nos 60 nos Estados Unidos, con millóns de seguidores en todo o mundo. O pai da idea foi o produtor David Dortort que lle propuxo á NBC unha fórmula televisiva en clave western, mesturando os rexistros cómico e dramático. Á fronte da historia Ben Cartwright, o patriarca viúvo tres veces, e os seus fillos de varias nais: o racional e cerebral Adan, o sentimental Hoss e o pequeno e impulsivo Joe: de nenos queriamos sobre todo ó xigantón Hoss, tan inmenso como candoroso; cando morreu en 1972 Dan Blocker, o actor que o interpretaba, a serie sufriu unha fonda crise.
Cales foron as razóns do éxito da historia do rancho A Ponderosa, que marcou a historia da TV entre 1959 e 1973? Foron varias. A construción deses catro personaxes tan diversos, que ofrecían visións plurais da vida e do mundo. Tamén un certo alegato progresista: os bos dos Cartwright sempre en defensa do Ben, contra o racismo ou o maltratamento ás mulleres. Por exemplo, vimos un episodio en que Joe lle abría todo un mundo novo a unha moza xordomuda, aprendéndolle a lingua de signos. E a utilización atinada das paisaxes, como no western clásico, cunha expresa apelación preecolóxica ó respecto á natureza.

Empresarios contra o idioma galego
MIGUEL ANXO FERNÁN VELLO (Galicia Hoxe, 4-9-08)

Creada no ano 1993, a partir duns primeiros contactos levados a cabo pola Asociación de Funcionarios para a Normalización Lingüística de Galicia, a Fundación Galicia Empresa naceu para, entre outros fins, teimar na cristalización dunha idea central: establecer un maior compromiso social das empresas coa cultura, concretando este máis particularmente "na recomendación de usar a lingua galega como símbolo dese compromiso e como marca de identidade e da calidade dos seus produtos, sen prexuízo do apoio á poliglosia como factor esencial da actividade empresarial". O primeiro presidente da Fundación Galicia Empresa foi Ramón Castromil e forman parte actualmente da institución -cito case de memoria- empresas e entidades tan importantes como Caixanova, Coren, Feiraco, Finsa, Gadisa, Otero Pombo, Pescanova, R Cable, Rodman, San Luis e Televés, entre outras. En definitiva, toda unha lección dada á sociedade galega por parte dun número altamente significativo de empresarios, todos eles punteiros e de gran calidade nas súas creacións e ofertas. Sinxelamente extraordinario. Como extraordinaria foi tamén a recente decisión do estaleiro vigués Barreras, unha empresa recoñecida mundialmente, que pasa a adoptar de xeito progresivo o galego como a súa lingua vehicular. Mais esta realidade normal e natural, intelixente, acaba de sufrir un golpe ben escuro, sen dúbida de carácter reaccionario e retardatario (como diría Díaz Pardo). O Club Financiero de Vigo -unha asociación empresarial- acaba de posicionarse, en coincidencia coa dereita extrema, en contra do emprego do galego no sistema educativo. Empresarios -altamente politizados- metidos a sociolingüistas. Empresarios contra o idioma galego, empresarios que falsean e manipulan os datos da realidade no que atinxe á lingua, empresarios que critican o Goberno Bipartito da Xunta dicindo (Jesús Bahillo) que hoxe "en Galicia es prácticamente imposible educar a un niño en castellano". Alguén (a Universidade) debería pór algo de racionalidade en todo isto.

Fío Musical (31)

unha pequena xoia do youtube

Johnny Cash - Bonanza & Five Feet High and Rising

Aproveitando a Johnny Cash, eiqui vai outra xoia (Tacho):

Man In Black, do ano 1971

BONANZA. Andoliña xoves 4 setembro

Poucas vivencias teñen a forza de impregnar a memoria como algunhas da nosa infancia. Asocio eu a volta do colexio cun engaiolante bolo de pan que contiña no seu interior unha onza ben grosa de Chocolates Chaparro, que ademais estaban moi preto da miña casa. Gustábanme tanto que lle daba á onza para abaixo para que durase máis o pracer saboroso. E como melodía de fondo, unha musiquiña ben atractiva e un mapa ardendo polas beiras mentres asomaban o bo de Ben Cartwright, o patriarca viúvo da Ponderosa, e os seus tres fillos.
Falo de "Bonanza", marca e símbolo da miña xeración. Neste verán puiden ver algúns capítulos, en horario matutino da TVG, con certo temor: co arrepío de asomarme ó pasado e encontrar decepción onde houbo felicidade. Pero non sucedeu tal. O paso do tempo non foi quen de estragar o mito. Con tramas sinxelas, pero ben articuladas; sen grandes medios, e con personaxes poida que tópicos pero ben construídos; cun espírito que cando menos bebe nas fontes do western clásico. Con xeito, co resultado final dun produto moi agradable.
Sobrevive "Bonanza" na TVG e nas webs de fans de internet. O gran Robert Altman dirixiu moitos episodios: non me sorprende.

en poleiro alleo

Sobre a localización do campo de fútbol, de Afonso Vázquez-Monxardín (La Región 2-9-08)
Vou provocar, aviso. Creo que a idea exposta o outro día polo BNG volve, simplemente, sobre unha vella idea de sentido común: concentrar nun punto da cidade as delegacións administrativas dos poderes autonómicos e centrais. É algo lóxico e útil que a todo o mundo lle debe parecer razoable. Ao igual que hai zonas con especialización sanitaria ou educacional, é lóxico que haxa unha con especialización administrativa. Que sexa no Couto está, ademáis, moi ben. É unha zona dinámica, ben comunicada co centro e coas estradas e levaría un impulso magnífico. Que se faga isto xogando coa localización do estadio de fútbol, discúteno algúns. Pola miña banda paréceme ideal. Unha posible utilización pública de, no mellor dos casos, un par de horas á semana, non debería pexar unha rendibilización do espazo ben maior como sería a dunha zona administrativa, que, ademais, metería moito funcionario, oficina, moita vida, no mesmiño corazón do Couto.Pero discrepo coa localización futura do campo de fútbol. Eu levar levaríao... ¡para ningún sitio! (...)
Artigo completo


Mover as mans como as move o Amo, de X. L. MÉNDEZ FERRÍN (Faro Vigo 1-9-08)
(artigo completo)

Moitas persoas, xeralmente novas, non collen o lapis entre o dedo cachapiollos e o longo de todos (ou gordo) e pulgar axudándose co furabolos (ou índice) como era regra nas escolas e na vida. Agora, levados pola forma de empuñar o lapis nas películas, moitas de eiquí agarran o útil de escribir como unha garra ou pouta de ave rapaz. O cine norteamericano ensinoulle ao mundo a coller o vaso alto de whisky e a manexar o pito de tabaco rubio, e hoxe apréndelle a beber viño tinto en copa alta e a non fumar senón xarutos. Eu comecei a fumar por paipa fascinado polas películas. O beixo da boca, aínda que sexa unha práctica atávica na especie nosa, foi imposto como signo de prestixio no mundo a partir do cine norteamericano, e hoxe as parellas íspense reciprocamente con moita presa secundando na intimidade erótica un tópico igualmente norteamericano e cinematográfico. Non debemos extrañarnos de nada. O Amo é o dono de case todo, inclusivemente dos acenos e das poses. O escravo quer parecerse sempre ao Amo. Por iso o galego colonizado intenta unha falsa vía de dignidade imitando a forma de falar do colonizador. Hai quen lle fala ao can en castelán se este é de raza e en galego se é mesturado. (...)

Tabú (Bieito Iglesias en ECG 21-8-08)

En recente conversa cun médico teso e estúpido, este acusoume de non aceptar a morte, convertida en tabú pola sociedade contemporánea. Tal xeneralización resulta no meu caso abusiva, porque si asumo a acabación en determinadas circunstancias e dependendo de qué persoa pase a mellor vida. Por exemplo: se finase o mencionado galeno empertigado e idiota, eu afrontaría o seu óbito con encomiable presenza de ánimo, con resignación cristiá e extraordinaria serenidade de espírito. Pero dáse o caso de que a ameaza da Gadaña pende sobre unha persoa por min moi querida e loxicamente desexo esgotar tódalas posibilidades de supervivencia. O menciñeiro en cuestión desempeña o cargo de Xefe de Servizo, sendo o peor dos profesionais que coñecín no hospital dos meus pesares, de onde deduzo que na saúde pública impera a selección natural negativa, aquela que empoleira aos menos aptos. Velaquí un motivo para non votar nas eleccións e para nunca meterme en política (non podo tomar a serio ningunha xestión que non despida a metade das ­batas brancas e tal providencia está fóra do alcance das autoridades democráticas, ­incapaces de tusirlles a gremios intocables).
Aceptemos pois a morte, incluso se con ela se atúan as lembranzas da xente que nos importa e que facemos nosas. No sinistro cuarto hospitalario sentín falar estes días dunha egua medio cega que comía rostrollo e que lles propinaba tremendos couces a unhas vacas que se chamaban Cabana ou Vermella; de como se comía a bica de millo con leite mazado polo verán, con chourizos ceboleiros por Semana Santa e con fígado encebolado pola mata; e escoitei partes meteorolóxicos rimados: por Santa Mariña, unha canadiña (de auga), por San Pantaleón, un canadón. Sei que estas acordanzas desaparecerán, pois todo canto existe merece perecer (Hegel). O que me amola é que non vaian dediante os malvados ou simplemente maliciosos para ir deixando sitio. Sentenza dun señor de Sigüeiro, filósofo el: "A metade da xente sobra".

OMAGH
Andoliña mércores 3 setembro

O 15 de agosto de 1998 un coche-bomba explotaba no centro da cidade irlandesa de Omagh. Morreron 29 persoas e houbo máis de douscentos feridos: entre os mortos una moza e un neno españois, que participaban nun intercambio escolar. O atentado foi reivindicado no seu día polo IRA Auténtico, una escisión do IRA provisional oposta ó proceso de paz iniciado no Acordo de Venres Santo.
O pasado luns, TVE-2 contábanos a historia de Omagh a través dunha película de Pete Trevis (2004): un documento erstremecedor que enfoca o drama dende a perspectiva das familias das vítimas, organizadas para coñecer a verdade. Excepcional a interpretación de Gerard McSorley (na imaxe) no papel de Michael Gallagher, portavoz do Grupo de Autoapoio. A cinta, en clave de falso documental, está en cambio chea de verdade e autenticidade e esculca nas lúgubres miserias da chamada Razón de Estado.
Hai só unhas semanas cumpríronse dez anos da traxedia. Houbo actos conmemorativos en Omagh pero moitos dos familiares non asistiron. Tal como conta a película, aínda hoxe ningún dos acusados por aquel atentado foi declarado culpable polos xuíces.

ANDOLIÑA martes 2 setembro
Rescaldos de agosto

Os días de lecer garanten unha certa ilusión de arredamento: para os que escribimos nos xornais, a capacidade de ver o mundo dende fóra. Como se a vida parase. Pero non para, non. O mundo segue a moverse e os xornais de agosto tiveron tintas ben escuras de traxedia. O horroroso accidente de Baraxas encheunos a todos de preguntas: as respostas que a investigación está a dar non son moi compracentes coas autoridades desa compañía aérea. Ese avión nunca debeu despegar.

E no mundo, os aires da traxedia leváronnos ata Xeorxia. A lei da forza é a que invocou a Rusia de Putin para invadir terras xeorxianas amosando toda a grotesca chulería do Exército ruso. Dubido que Putin entenda os nacionalismos, nin sequera os de Osetia do Sur e Abxazia. Velaí a súa política criminosa de sempre en Chechenia. Rusia actúa só en función dos seus propios intereses estratéxicos, económicos e militares. Ó servizo de grupos mafiosos e criminais que controlan esas áreas e os negocios do tráfico ilegal de armas, persoas e narcóticos.
A cara positiva do mes foi a fascinante posta en escena dos Xogos Olímpicos. Ó réxime chinés saíulle ben a xogada. Agardemos que reviva agora a causa dos Dereitos Humanos no coloso asiático.

Hey Jude (Fío Musical 30)
Unha recomendación de Tacho

O 26 de agosto fixo 40 anos que se editou Hey Jude dos Beatles: la lalalala lalalala , hey Jude. Interminable. Ano 1968. A cancion estaba adicada a Julian Lennon, pero soaba millor Jude que Jules. Unha gozada.

De volta

Toca volver ó día a día e aquí estamos.
Para empezar, recupero algúns artigos de interese das últimas semanas.

O novo Mediterráneo, de Afonso Vázquez-Monxardín (La Región 30-8-08)

(...) Pero non aprendemos. E na crise dos Balcáns -nacida da axitación nacionalista primaria coa que vellos beneficiarios do sistema iugoeslavo buscaban oco na historia- durante o exterminio de Sbrenika, os soldados holandeses e franceses dirixiron os ollos á bóla da petanca coa que xogaban e houbo de ser a aviación USA quen parase os pés aos nacionalistas serbios.Hoxe novo capítulo. Unha Europa sen política exterior común promociona, irresponsable, a independencia de Kosovo, e Putín, volatilizados os acordos de inviolabilidade de fronteiras e integridade territorial de Helsinki 1975, esmaga feliz e inmisericorde a ousadía de Xeorxia de recuperar de facto Osetia do Sur. Incluso se permite ameazar a Europea a Polonia -a nosa Polonia da UE, designada como obxectivo militar- e calamos coma petos. ¿Onde vai o progresismo do ‘non á guerra’? ¿Ou é que era só vello antiamericanismo e antisemitismo? Pois eu creolles que gañe Obama -improbable- ou McCain, convén retomar a historia e estreitar lazos dentro do novo Mediterráneo atlántico. Fóra chove. Ou o que é peor, trona.

- Contar a traxedia, de Miguel Anxo Murado (LVG 25-8-2008)

Falo da reporteira que dicía que se ían pedir mostras do «DNI» dous familiares para comprobar as identidades dúas corpos. Falo dá insistencia en referirse a ese corpos como «cadáveres», a expresión menos humana de todas cantas hai para falar dunha vítima, un falecido, un defunto.
Falo do acoso dous micrófonos a familiares para preguntarlles como se sentían, unha pregunta tan banal como cruel. «Están traendovos cadáveres aquí porque hai unha inmensa neveira na que caben todos e así non se descompoñen», dicía un locutor; «vin un ferido tan queimado que pensei que era un negro, pero era un branco», dicía outra; «as caixas negras do avión, que todos coñecemos polas películas de Hollywood», comentaban desde ou estudo, sorrindo. Non trátase de adoptar un xesto compunxido nin de ocultar información, senón de pensar un pouco non que se dei. (...) É certo que é difícil enfrontarse á dor, mesmo á dous demais. Por iso a sociedade inventou lugares comúns («acompáñote non sentimento») para permitir mostrar solidariedade sen meter a patas. Ou xornalismo ten que aprender dese vello tacto popular e comprender que a dor é unha substancia que hai que manexar con coidado, porque queima coma ou lume e é fráxil coma ou cristal.

- Las tonterías de Steiner, de J.M. Ponte (Faro Vigo 26-8-08)

Arranxos e comentarios

No post desta mañá creo que o sistema non deixa poñer comentarios aínda: non sei o motivo. Mentres o amigo Xulio o arranxa, poden tamén trasladar aquí os seus comentarios sobre os artigos de Monxardín, Murado e Ponte (excusas polo imprevisto tecnolóxico). Se lles parece ben. E saúdos a todos os contertulios/as que se van incorporando: Apicultor, Arume, Xoán da Cova, etc.

Lecer e repouso (Imaxe de Sucasas)

Chega a hora do repouso. No mes de agosto non escribo nos xornais.
Tamén o blog descansará, como mínimo dúas ou tres semanas.
En calquera caso, agardo reanudar esta fiestra de contacto con todos vostedes, a inicios de setembro.

Preguiza.

Pan por pan xoves 31 xullo. Imaxe: Paul Lafargue.

Releo un libro curioso. Que empeza así: “Unha estraña paixón invade ás clases obreiras dos países nos que reina a civilización capitalista; unha paixón que na sociedade moderna ten por consecuencia as miserias individuais e sociais que dende hai dous séculos torturan á triste Humanidade. Esa paixón é o amor ó traballo, o furibundo frenesí do traballo, levado ata o esgotamento das forzas vitais do individuo e a súa proxenitura. En vez de reaccionar contra esta aberración mental, os curas, os economistas e os moralistas sacrosantificaron o traballo. Na sociedade capitalista, o traballo é a causa de toda dexeneración intelectual”. Teses radicais e discutibles de Paul Lafargue. Pero é certo que grandes civilizacións como a Grecia de Fidias, Aristófanes e Aristóteles desprezaban o traballo: iso era só para os escravos. Pensarei nisto, exercendo o meu Dereito á Preguiza: ata setembro.

Microrrelatos Concurso Carlos Casares Liceo de Ourense

Dende hai unha semana o xornal La Región, de Ourense, está a publicar algúns dos microrrelatos presentados neste 2008 ó concurso Carlos Casares do Liceo de Ourense. Publícanse cuns interesantes debuxos de Xoán Baltar (fillo de XLG, O Carrabouxo).
Por suposto, pedímoslle permiso previamente a todos os escolmados e algúns preferiron manter o carácter inédito do seu relato e non publicalo. Eu mesmo fixen a escolma dos que sairán en LR.

Como mostra, deixo aquí, en COMENTARIOS, algúns exemplos dos xa publicados. Estes:

VUELA LIBRE, por LIDIA GREGORIO SELAS, de VIGO (accésit)

EL OTRO, por GUILLERMO MASCARÓ LLINÁS, de PALMA DE MALLORCA

ADEUS, BOLBORETA!, por RAFAEL LASO LORENZO, de VIGO

Novo ensaio sobre a cegueira, por JORGE EMILIO BÓVEDA ÁLVAREZ, de OURENSE

Histórica cuántica de Röos, de Mariña Pérez Rei. por MARIÑA PÉREZ REI, de SANTIAGO

Os mariñeiros de Xinzo, de Afonso Monxardín

GH. 29-7-08

en poleiro alleo

Paratextos para LG Tosar, de Anxo Tarrío (GH 30-7-08). Poden dar datos para desvelar importantes claves con que explicar a nosa historia contemporánea.

Congresos.

pAN por Pan 30 xullo. Debuxo: Otto Dix.

Se vostedes se molestan en revisar a información sobre o congreso do PSdG-PSOE da fin de semana, en todos os xornais, comprobará dúas cousas. Primeira, o 80 por cento do publicado refírese ós cargos e responsabilidades: quen foi elixido, quen non, quen entrou na dirección ás tres da mañá, etc. Segunda, a abraiante ausencia de novas sobre os debates ideolóxicos e programáticos do congreso, que tivo que haber, pero que se descoñecen. O mesmo vale para un encontro do PPG ou unha asemblea do BNG, aínda que, por filtracións dunha banda ou doutra, dos nacionalistas acaba por saberse todo. Ou sexa, que do que queren que nos informemos é de quen manda a partir de agora no partido. O cidadán ignora as diferenzas estratéxicas entre Pachi Vázquez e López Vidal, se é que as hai. O cidadán case está a pensar que os congresos só serven para fixar como se reparte o poder interno.

Ava.

Pan por Pan martes 29 xullo

O meu tempo de cine combina as estreas de películas recentes e a revisión dos grandes clásicos, que xa vin hai máis de 30 anos. Dedícolle máis tempo a estes. Por unha sinxela razón: nunca me defraudan. Un exemplo, “A noite da iguana” . Que se pode agardar da encrucillada de John Huston e Tennessee Williams? Só a xenialidade. Un intenso drama espiritual e poético (non só relixioso, aínda que o protagonista sexa un pastor protestante). E un recital de bo facer actoral: Richard Burton, Deborah Kerr, a Sue Lyon de “Lolita”. Pouco importa a orixe teatral do texto, tan evidente. Ou o catálogo de mulleres: dende a nínfula perversa (alguén falaría de misoxinia) ata o anxo redentor. E sobre todo, Ela: Ava Gardner, a encarnación da Deusa Nai en formas de extrema sensualidade. Alguén dixo desta actriz que era o animal máis bonito do mundo: velaí, non esaxeraba.

Luís González Tosar: “É o momento de levar a cabo unha alianza, un gran Pacto polo Idioma”
Profesor e escritor, cre que o sistema literario galego necesita unha reorganización
POR MANUEL VIDAL VILLAVERDE, en Galicia Hoxe 28-7-08

Curros en ‘El Correo de Celanova’ (e 2)

27.07.2008, Galicia Hoxe

Ó longo do século XIX o mundo da prensa vaise convertendo de forma lente nunha profesión, pero sen deixar de ser tamén, moitas veces, unha vía para a carreira política ou para o éxito literario. Era, desde logo, unha profesión reservada para xentes con paixóns literarias e políticas, dispostas a soportar difíciles condicións de traballo e presións moi fortes das empresas e editores. Os medios máis destacados podían preparar o camiño para acceder ó poder político, mesmo desde posicións progresistas como sucedería nos anos da Segunda República, pero os xornais máis humildes eran tamén a miúdo refuxio de fracasados noutras profesións, ó prezo de sacrificar por un sustento económico outro tipo de ilusións máis nobres. A iso era ó que se refería Alejandro Lerroux en 1901 cando afirmaba que o xornalismo adoitaba ser "refugio de fracasados en la literatura, hospital de inválidos de otras carreras, o camino por donde marchan en carrera desenfrenada las ambiciones políticas" (citado por Mª Cruz Seoane e Mª Dolores Saiz na súa Historia del periodismo en España, 1998).

Outras veces a necesidade dun soporte económico mínimo ou as presións das autoridades explicaban viraxes políticas tan sorprendentes como as dun Lamas Carvajal partidario incondicional dos liberais de Vicente Pérez cando sae á rúa El Eco de Orense para, poucos anos despois, transformarse en inimigo frontal desas mesmas posicións políticas e abrirse, pola contra, ás teses dos antes moi criticados conservadores (situación esta estudada no seu día polos historiadores Jesús de Juana e Xabier Castro).
Curros volve aparecer no xornal El Correo de Celanova, de forma indirecta, meses despois, nun artigo de redacción titulado "Variedades. La ... Pardo Bazán" que é unha crítica desaforada á decisión de designar unha rúa da vila co nome desta escritora, da que o redactor afirma descoñecer os méritos que legou á mesma para honrar a súa memoria. O texto é claramente denigratorio da escritora ("hace unos cuantos años que la señora de Bazán vino a Celanova a correr una "juerguecita"...) e mesmo contén de-sagradables alusións machistas; ademais sublíñase o agravio da designación cando carecen dese honor figuras máis vinculadas ás rúas de Celanova como o médico Fernández Losada e "el inspirado poeta" Curros Enríquez, "dos hombres que juguetearon en ellas en su infancia y que han dado fama y nombre al pueblo que las vió nacer, el uno con sus celebradas poesías, y el otro manejando el escalpelo para mitigar los sufrimientos de la humanidad paciente" (5-XI-1893).

LAICISMO. E TRES FOTOS.
La Región 28 xullo 08

Laicismo. No recente congreso federal do PSOE anunciáronse unha serie de medidas laicistas que logo quedaron en nada. Os alcaldes de Santiago e Lugo, socialistas os dous, opuxéronse ás mesmas, por exemplo. Aínda máis, supoño que para xustificarse, Sánchez Bugallo, o alcalde compostelán, declaraba nunha entrevista que el non percibía que a sociedade demandase máis laicismo. Pois depende onde se mire. Como todo. Nestes días as Xuventudes Socialistas de Galicia sacaron un comunicado reclamando que non se participase, dende instancias políticas, en cerimonias relixiosas. O concello vigués, da man do concelleiro de cultura (nacionalista), o ourensán Xesús López Carrera (fillo de Anselmo L. Morais), vén de desvincularse tamén da procesión oficial do Cristo da Victoria. E hai moitos datos estatísticos (matrimonios relixiosos e civís, etc.) que indican que un sector cada vez máis numeroso da sociedade non quere que a vida política siga subordinada ás mitras episcopais. Dende logo un partido progresista como o PSOE debería atender estas demandas e non outras máis inconfesables. Unha sociedade plenamente democrática casa moi mal con rituais que fan depender dun Apóstolo ou dun santiño calquera a solución do paro, do terrorismo ou do cambio climático.
Dúas fotos. Dúas fotos foron noticia estes días. Polo seu valor expresivo, a foto do monarca collendo a Adolfo Suárez polos ombros está cargada de significado: en calquera persoa minimamente sensible, esperta un sentimento de empatía co líder político da Transición castigado pola enfermidade. A outra foto para a historia foi a da recuperación do pazo de Baión. En tempos vimos os colectivos antidroga loitando contra as mafias do narcotráfico ó pé da porta dese pazo: a escena recreouse con xeito na película “Heroína”, de Gerardo Herrero. Agora vemos a Carme Avendaño, en nome dos que loitaron con tanto esforzo e intelixencia, atravesar fachendosa esa porta como símbolo da vitoria da sociedade civil contra Oubiñas e similares. Ó seu carón, o presidente da Xunta e o ministro de sanidade, Bernat Soria, e outras autoridades: se eu fose responsable de protocolo pediríalles que se quedasen tres ou catro pasos por detrás nese momento. O impacto da foto sería aínda maior no recoñecemento dunha xusta causa.
Karadzic. A outra foto da semana pode ser a da detención do criminal de guerra e exlíder dos serbios de Bosnia, Radovan Karadzic. Algúns autores matinan niso tan clásico de que a cara é o espello da alma: dende logo a fisionomía do carniceiro de Saraxevo hai anos, con vestimenta militar, non inspiraba para nada confianza. Pero un sinxelo disfrace con longas barbas brancas e lentes xa o converteron nun xeito de místico e curandeiro case bonachón. A Xustiza chega con 13 anos de retraso, pero chegará e Karadzic será xulgado polo Tribunal Penal Internacional da ex-Iugoslavia: as vítimas non merecen menos. En fin, tamén hai aquel dito de non fiarse nunca das aparencias.

C´est la vie´(Fío Musical 30)

Antes de marchar de vacacións, o amigo Tacho deixounos, para todos/as, esta cantiga:
"Como dia a canción de Chuck Berry, e eiqui canta Emmylou “C´est la vie” . Unha grande aperta a todos e até a volta"
http://www.youtube.com/watch?v=ZGJHhFYI9ww&feature=related

congreso do psdeg-psoe
Touriño ve aos socialistas "parte central" de Galicia e proclama que "xuntos" gañarán ao PP
17.03h. Asegura que "pasarán" as dificultades da "crise económica", á que se referiu así porque "así é como o perciben os cidadáns" (Galicia Hoxe 27-7-08. Foto: R. Escuredo)
Gustoume especialmente isto: O PSdeG acusa ao PPdeG de usar a língua para desprezar a Galicia.

Collendo unha achega de Arume máis abaixo, aquí queda noticia do congreso dos socialistas galegos: "que logo din que aquí só se pode dar caña ó BNG".

en poleiro alleo

ANTÓN BAAMONDE, El PSdeG toma forma, EP 28-7-08

Para Arume e para todos/as

Preguntaba Arume, nun fío que xa non encontro, polos meus problemas médicos, creo que citados de pasada un día destes. Ben, o tema é que levo case dous meses co brazo e man esquerda con pouca mobilidade e flexibilidade, coa man bastante agarrotada. Consultei xa unha chea de médicos e o que máis precisou (nun 95% apostou o seu diagnóstico: plexopatía) dixo que podía ser consecuencia ata dunha mala postura a durmir e que tiña para rato (falou dun ano). O martes fago unha nova proba en Santiago (electromiografía): mentres, levo días xa indo a rehabilitación e con medicación para o que parece, agardo, un problema nervio-muscular quizais serio, iso si. Con todo isto noto unha melloría moi lene e agardo que a cousa vaia mellorando. Xa veremos…
P.S.: eu estou case seguro que a cousa puido ter que ver cun medicamento que viña tomando contra o colesterol (Liplat). Pero non podo demostralo. Pero o abano de contraindicacións con problemas nervio-musculares do mesmo é inmenso. De feito, tamén tiña calambres nos pés durmindo e pasáronme dende que deixei de tomalo.

A MIRADA RETIDA (27-7-08). O FINAL DE BASILIO.

Recupero esta foto inédita, cedida polo amigo fisterrán Modesto Fraga. O terceiro pola dereita, coa paxarela, é Basilio Álvarez. A foto é de 1937, tomada en Buenos Aires, cando publica o libro “España en crisol”: na foto están tamén os galeguistas Rodolfo Prada e o fisterrán Castro Insúa. Antes de 1936, Basilio foino todo. Orador de raza e principal impulsor do movemento agrarista con Acción Gallega. Profesor de periodismo e xornalista en varios medios, fundador e propietario de “La Zarpa”, voz da República para os ourensáns. Avogado de prestixio en Madrid. Deputado e líder do Partido Radical. Vocal do Tribunal de Garantías Constitucionais. Recibe os máximos honores nesta cidade en 1928 e en 1935. En xullo de 1936, os franquistas quítanlle a placa da súa rúa, pechan e espolian o Centro Basilista, arrastran polo chan o retrato que lle fixera Lloréns e que presidía o Círculo, toman a imprenta de “La Zarpa” e editan o xornal, quince días, co xugo e as frechas. Exiliado en Arxentina, en 1938 está nunha cadeira de rodas, case mudo. Morre no Hospital do Centro Español de Tampa (Florida) en 1943. De seguro, abafado pola tristura.

O sexo.

Pan por pan sábado 26 xullo. Imaxe: Otto Mueller.

Na súa “Historia da vida cotiá en Galicia” fala tamén Xavier Castro das prácticas sexuais. Que podía empezar nos xogos infantís e onde os papeis estaban repartidos así: o mozo ía de caza e a moza tiña que resistirse, por medo a quedar preñada e que os pais a botasen de casa. Nas aldeas da montaña os mozos eran máis rudos e brutáns que nas da costa. Pouco disto pasou ás letras, porque os nosos clásicos eran pudorosos: esqueceu Castro o exemplo do poeta Pondal con algúns poemas machistas e misóxinos. Pero estes respondían ás ideas do pobo naquela altura. Velaí o relato dunha conquista por un labrego: “Eu ventaraa como un can. Sentín un lóstrego no sangue. Boteille a mao. E seguiu o conto”. Tamén podería ser un poema de Pondal esta copla da Limia, recollida nos anos 30:

“Como te pille no campo,

como te pillei máis veces,

heiche de meter no corpo

erba para nove meses”.

Paga a pena lelo...

El criminal, el otro, de Juan Cruz

(23 xullo 2008)

Os costumes.

Pan por pan 25 xullo

Imaxe: Van Dongen.

Moito cambiaron os costumes e xeitos de vida, digamos nos últimos 90 anos. Por exemplo, Castelao vai a París en 1921, a estudar a arte europea e volve escandalizado ó ver como as “couples” se bicaban con descaro na rúa á luz do día. Lembra isto Xavier Castro na súa historia da vida cotiá en Galicia. Nesa época había por estes lares as profesión de “dama de compañía” e dela quedaron algúns restos literarios. Era o que vimos chamando unha “carabina” que acompañaba á moza noiva e casadeira para que o mozo non tivese ningunha ocasión de sobrepasarse. Nos anos da ditadura de Primo de Rivera unha muller anunciábase para esa función nun xornal e daquela cobraba dúas pesetas diarias polo desempeño. Adoitaba ser unha solteirona de familia ben vida a menos. Pasarían aínda anos, cunha guerra polo medio, para que a muller conquistase o seu dereito a saír soia á rúa.

P.S.: supoño que é obvio que me encantan os expresionistas alemáns. E mañá, no PAN, seguindo este fío, falaremos de sexo.

Roupa interior,

de Bieito Iglesias

(ECG 24-7-08.

Imaxe: Caetano Veloso)

Por aproveitar papel e atenuar a deforestación do mato amazónico, acostumo escribir a man no envés de folios mecanografados. Este artigo redáctoo nunha folla que, pola volta, ten impresas as notas dunha partitura e quizais sexa esa notación musical subxacente a que me impulse a pór en solfa o concerto dos Ten Tenors, ofrecido o sábado á noite no Obradoiro. Tamén inflúe o feito de que ceamos na terraza (dá ás Hortas e ata ela chega calquera ruído orquestrado no casco vello), abouxados por un potpurrí de temas dos Bee Gees, Abba e Beatles mesturados con arias de Verdi ou Bizet.
A falar verdade, apenas identifiquei as cantigas, se dou aquí a relación de grupos ou compositores parodiados é grazas ás crónicas xornalísticas do domingo, que informaron do repertorio e de que "o grupo fixo as delicias de popeiros e amigos non puristas do bel canto". Aseguran os cronistas que os dez tenores australianos enriqueceron a lista canora habitual cunha escolma de cantigas populares españolas (as notas de Granada rebotaron na catedral e susurraron nas pólas das árbores de detrás do pazo de Raxoi, ata penetrar nos meus oídos como eses insectos ortópteros chamados cadelas-de-frade, que segundo a superstición do pobo teñen a cisma de furgar nas orellas). Non se descarta que en vindeiras actuacións en Vigo, Pontevedra ou Coruña interpreten A Rianxeira.
The Ten Tenors seica son novos e bonitos, adornos que convidan ás féminas a guindar bragas ao palco, asimilando os seus concertos coas touradas de Jesulín de Ubrique. As fans compostelás abstivéronse así e todo de tales expansións, talvez porque o nordés que sopra estas noites desaconsella quedar co cu á recacha.
O luns tocoulle actuar a Caetano Veloso e o cantor quentou o ambiente cunha entrevista na que declarou: "A lingua (no seu caso a portuguesa) marca toda a cultura!" Proferidas na Galiza, esas palabras son case revolucionarias. Por que? Porque moitos galegos falamos case brasileiro.

Do noivado.
Pan por Pan xoves 24 xullo

No libro de Xavier Castro que citei onte hai unha descrición detallada dos xeitos e ritos do noivado na aldea e na cidade. Na aldea o “locus” profano eran a fonte, como nas cantigas medievais; o monte onde a moza ía de pastoreo ou os bailes e romarías. E os fiadeiros, por suposto: dende o século XVIII a Igrexa persegue, ata a excomuñón, ás mozas licenciosas que acudían ós fiadeiros. Se a moza acode, que vaia coa súa nai, din os cregos. Remataban moitas veces xogando todos ás apalpadelas, cando non con pelexas violentas entre os mozos por ciumes. Nas cidades había un control absoluto. Castro recolle un caso en Bilbao, a finais dos anos 30, en que un mozo é detido por darlle un bico á súa noiva nun xardín. Ou podían ser multados. Un poemiña de Edgar Neville fala así dun castigo de dous duros de multa: “Tus labios valían/ el Banco de España,/ y los dos duritos / poco me importaban”.

Presentación L. González Tosar

Onte, no Simeón: Estúrdiga Materia. O poeta axuntou un grupiño importante de amigos, contra as calores do xullo auriense. Había por alí algúns contertulios. Tamén estaban Víctor Campio, Eduardo Ananín, Mariluz Villar, Monxardín, Luís Menéndez, Xoán Fonseca, o Celso de Maceda, etc. etc.
Dos presentadores, moi emotivo o seu amigo o pintor Lamazares. Rigoroso, exacto, como sempre, Gonzalo Navaza. E Bieito Iglesias, ademais da análise literaria do poemario, todo un crack: Accatone de Pasolini, Amarcord, Buenos Aires, A Chabasqueira, a linguaxe e o non ruralismo (si visión dende dentro dunha comunidade campesiña) dos textos, John Berger, Faulkner, Cunqueiro e Blanco Amor, foron algúns dos esteos da súa intervención. Moi ben tamén o violinista armenio.

Abelardo Pérez Gabriel,

Ánimo e adiante...!!

Moitos o coñecerán pola TVG e o seu papel de cacique en Libro de Familia. O domingo o FARO daba a coñecer que está a enfrontarse co seu guión máis difícil.

Encontreime onte con el, en zona de médicos, e falamos un pouco. Pouco porque nunca sabes qué dicir nestes casos, ademais de darlle unha aperta. A situación é moi difícil, iso si puiden comprobalo.

Aproveito esta solaina, que é casa tamén de tantos ourensáns e galegos/as, para mandarlle unha nova aperta a Abelardo e unha mensaxe de ánimo, que lle fai falla, seguro.

Unha entrevista co actor nun xornal de Algeciras.

Méndez Ferrín, profesor
Andoliña 23-7-08

Máis de 30 anos nas aulas: "un observatorio magnífico para ver a evolución de hábitos, modas, músicas, tendencias da mocidade, pero tamén para comprobar que hai cousas que non cambian coas xeracións. A rebeldía, o descubrimento do amor, os desánimos profundos e a forxa do carácter son eternos". Son palabras, no Faro de Vigo, onde escribe tres veces á semana, do noso egrexio escritor Xosé Luís Méndez Ferrín, que nestes días entra nesa etapa de xubileu ou xubilación que o arredará das aulas do Instituto Santo Irene de Vigo.
O creador de ‘Estirpe’, nacido na ourensá rúa de Reza, na vella casa que se tirou para facer agora a sede da Academia Postal, cumprirá 70 anos o próximo 7 de agosto: é da quinta do 38. Polas súas aulas pasaron centos de mozos, entre eles moitos escritores e científicos de hoxe, de memoria lembro a Antón Reixa e a González Tosar. Como sería o Ferrín profesor? Falei con el algunha vez das súas ideas sobre o ensino, para min moi sensatas: en pro dun ensino humanístico, laico, contra a titulite excesiva, crítico cunha especialización esaxerada.
Sería bo que agora algúns dos seus alumnos nos falasen do Ferrín profesor. E que el mesmo escribise sobre ese seu maxisterio.

Casar.

Pan por Pan mércores 23 xullo. (Imaxe: Boucher)

Na nosa literatura popular hai abondas mostras críticas sobre a institución do matrimonio. Velaí algunhas recollidas por Xavier Castro, na “Historia da vida cotiá en Galicia”: “Casar, bo é de amañar, pero é malo de aturar”; “Casarse é cegarse, ou afogarse”; “Casaraste e arrepentiraste”; “O que se casa por todo pasa”; “Casar, casar, sona ben e sabe mal”. Neste semella que se presenta o matrimonio como castigo, quizais pensando na muller: “Casarás e acougarás, ou amansarás, ou deprenderás”. Tampouco é un fenómeno só galego: “Ya te casaste, ya te amolaste” é un dito da cultura en castelán. Noutros faise gabanza da solteiría: “Cásate e irás ben os tres meses primeiros, mais despois cobizarás a vida dos solteiros; “Casarás en mala hora, e comerás pan e cebola”. En fin, combato a calor con libros coma este, que transmiten estas xoias do saber popular. Vaia dedicado a tantas parellas que casan na canícula.

Ramón Piñeiro y la CIA, de A. Baamonde (El País 21--08)

Siempre se ha acusado a Ramón Piñeiro de haber sido agente de la CIA. Podría haberlo sido, como el filósofo Isaiah Berlin lo fue de los servicios secretos británico. Lo más probable, sin embargo, es que el ensayista gallego no haya pisado jamás las oficinas de Langley, la sede central de la agencia en el estado de Virginia, lo que tal vez debemos lamentar. Al fin y al cabo el PNV colaboró con la OSS -la Oficina de Servicios Estratégicos, antecesora de la compañía en los años de la Segunda Guerra Mundial- desplegando una gran actividad en América Latina y en todos aquellos lugares en que los nacionalistas vascos tenían presencia. El entonces Lendakari José Antonio Aguirre puso a miles de exiliados a trabajar con los norteamericanos. Cabe indicar que Vázquez Montalbán noveló en El caso Galíndez a uno de los miembros de esta red asesinado por Trujillo, el dictador dominicano. A Galíndez también está dedicada La fiesta del Chivo, la novela de Vargas Llosa.

"La acusación contra Piñeiro es una muestra más de la frivolidad del país"
Si Ramón Piñeiro y el Partido Galeguista hubiesen hecho lo mismo habrían estado en su perfecto derecho y, desde luego, no sería malo si a través de ello se obtuviese algún resultado tangible para la causa de Galicia. Lo que les habría guiado sería lo mismo que a los nacionalistas vascos: lograr más peso e influencia en la potencia que podía derrotar a Hitler y a Franco, o condicionar el momento de su desaparición de la escena. Ramón Piñeiro que colaboró con el PNV en aquellos años y que compartió estancia en la cárcel con Koldo Michelena muy bien podría haber compartido esta visión y nada se habría podido objetar a ello en aquellas circunstancias. Lo que hay que lamentar no es que Ramón Piñeiro fuese o no agente de la CÍA, sino que el galleguismo no tuviese valor alguno a los ojos de los estadounidenses. (...)

O artigo completo

Polo mesmo prezo, dúas columniñas (ben simpáticas), de Monxardín

Os ollos das agullas (Galicia Hoxe 22-7-08)

Malditos cargadores (La Región, 22-7-08)

Así como nos promiscuos enchufes das paredes ou nos portos USB das computadoras entra calquera cousa periférica, non sei porque cos móbiles non podían facer algo semellante. Pero non. Teñen os seus buratos -cargador, auriculares...- reservados en rigorosa exclusividade, non xa para cada marca, senón para cada modelo. E cando se derrama un móbil desaparece de forma máis ou menos rápida pero o cargador escóndese no fondo do caixón de ferranchada tecnolóxica listo para a nosa confusión posterior. Cando o descubrimos non nos atrevemos a tiralo ao lixo por medo a desfacernos do equivocado e meternos nun lío. Estou seguro que se vostede agora revisa ese maldito caixón dos cables enzerrovellados atopará polo menos un par de cargadores que non ten nin idea de a que aparello serven. Algo así como a versión moderna das putas chaves de filiación descoñecida.

Fírgoas de historia e xornalismo
Curros en ‘El Correo de Celanova’ (I)

As Fírgoas desta semana (Galicia Hoxe; 20.07.2008)

“Destruid esa “raya”, que separa como una muralla de odio, una familia de hermanos, convirtiéndola en extranjera, y sobre las ruinas de esa muralla tended el puente por el cual se comunique y enlace el corazón de Galicia al corazón de Portugal, restableciendo la obra de Dios, que destrozaron los reyes; y haciendo que uno y otro se completen por justaposición, viviendo en el porvenir como vivieron en el pasado, unidos por los lazos de la fraternidad y del amor, según conviene á pueblos de la misma raza y con la misma historia”.

´Guardiamarines´

Sobre o uso do castelán (e o Manifesto) escribe hoxe Ferrín no Faro.
Por certo, onte contaba o mesmo xornal que nestes días se xubila o noso egrexio escritor no Santa Irene: velaí algunhas das súas opinións sobre o ensino, en xeral moi sensatas (sinto non poñer a ligazón, pero buscar novas atrasadas na web do Faro é insufrible).

MANDELA, O PRESO 46. 664 (La Región, 21-7-08)
90 anos. Puxo o nome de Soweto no mapa e pasou 27 anos no cárcere: con ese número, o do preso 46.664. Hai anos estaba na lista dos máis perigosos terroristas, por loitar contra o racismo e pola democracia, e hoxe a súa antiga cela é cita turística de peregrinación laica. É o nome que encarna a loita contra o apartheid. Recibiu en 1993 o premio Nobel da Paz xunto con F.W. de Klerk, o último mandatario da Sudáfrica racista que tamén deu os pasos necesarios para poñer punto e final a décadas de segregación racial implantada xa polos colonizadores holandeses.
Pero Mandela é moito máis que iso. Querido polos seus concidadáns, que lle chaman Madiba, título honorario reservado ós maiores da tribo, Mandela non é só un líder antiracista e da negritude. É en realidade un líder mundial pola liberdade e a dignidade humanas, comparado con Gandhi e situado entre as grandes personalidades do século XX, ese tempo en que foi perseguido e encarcerado: foi posto en liberdade no ano 1990.
Un símbolo. Mandela é ademais un símbolo necesario para África. Tan necesario para un continente que só aparece nos noticiarios asociado ás catástrofes e novas negativas: guerras tribais, fames e epidemias, o xenocidio da SIDA, a extrema pobreza, etc. Todos os días temos novas de líderes africanos asociados ó horror das ditaduras militares: dende o estrafalario Idi Amin ata o presidente de Sudán, Al Bashir, agora condenado pola Corte Penal Internacional por crimes de guerra en Darfur, ou dirixentes corruptos e criminais como Robert Mugabe, aferrado ó poder coas armas e a mentira ós seus 84 anos en Zimbabue.
Mandela é a outra África, que tamén existe, a que aposta pola liberdade, a democracia e o desenvolvemento. A que sabe que África merece outra esperanza. Non é fortuíto que no seu discurso do 90 aniversario Mandela se centrase na cuestión da pobreza: “A pobreza aínda afoga a nosa xente. Se es pobre, non é probable que vivas moito tempo”. A fronteira económica é moito máis poderosa que as liñas que debuxamos nos mapas: basta ver as cifras do PIB per cápita, das dúas bandas do Mediterráneo (acaba de celebrarse un cumio euromediterráneo). Países como Marrocos, Mauritania ou Exipto teñen cifras do PIB por baixo dos dous mil euros, Alxeria un pouquiño máis. Da outra beira, a rica Europa ofrece datos moito máis alentadores: 22.300 euros en España, índices maiores en Francia ou Italia.
En galego. Todos os anos visítannos estudantes universitarios de todo o mundo que asisten a cursos de galego nas nosas Universidades, na de Compostela ou na de Vigo. Varios deles estiveron estes días en Allariz, croatas, eslovacos, norteamericanos, curdos, palestinos, etc. Todos se declaran encantados co noso idioma e a nosa cultura. Moito máis que outros galegos aquí nacidos que renegan de calquera sinal de identidade. Que andazo padeceremos neste país?

axenda (clicar para ampliar texto e imaxe)

A MIRADA RETIDA (La Región 20-7-08)
UN HAIKU EN SAN FRANCISCO

Conta unha das Cantigas de Santa María, o Cancioneiro relixioso dirixido polo rei Afonso X, que un monxe estivo trescentos anos nun xardín escoitando o canto dunha paxariña: así obtivo da Virxe, no que el coidaba só uns segundos, unha visión única do esplendor do Paraíso, vitoria sobre o tempo dos reloxos. Sospeito eu que ese poema puido ser composto nun espazo coma este, o claustro de San Francisco de Ourense, capaz de amosarnos unha imaxe do mundo nas formas e símbolos do século XIV, pero tamén de esvaecer o paso do tempo. O claustro era un dos centros do universo monástico medieval, como di Georges Duby: lugar de comunicación dos monxes cos milagres máis perfectos da natureza, o aire e o sol, as augas, as árbores e os paxaros... Lugar sagrado de meditación sobre os misterios de Deus. Toda esa beleza permanece neste claustro, que por desgraza hoxe non se pode visitar. E toda a delicadeza daquel haiku de Issa Kobayashi:

“Lusco-fusco das cerdeiras.

Tamén hoxe converteuse

en pasado”.

Nais e fillas (Andoliña 19-7-08)

Leo nun magacín da fin de semana unha extensa reportaxe sobre Christina Crawford. É unha das fillas adoptadas pola xenial actriz Joan Crawford. Cando morreu esta, en 1977, Christina escribiu un libro demoledor sobre a súa nai, Queridísima mamá, onde a acusaba de ser unha muller colérica, alcohólica e obsesionada coa limpeza, chegando mesmo a facela responsable de malos tratos físicos contra ela. Outros familiares dan versións totalmente diferentes e falan de intereses espurios naquel libro, do que tamén se fixo unha película. Christina segue insistindo na súa versión: dende logo a súa nai xa non lle pode responder: tería máis valor que publicase o libro cando ela aínda vivía.
A min sempre me cheiraron mal estas biografías resentidas. Aínda que algúns teñan motivos para facelas. Penso en Mussolini, que non era ningún santiño dende logo. A súa filla Eda, que compartía co pai militancia fascista e a admiración por Hitler, casou en 1930 con Galeazzo Ciano, co que tivo tres fillos. O ditador condenou a morte a Ciano en 1944 por diferenzas na política da guerra e a propia Eda viviu confinada en Lipari. Co tempo un fillo de Eda, Fabrizio, publicou un libro cun título abraiante pero verdadeiro: Cando o avó fusilou a papá.

Fondos da UE costearon negocios privados de alcaldes do PP
Diñeiro de Bruselas sufragou unha residencia doutro rexidor do PP (Quintela de Leirado)

El País. CRISTINA HUETE - Ourense - 18/07/2008
Tamén se fala do Museo do Entroido de Xinzo e dun embarcadoiro en Lobeira: que don Julio nos ilumine ó respecto.

Dorna en Brest, de X.L. Méndez Ferrín (Faro V. 14-7-08)

Teño entendido que onte tivo lugar (galicismo) o día de Galicia, país especialmente invitado, na Festa Marítima Internacional de Brest. Supoño que deste feito memorábel tivo moita menos repercusión na prensa de Galicia que o acontemento da visita dos reis de España á factoría de Citroën. Do que si que estou certo é de que o PP vai estar falando da Festa Marítima de Brest durante moito tempo no Parlamentiño. Falará tanto de Brest como falou, en valuto, da Habana. E a axencia EFE aplicaralle a lei do silencio ao acontemento. En ambos casos (a Feira do Libro da Habana e a Festa Marítima de Brest) Galicia estivo e está tratada como País ou Nación, e iso non pode ser dixerido pola Corte e polos que acoan en Galicia os laios malencólicos da Corte, verbo da ruptura de España. (...)
(O artigo completo)

Fotos de cando ananos...

Queda fichada a idea que nos achega nun fío Lobofritido. Dende setembro (en agosto pecha o blog, como todos os anos) recolleremos nesta bitácora fotos dos asiduos/as do blog, se teñen a ben mandarmas ó meu correo persoal. Comprométome a non revelar ningunha identidade, pero vostedes poden dar algún título ou pista, se queren. Poden envialas en canto queiran, xa dende hoxe, que quedarán ben arquivadas e sairán todas xuntas, se chegan a min, no mes de setembro.

Recordar doe (Andoliña venres 19-7-08)

A mediados dos 70, algúns alumnos comprometidos da Facultade de Historia de Compostela latabamos de cando en vez as clases dalgún profesor reaccionario e iamos, en cambio, ás aulas de Fonseca, onde daquela impartían maxisterio profesores de Economía e Pedagoxía. Así, seguimos parte dos programas de Xosé M. Beiras e López Suevos e do pedagogo Herminio Barreiro. Ando agora a ler as memorias deste último, cun título en verdade espléndido, Recordar doe (Xerais): vaia en agradecemento por aquelas clases gratuítas.
Como era de agardar, hai moito de historia da pedagoxía neste volume: de Rousseau a Montessori, pasando por Makárenko, Luzuriaga ou Carlos Lerena, entre outros. Pero son citas ben inseridas no propio discurso do seu elan vital, dende a primeira escola (1940) ata a ruptura universitaria (1965). Pero hai moito máis: evocacións de amigos e familiares, sentimento da Terra, notas de cine e libros, etc.
A pedagoxía é só o fío condutor. Velaí tamén a reafirmación da propia identidade de esquerda, dende a China de Mao ata a Cuba castrista. Sen dúbidas. Lembroume neste plano ó poeta Antón Tovar, pero este viviu desconcertado coa crise da URSS os seus últimos anos.

Actores do cambio (Luis Pousa, Galicia Hoxe 18-7-08)
Carlos Aymerich: "Hai un trasfegar de votantes do PP cara ao Bloque"

“Sería un sinal de madurez que o PSOE e o BNG mantivésemos a unidade do Goberno galego ata as eleccións autonómicas. Nos próximos comicios, aspiramos a que Anxo Quintana sexa o presidente da Xunta de Galiza. Haberá un novo pacto do PSOE”

A nosa disposición a cooperar co Goberno socialista é permanente, e non por facerlles un favor a Zapatero e ao PSOE, senin para seguir traballando, como fixemos ata o de agora, en beneficio dos intereses de Galicia. Os rendementos dese traballo do BNG están á vista. Parece que hai unha especie de lei natural, da que é difícil fuxir, que na segunda lexislatura obriga os partidos españois a dereitizarse e centralizarse. A composición do Goberno español é ilustrativa.
Entrevista completa

Historia, de Bieito Iglesias (ECG 17-7-08)

Por unha cuestión de sexenio (non precisamente do sexenio revolucionario que vai da Revolución de setembro de 1868 ao golpe do xeneral Pavía que acabou coa 1ª República en 1874) e porque os funcionarios temos que acreditar horas de formación cada seis anos se queremos percibir o aguinaldo correspondente, matriculeime nun curso de prosopografías. Igual me tería matriculado nun simposio de física cuántica, pero cadrou que falaron ilustres profesores (Núñez Seixas, Fernando Devoto ou Marcela García Sebastiani) das elites ibéricas no Río da Prata. Un tema ben interesante para os galegos, que tivemos na capital arxentina a nosa primeira metrópole, por cima da Coruña e Vigo, nun período aínda recente da nosa novela colectiva. Trazáronse no curso os retratos de personaxes españolas con certo protagonismo na colectividade emigrante riopratense (López de Gomara, Carlos Casado, etc).
Saíron a relucir algunhas biografías galegas -de Paredes Rey, Fortunato Cruces ou José R. Lence-, e as brillantes palestras dos relatores permitíronme tirar varias conclusións: 1) Somos un pobo sen historia, a maioría dos galegos, tanto emigrados como ancorados na Terra, foron historicamente escura caterva pondaliana, masa anónima que non figura nos diarios nin nos libros, polo que constitúen máis materia literaria que pasto de historiadores 2) A pesar de logros societarios como o Centro Galego, os nosos paisanos non formaron parte da elite local porteña agrupada no Club de Armas ou no Jockey Club 3) Os conterráneos nin sequera alcanzaron un estatuto de mediadores coa oligarquía local, cousa que si conseguiron outros emigrantes peninsulares como o asturiano Rafael Calzada 4) Os países de acollida actúan como verdadeiras trituradoras de perfís étnicos, de maneira que os galegos de alén mar veñen sendo arxentinos con trazos deferenciais case imperceptibles.
Corolario final: o galego mantense na Galiza, a identidade cultural precisa unha reserva xeográfica.

VIRXILIO VIEITEZ.

Andoliña xoves 17 xullo

Eu non tiven a fortuna de coñecer a Virxilio Vieitez, antonte falecido. Vexo o seu retrato e vexo a cara dun home que viviu moito, traballador, quizais un algo escéptico. Non sei se el sabía tamén, se o soubo sempre, que era un gran artista. Tivo a sorte, a finais dos 90, de toparse co fotógrafo Manuel Sendón, que foi quen nolo redescubriu como creador: logo a súa obra foi exposta, admirada, estudada.
Fotógrafo de pobo ou de oficio, formado en Cataluña, coas súas imaxes deixounos unha das visións máis profundas da Galicia de posguerra. Cando deseñaba os seus retratos, con tanto detalle, estaba a falarnos con extrema sensibilidade da emigración, dos soños frustrados, da miseria dun tempo e das feridas a cicatrizar dun pobo tantas veces enganado. Supoño que os retratados non o chamaban como artista, pero quedarían satisfeitos dunha imaxe que ofrecía para o mundo, para os familiares emigrados en América ou Europa, o mellor das súas vidas.
Nas súas fotos, ó carón das flores e dos automóbiles da época, hai moito amor e moito coñecemento do país e das súas xentes. Quizais el tardou en saber que era un artista. De certo un creador non é o que o vai por aí proclamándose como tal, por moitas performances que asine.

Lembranza dun gran artista (de oficio, fotógrafo)

ARMAS E SUBDESENVOLVEMENTO
Andoliña mércores 16 xullo

Hai uns días varias organizacións non gobernamentais, Amnistía Interrnacional, Greenpeace, Interpón Oxfam e Fundació per a Pau, denunciaban publicamente que o goberno español segue vendendo armas a estados nos que se violan os Dereitos Humanos como Paquistán, Marrocos, Colombia ou Israel: GALICIA HOXE informaba con xeito dese comunicado, no que reclamaban do goberno que aplicase de xeito correcto a Lei do Control do Comercio de armas e material de dobre uso aprobada no 2007 e que evitase contribuír a esas violacións dos Dereitos Humanos facilitando armas a tales países.
O tema é complexo, sen dúbida. Vemos a Zapatero todos os días dando consellos éticos sobre os males do mundo e os seus posibles remedios. Ofrecendo as cidades españolas como sede de grandes encontros internacionais pola paz e a convivencia das civilizacións. E todo iso está moi ben e sae en grandes titulares, pero as notas das ONGs quedan, agás excepcións como GH, nas marxes dalgunha páxina par, onde case non se vexan. A razón é evidente: o negocio de armamento move cada ano máis de 900 millóns de euros. Algúns producidos dende fábricas galegas. E en tempo de crise, ademais.