A mirada retida: un vello magosto (La Región 29.6.08)

O texto vai desta vez en Comentarios, porque xa falamos aquí desta foto hai seis meses. A foto, cedida por Antonio Piñeiro, pertence ó arquivo fotográfico de Anxo Martínez, que está ó resgardo do Concello de Celanova.

28 de junio de 1983- El abogado orensano Nemesio Barxa presenta una querella contra el párroco de Santo Domingo, el sacerdote Emilio Lorenzo, al que acusa de manifestaciones "injuriosas y difamatorias" realizadas en el curso de un funeral por el padre del letrado.

28.6.1958. La revista "Vida Gallega" dedica su último número a la provincia de Orense, con colaboraciones de, entre otros, Matilde Lloria, José Ramón Fernández Oxea, Felipe Fernández Armesto ("Augusto Assía"), Ramón Otero Pedrayo, Jesús Ferro Couselo, Isidoro Guede o Antonio Fraguas, y fotos de Inocencio Schmidt, Villar, Pacheco, Marcelino Rodríguez Freijido y Carmen Vázquez. // La revista "Vida Gallega" que en 1958 dedicaba su número de junio a Orense sigue suponiendo un tesoro de información sobre Galicia y los gallegos, tanto en textos como en publicidad, vida social, literatura y fotografías en un tiempo en el que estas últimas no abundaban en la publicaciones gallegas. Fue fundada y dirigida por su propietario, un singular personaje olvidado y apenas estudiado en una Universidad gallega que dispone de Facultad dedicada al periodismo. El número dedicado a Orense con motivo de las fiestas de la ciudad de 1958 lleva portada dibujada por Prego de Oliver y artículos de Manuel María, Matilde Lloria, Ben-Cho-Shey, Otero Pedrayo, José Luis López Cid, Ferro Couselo.Especialmente hermoso es el firmado por Augusto Assía recordando el Orense de su niñez. Por supuesto no faltan los "saluda" del alcalde Domingo Saavedra y el presidente de la Diputación, Rodríguez de Dios.Magníficas las fotografías firmadas por Rodríguez Freijido y Schmidt de las Heras, ambos coruñeses. (Da sección "Historia en 4 tiempos", La Región, por Maribel Outeiriño)

Republicanos galegos, de M.V. (La Región 30.6.08)

República. Publicado polo Ateneo Republicano de Galicia, chégame o libro ‘República e republicanos en Galicia’, da man do seu coordinador, o historiador Emilio Grandío. Este libro colectivo agrupa 11 traballos: algúns enchen baleiros historiográficos; outros son sínteses útiles de diferentes perspectivas. A primeira parte do volume segue unha orde cronolóxica e abrangue o estudo dos grupos e líderes republicanos en Galicia dende a época de Isabel II ata 1936. A segunda parte escolle a perspectiva temática e ocúpase das relacións co republicanismo do movemento obreiro, da escola, da prensa e das mulleres, cunha última entrega sobre o exilio republicano en México. Grandío esculca a andaina dos dous grandes grupos da Segunda República: a ORGA, de raíces galegas, e o Partido Radical, ámbolos dous con semellantes bases sociais (o PR con maior peso no mundo agrario). A ORGA, logo IR, abaneou cara a esquerda e rematou na Fronte Popular. O Partido Radical, acubillo de clientelas anteriores, na busca do centro, acabou nunha posición moi conservadora. O PR rematou desaparecendo meses antes da guerra. Dalgún xeito, os electores pensaron: de imitar á dereita, preferimos a dereita de sempre.
(o artigo completo)

Trasalba, 28 xuño 2008. Homenaxe a Olga Gallego.

Xornada agradable, como sempre, en Trasalba. Nestas primeiras fotos que manda Trebolle: Ramón Villares, Lourenzo Fdez. Prieto, Craig Patterson, Vïctor Freixanes, Ánxela Bugallo, Benxamín Casal, Carlos García Mtez., Felipe Vilas, etc. A anécdota do día, no xantar no souto que está fronte á Casa Grande de Otero, un bar ambulante cunha bandeira de España e o texto, en galego: "Pedimos apoio á nosa selección". Creo que ninguén lles mandou quitala, logo dirán algúns que non somos tolerantes (deixo en Comentarios a "crónica de sociedade").

A crónica do acto oficial, por Cristina Huete (EP)

Quedaron sen colgar...

o pasado venres, estes dous artigos en El País, que me parecen magníficos. Un paseo breve, pero rigoroso, pola historia do pensamento galego ("Os chourizos de Heidegger"), da man de Antón Baamonde, e a habitual cita con Manuel Rivas, "O Che, a Virxe e o peixe que ri ", da súa serie dos Grouchos, que agora sae en libro publicada por Xerais.

entrada 2122 (en poleiro alleo)
Un día no fútbol, de Afonso Vázquez-Monxardín (La Región, 29-6.08)

Como isto do fútbol está de moda estes días, descubrireilles o segredo de que fun socio infantil do Club Deportivo Ourense -un regalo do meu tío Ramón- alá polos tempos da miña primeira comuñón. Era cando soaba Pataco como xogador todoterreo noso e o Ilicitano como bicha que nos apeara da copa ou da liga ou algo así, nun par de ocasións.Despois non volvín nunca a un estadio máis que a ver aos Rollings, que foi en Vigo co ‘Bridges to Babylon’, hai xa uns dez ou once anos. Minto. Fun unha vez. Non lembro con que motivo nin cando, pero debeu ser hai uns vinte anos ou así, que fun ao estadio do Couto. Xogaba o Ourense con outro equipo que era manifestamente mellor. O público, escaso, estaba irónico e pouco comprometido coa escuadra local. A min, que me aburre o de darlle patadas para aquí e para alá á condenada bóla que, como dicía Arsenio, é redonda e non se sabe nunca onde acabará, non me daba pasado o tempo, así que me dediquei a observar as reaccións do persoal. Era como berrar no metro ou gritar ‘eco’ desde os balcóns de Madrid, que non sei por que ten que levar ese nome o precioso miradoiro sobre o Cañón do Sil da parte de Parada e da Teixeira. A xente desfogábase e berráballe ao árbitro cousas espantosas, insultos inauditos para min, e creo que inéditos na historia da infamia, a pouco que se aproximase á banda. Tanto tiña quen estivese en posesión da pelota nin onde fose a xogada.
(artigo completo)

Home e máquina.

PAN POR PAN sábado 28 xuño (Imaxe de "Blade Runner")

A relación entre Home e máquina é unha pertinente metáfora do gran debate dos límites da ciencia: por iso foi tan útil na literatura, nas artes plásticas e no cine. En clave satírica xogou con esas claves o “Tempos Modernos” de Charles Chaplin: o traballo impersoal, repetitivo, anulador, etc. E coas 60 horas, ou máis, das últimas directivas europeas. En clave fantástica, Frankestein é o gran mito a este respecto, se ben ten egrexios precedentes, dende Prometeo ata Pinocho. A ciencia-ficción sachou a eito este territorio e deunos pezas magníficas, algunhas arredor do mundo dos robots ou mesmo dos replicantes. “Blade Runner” constituíuse en película de culto e mesmo mito romántico na miña xeración. E vimos máquinas que cobran vida: en “Christine”, un automóbil capaz de asasinar por vontade propia. Imaxe simpática dado o simbolismo deste elemento na nosa sociedade.

Caos informático.

PAN POR PAN venres 27 xuño (Imaxe de

Minority Report)

Falando de apocalípticos, que é o tema destes días tamén no meu blog, Xohán da Coba relembrou o nome de Alvin Tofler, un home que vendeu moitos libros, pero que non acertou demasiado nas súas predicións: aventurou que xa no ano 2000 os centros psiquiátricos estarían saturados de persoas incapaces de adaptarse ás novas tecnoloxías. E lembrarán o barullo que se montou co efecto 2000 nos ordenadores, que logo quedou en nada. É o medo ás máquinas e ó poder hipertecnocrático: como ese heroe perseguido en “Minority Reporet” que ten que operarse e cambiar os seus ollos, que son un código de barras de control policial. Na mesma liña van novelas de ciencia-ficción como “O home terminal”, de Michael Crichton: un home ó que lle converten o seu cerebro na terminal dun computador, o ser humano convertido en apéndice da máquina, un novo Frankestein.

Soylent Green.

PAN POR PAN xoves 26 xuño

O cine popularizou a xeira de distopías nacidas na literatura e no pensamento. En películas boas e malas, presentásenos un mundo futuro, apocalíptico, onde os que sobreviven á catátrofe loitan entre si polas moi escasas fontes de enerxía. En “Waterworld” imaxínase que só é posible xa sobrevivir na auga. Unha película xa antiga, “Soylent Green” (1973), protagonizada por Charlton Heston, tiña unha teoría bastante tétrica e escatolóxica sobre os alimentos do futuro. Lembro vivamente dúas escenas: nunha delas, un personaxe lembra con nostalxia cando aínda se podía comer carne e peixe frescos. Na outra, vese como se retira Edward G. Robinson para ir morrer no Fogar: déitase nunha cama e escoita música clásica mentres observa fermosas paisaxes que xa non existen. Quizais despois do apoxeo dos tanatorios, sexa este o gran negocio do futuro, vai ti saber.

en poleiro alleo
Dous artigos de "A Nosa Terra" quizais de interese para o debate

Damián Villalaín intervén na polémica "Galicia e Galiza"

e Belén Regueira opina sobre Eurovisión, Erasmus, euroescepticismo, Eurocopa, etc.

en poleiro alleo
Bocata de xamón ou fútbol, de Afonso Vázquez-Monxardín (La Región 24.6.08)

Non é esnobismo, que podía, pero de fútbol non sei absolutamente nada. Nin sei se xogan once e o porteiro ou doce e o porteiro de cada lado. Si, claro, sei que xogou España con Italia antonte, porque non son impermeable, non vivo nunha barbulla, pero o certo é que non me interesa grande cousa. E non por discusións nacionalistas de escaso calado que nos foros da miña mocidade argumentaban a favor das derrotas de España nas competicións internacionais para non promocionar o ‘españolismo’ popular, ou a contraria, a favor da vitoria, para darlle unha alegría ‘aos obreiros’.Nunca tiven especial opinión sobre un tema tan afastado de min. Pero desexar derrotas apréciame feo. Por principio. Algo de deporte tamén tiña que entrar no tema, pero en fin.Por iso, o domingo, cando viña de Praia América de meterme un bo baño no Atlántico, parei a facerlle honores ao bocata de xamón da Cañiza, e botei unhas risas co tema xamón-fútbol. Non pola posible discusión entre os partidarios do bocata de Soutelo de Montes e os da Cañiza. Nin entre os da Cañiza da dereita -gasolineira- ou esquerda -Os do Resero-. Nin sequera pola reflexión fonda que nos sitúa aos ourensáns como compulsivos comedores de xamón que debemos facer unha parada polo medio nunha viaxe duns cincuenta minutos, igual que cando duraba a viaxe tres horas, para ‘repostar’.
(segue o artigo completo)

Apocalípticos.

pan por pan mércores 25 xuño (imaxe: H.G. Wells)

Os escritores sempre foron por diante. H.G. Wells foi o primeiro en describir unha guerra nuclear e en usar o termo “bomba atómica”: en 1914, con 31 anos de adianto sobre a realidade. Sorprende o éxito, dende sempre, das teorías da fin do mundo: o físico Herman Kahn calculou as consecuencias dunha conflagración nuclear entre Estados Unidos e a URSS: os americanos verían destruídas todas as súas cidades e terían 160 millóns de baixas. As teses apocalípticas pasaron logo das novelas e dos informes militares ó cine e á cultura de masas. Con moitas variantes. O choque da Terra cun gran asteroide letal. A propagación dunha epidemia ou peste mundial: Jack van Impe calculaba que no 2020 a infección por VIH acabaría co derradeiro supervivente da Humanidade. Como consecuencia fatal do cambio climático, etc. Oxalá nunca sexan máis que argumentos de películas.

Eurodeputados galegos e inmigrantes, de X.M. Sarille (ECG 24 xuño)
O goberno de Zapatero acaba de activar un novo mecanismo de simpatía, liderando nos foros internacionais a abolición da pena de morte. É gratis. Como gratis e resultón foi tamén no anterior mandato legalizar os matrimonios homosexuais e aprobar a lei contra a violencia de xénero. Estas iniciativas non impedían que ao mesmo tempo os constructores obtivesen beneficios sen límites, e que a banca gañase como nunca, sen a penas contribuír ás arcas públicas, polo menos en proporción ao diñeiro que obtiñan.
Dirán algúns de vostedes que mellor iso que nada, e que Felipe González resultaba aínda máis frustrante para as ansias progresistas. Seguramente teñan razón, pero namentres o PSOE contenta así á parroquia máis moderna, España aumenta a exportación de armas a todo tipo de países, inclusive aos menos recomendábeis, sen que a man esquerda, nunca mellor dito, queira saber o que fai a man dereita. Convén lembrar que as bombas e as metralladoras valen para matarse; fóra do patíbulo, iso si.
Non hai que magnificar o progresismo máis alá do caramelo abolicionista. A directiva de retorno dos inmigrantes foi aprobada o outro día polo Parlamento Europeo co apoio imprescindíbel do PSOE. Chámanlle a Directiva da vergoña, porque permite manter detidas ás persoas durante dezaoito meses sen culpa ningunha e sen intervención xudicial.
Europa creou con esta norma unha categoría inferior de seres humanos, mais iso non lle impedirá ao goberno español seguir vendendo progresismo a nivel mundial. Son cousas da xente guapa, máis preocupada polo peche dalgunha emisora no terceiro mundo e polo velo das mulleres que pola falta de trigo e arroz para os seus fillos.
Dezaseis eurodeputados socialistas españois apoiaron a regulamentación, entre eles Rosa Miguélez e Antolín Sánchez Presedo, os dous de Galiza. Conta a lenda que un vello país de emigrantes sempre se portará mellor cos que agora chegan, porque conserva a memoria da dor. Todo iso é puro verso, que din os arxentinos. Aquí o que hai é moito coidado para non contrariar aos xefes. Por certo, votaron en contra dous cataláns, a pesar de seren dunha etnia avara, como se sabe.

Prediccións.

Pan por Pan martes 24 xuño

Seica esoutro día, nunha tertulia, Carrillo falou dos horrores do século XX: dúas guerras mundiais, o nazismo, os totalitarismos, etc. Segundo me contan, mesmo se atreveu a entrar no campo dos futurólogos, pois anunciou o seu temor de que o século XXI no que vivimos sexa moito peor. Pode ser. Pero, no campo da política, facer de adiviño é un risco xigantesco: quen lembra, por exemplo, a Fukuyama e a súa tese sobre o fin da Historia?

Warren Wagar, historiador norteamericano, avanzou nun seu libro un holocausto nuclear para o 2044, que destruiría Norteamérica, Europa e o subcontinente indio, así como o 70 por cento da poboación do mundo. Oxalá se equivoque, claro: eu preferiría non velo. No canto XX da Divina Comedia, Dante mandou ós adiviños ó inferno: alí estarían co pescozo e cabeza retortos cara atrás, pola falsidade das súas visións. E Dante era un tipo moi listo.

en poleiro alleo
Galeguistas de Marx

Ferrín escribe hoxe no Faro dos últimos libros sobre Xohán Xesús González e sobre Benigno Álvarez.

CONVERSA NUN CAFÉ
La Región 23 xuño (M. Valcárcel)

Media España estaba pendente do que podía suceder en Valencia, no Congreso do PP, remate dun ciclo convulso na dereita española. Onte mesmo escoitamos esta conversa nun café auriense.
- Que che parece? Ó final parece que o Rajoy saíu vitorioso, elixido con oitenta e catro por cento dos compromisarios.
- Ben, en realidade os congresos gáñanse antes de inauguralos e Rajoy tíñao moi seguro cando ningún dos seus opoñentes foi quen de presentar un candidato alternativo. Outra cousa é que os resultados sexan para bater palmas: despois de todo o que pasou, é imposible restablecer a unidade ideal e xa viches como se despachou, mesmo con saña, Aznar contra o seu delfín. Hai “apoios responsables” que matan.
- Si, pero a lectura que fará todo o mundo, mira o que din xa todos os medios, é que Rajoy gañou a Aznar. E que ademais se liberou da vella garda, dos Aznar, Acebes, Zaplana, Elorriaga, Mayor Oreja, Vidal Quadras, e moitos máis.
- É unha posible lectura, pero todos eses que citas e outros, mesmo María San Gil, agora xa non teñen nada que perder e non creo que queden calados. Esperanza Aguirre non é moi silenciosa, non? E o congreso uniunos no desamparo e non se sabe como van reaccionar. Creo que a crise é xa irreversible, de verdade. Iso non ten arranxo.
- Pero hai caras novas, e femininas, mira esa moza e nova secretaria xeral, María Dolores de Cospedal, supoño que traerán novos modos de facer política. Personaxes como Jiménez Losantos ou Pedro J. Ramírez xa non terán moito que pintar nas axendas do Partido Popular.
- Véxote optimista, pero eu só vexo unha loita polo poder. Pura e dura. A renovación dos mandos co reclamo da viaxe cara o centro: tamén Aznar xogou a iso no seu día e ata pactou cos nacionalistas. E logo, xa ves. Porque no programa non hai cambios, non? Eu vexo que segue o de sempre: contra o matrimonio homosexual, contra a materia de Educación para a Cidadanía, etc. Mesmo o alcalde de Madrid, o vitorioso Gallardón, é un home de dereita pura, fóra as formas.
- Ben, haberá que darlle tempo ó tempo. Os cambios nunca poden ser radicais e menos nun partido de dereitas. Ó cabo todos os congresos fanse para ventilar as loitas de poder: despois os que gañan son os que deciden a andaina e evolución política do partido, día a día. Tamén ós “populares” galegos, que apostaron ó cabalo gañador, haberá que darlles tempo. Mira este xornal o que pon: “Acento gallego en Valencia”. Aquí di que os compromisarios galegos levaron varias emendas de corte galeguista e autonomista.
- Si, home si. Pois vaia autonomistas. Con Núñez Feijóo e Corina Porro pedindo a “Libertad Lingüística” e manifestándose ó carón dos que lle queren darlle a estocada letal ó galego. Que non estamos no século XIX. Que non hai galeguismo posible co desprezo do galego. Se se chaman rexionalistas, vale. Pero que non me veñan con máis contos.

a lavandeira coxa

Falamos aquí hai días dos cantos dalgúns paxariños. Tamén falaba Ferrín, o venres pasado, das lavandeiras...

Eu gosto da lanvadeira, así da esquiva e colorida dos ríos retirados, que non se civiliza nada, como da máis común que leva tamén en galego o nomes vulgares de pastoriña (Vilanova dos Infantes), pastoriza (con seseo, Morrazo) ou paxaro da neve (en castelán, aguzanieves). Seu nome científico é Motacilla alba, á que lle recoñecen unha subespecie máis escura que no é do caso agora. A lavandeira, patilonga, ten o bico finiño, e nela destaca o rabo que sempre move ao andar. Cando escapa de nós en pequenas voaduras a lavandeira desprega a cola. Chía moi pouco e non asociamos a súa voz con canto ningún. É un paxaro fino, xentil, cuxa observación relaxa o paseante. É unha presenza femenil á que non lle imaxinamos macho.En latín chamábanlle motacilla/-ae, de onde no século XVIII saiu o nome linneano. Pro este nome dispuña dunha variante, moticella, que os romanos, por etimoloxía popular, facían derivar do verbo moue, -es, moui, motum, mouere, que significa "mover". Lemos en Varrón, a respecto da lavandeira, isto: "semper mouet caudam". Quer decer que estamos a tratar dun paxaro caracterizado visualmente polo feito de que el "estás sempre a darlle ao rabo ou a mover a cola". Por iso mesmo o nome vulgar francés de lavandeira é o de hoche-queue: "a que move a cola de arriba a abaixo". O curioso é que os franceses tamén lle chaman bergeronnette que significa "pastora" en diminutivo, o cal ven ligar con outros nomes galegos da Motacilla alba que xa citamos: pastoriña e pastoriza.Rematando esta columna vou dar unha volta pola Avenida das Camelias por ver se a miña lavandeira coxa sobrevive na cidade.

Galicia vs. Galiza
Contundente o artigo de onte de Ferrín no Faro: velaí en PDF, "Denominación da Patria".

E un saúdo cordial para Luís González Tosar (Galicia, ovación, Ferrín) : agardemos que se repoña dos seus achaques dos últimos tempos.

Cen anos de historia cultural
Documentación e remate
(Remato hoxe a serie Cen Anos... cun total de 111 entregas. Dediquei o último artigo a sinalar a documentación utilizada e dar as grazas a persoas que colaboraron nela, incluídos algúns contertulios deste blog. Imaxes de Castelao, Luís Seoane e Laxeiro)

A serie Cen Anos de Historia Cultural comezou en xaneiro do ano 2006, ano en que se celebrou tamén o centenario do nacemento da Real Academia Galega, e remata hoxe.
Dende aquela ata hoxe publicáronse neste xornal un total de 111 entregas, todos os domingos (agás nos meses de agosto). En cada unha delas calculo que figuran unha media de 120 datos culturais, o que fai para toda a serie un conxunto total de arredor dos 1300 datos de carácter cultural para todo o período. Pretendíase rescatar dalgún xeito o xénero das Efemérides, neste caso culturais, que tanto éxito tivo entre finais do XIX e mediados do XX na obra de autores como Arturo Vázquez Núñez ou Alberto Vilanova, entre outros.
Queda só indicar algunhas das fontes documentais utilizadas e sinalar algúns agradecementos. Citarei en primeiro lugar a serie de Xosé Mª Monterroso Devesa para o período 1882-1982, titulada ‘Historia de cen anos’ e publicada en varios números conmemorativos do Centenario do xornal La Voz de Galicia ó longo de 1982.

(O artigo completo)

A MIRADA RETIDA

O HOSPITAL MODELO.

No seu libro “Locura, medicina y sociedad: Ourense, 1875-1975” (Xunta, 2005) David Simón achega datos moi valiosos sobre a historia da sanidade na sociedade ourensá. Por exemplo, do antigo Hospital de San Roque, que estivo na Alameda (no mesmo lugar onde hoxe asenta Correos), ou do das Mercedes, cando a medicina non tiña cura para moitos males: xa saben o que facían cos tolos daquela. Pero a modernidade chegou tamén neste campo, en tempos da Ditadura de Primo de Rivera: velaí o chamado Hospital Modelo, construído a finais dos anos 20 segundo proxecto de Joaquín Rogi. Constaba de dez pavillóns modernos de cantería, en medio dun gran parque (a zona estivo despoboada ata finais dos 60). A Vicente Risco non lle debeu gustar, pois di que a obra segue o “mal gusto acostumbrado en las construcciones modernas”. Na súa contorna celebráronse banquetes de homenaxe a varios escritores galegos. Co tempo pasou de espazo para curar con medicamentos a albergar as esperanzas dos mozos do Campus universitario.

Desasosego.

Pan por Pan sábado 21.

Imaxe: Contra a parede, de Genovés.

Observo desasosego nos ambientes progresistas. E non falo aquí do magnífico “Livro do desasosego” de Fernando Pessoa, senón da inquedanza das xentes de esquerda ante unha Europa que aproba normativas a favor da semana de 60 ou 65 horas (volveremos ós tempos de “Xente ao lonxe”?) ou que responde ó problema da inmigración só con medidas represivas, tratando como delincuentes ós sen papeis e negándolles os seus Dereitos Humanos, eses Dereitos que encarna a propia Europa. Para máis agravio, neste segundo caso cos votos de moitos deputados socialistas españois no Parlamento europeo: agás Borrell, Ramón Obiols e Mati Grau i Segu, ben por eles. Difícil de entender cando o PSOE en campaña electoral rexeitou as teses que sobre a inmigración defendía con entusiasmo o PP, non moi arredadas do que agora se apoia. Que mudou dende aquela?

Eufemismos/ disfemismos

Seguro que xa leron o traballo de hoxe en El País de Javier Rodríguez Marcos.
Crise ou desaceleración? Dereito a decidir ou Autodeterminación? Capitalismo ou libre empresa?
Pareceume interesante a reportaxe e a reivindicación, matizada, que dos eufemismos fai José Antonio Pascual, lexicógrafo da RAE. Tamén a relación que sinala A. Elorza entre eufemismos e totalitarismo. En fin, opinen, se lles apetece: hai expertos no tema nesta casa, de seguro.

Ano 1975. Ourense, rúa de Santo Domingo

Nun vello piso desa rúa, case fronte a Cardenal Quiroga, tres novos artistas tiñan o seu estudo e moitas cousas aínda por descubrir. Eran eles Iñaqui Basallo, Fiz Valcárcel e Perfeuto Estévez (quen agora me envía estas fotos). Aquí quedan en recordo daqueles días. Eu estiven alí varias veces, en medio daquel labirinto de óleos, pinceis e materiais diversos. O meu irmán Fiz tiña daquela 19 anos, del son a maioría dos cadros que colgan nas paredes da foto inferior.

Estepona -
E os partidos, a dirección dos grandes partidos, nunca se entera destas cousas?

Pareceume moi axeitada a columna de hoxe de Enric González, nas páxinas de TV de El País.

Velázquez (3).
Pan por Pan venres 20 xuño

Os retratos de ananos do artista sevillano son todos apaixonantes, pero un deles sempre me pareceu moi especial, cheo de misterios. Falo do chamado neno de Vallecas que non é tal: de certo é o retrato de Francisco Lezcano, o Vizcaíno, porque era de aló. Pintado cara 1634, foi bufón do príncipe Baltasar Carlos. Velázquez retrátao coa faciana inchada, vestido de verde, dentro dunha cova e barallando unhas cartas. Pero o noso ollo o que rexistra é o aceno desgarrado da boca entreaberta: bocexa un sorriso, como din algúns estudosos? Ou é unha expresión de dor? Ou a felicidade do infortunio e a non conciencia? O catálogo do Prado cualifica o personaxe como vítima de cretinismo con oligofrenia. A doutora mexicana Marcela Vela sostén que ese retraso mental viña causado por un hipotiroidismo conxénito. O seu rostro, en calquera caso, queda impregnado na nosa memoria.

Herminio Barreiro/ Don Armindo

Don Armindo Iglesias vaise facer famoso coas súas babecadas. Machista, misóxino, antigalego... un pobre home, creo, un homiño. Suscribo totalmente o artigo de hoxe de Fernán Vello.
Se esa é a cruz (e sendo crego, nunca mellor dito), a cara é Herminio Barreiro, que saca parte das súas memorias en Xerais: "Recordar doe". A Revista das Letras de Galicia Hoxe ofrece un gorentoso adianto (en PDF).

FÍO MUSICAL (23), de TACHO (entrada 2101)
SUMMERTIME

O seis de maio, Diego Manrique adicou o seu programa completo a unha soa cancion:
“ Sumertime” dos irmaos Gershwin, Tratase dunha nana pertencente o musical “Porgy and Bess”. Como di Manrique, e un tema tan flexible, que permite diversas lecturas, semella que hai unhas 3000 versións diferentes. Para mostra aí van algunhas, empezando polo dramatismo que Janis Joplin , E de contado Ella Fitzgerald…… e Scarlet Johanson
SUMMERTIME
Summertime and the livin' is easy
Fish are jumpin' and the cotton is high
Oh your daddy's rich and your ma is good lookin
'So hush little baby, don't you cry
One of these mornings
You're goin' to rise up singing
Then you'll spread your wings
And you'll take the sky
But till that morning
There's a nothin' can harm you
With daddy and mammy standin' by

Category: People & Blogs
Janis Joplin; http://www.youtube.com/watch?v=mzNEgcqWDG4
Ella Fitzgerald http://www.youtube.com/watch?v=NkOuLZ2zcY0
Fantasia Barrino http://www.youtube.com/watch?v=-WWtGpEqpV4

Billy Stewart http://www.youtube.com/watch?v=CDLDl0_pt_k&feature=related

Scarlet Johanson http://www.youtube.com/watch?v=5F_yCFtFn24

(2) Sigo co calor do vrao. Un neo hippie tejano criado en Venezuela, dúas sopranos americanas, a alegria de benson e unha version con un violinista clasico con un famoso armonicista norteamericano

Devendra Banhart Summertime http://www.youtube.com/watch?v=u0rZI6gEYUc

Jill Scott & George Benson http://www.youtube.com/watch?v=iCaPno7QChY

Renee Fleming http://www.youtube.com/watch?v=qVMhqDd7nZM

Leontyne Price http://www.youtube.com/watch?v=nMCw_FjSQuQ

Larry Adler & Itzhak Perlman http://www.youtube.com/watch?v=OmC4SJ42Z-s

Piadas, de BIEITO IGLESIAS (ECG 19 xuño)
artigo completo

Alfonso Guerra piou en Telemadrid e deixou moi claro que estaba contra a violencia de sexo pero así mesmo convito de que non hai que axoellarse por "buenismo" diante de calquera muller que se faga a vítima. O ex vicepresidente perdeu a ocasión de propor medidas concretas contra o terrorismo doméstico que o Goberno de Zapatero non toma seguramente por "buenista", tales como o pago de escoltas a todas as ameazadas ou a concesión de licenza de armas a aquelas féminas que viven co pescozo nun talleiro. En lugar de suxerir unha política antiterrorista efectiva neste campo, preferiu agarrarse ao caso dunha señora que pagou un sicario para matar un ex marido, elevando a anécdota á categoría (Tamén é certo que a tele capitalina -frecuentada por friquis como Boadella capaces de colocar unha tourada de José Tomás á altura das obras de Shakespeare- se presta para botar a lingua a pacer). (...) (...)

Velázquez (2).

pan por pan xoves 19 xuño

Imaxes: a infanta Margarita María, por Picasso, e o Inocencio X, de Bacon.

Os xenios son os escritores, músicos, artistas, científicos, que saben ler a realidade do seu tempo e logo reinterpretala e transformala. Velázquez bebeu nos clásicos do seu tempo: Miguel Ángel, Tiziano, Rubens. Pero non se quedou aí, foi máis alá. E en Velázquez beberían logo centos de pintores, algúns mesmo “copiando” as súas pezas para crear nova obras. Dalí encheu de ovos fritidos a súa versión do anano Marro do sevillano. No ano 1957 Picasso pintou obsesivamente a súa serie de “Las Meninas”, cun tratamento grotesco, metamorfose dos personaxes orixinais: estas son as “miñas” Meninas, dixo Picasso, que lle dedicou 58 óleos. Bacon atreveuse co retrato de Inocencio X, que lle fixera exclamar en 1650 ó retratado que era “¡Demasiado real!” . As dúas obras mestras, a de Bacon quizais máis tráxica, desgarradora: retrato da angustia do home do noso tempo.

Simboloxía galeguista (3)

A UPG e o PCG usaron moitas veces a estrela vermella. Logo, a AN-PG, xa no medio da bandeira, dende 1976. Pero nos 70 e primeiros 80 tamén o fixeron outros partidos nacionalistas. Velaí tres exemplos: o PSG (coa folla de carballo), o PGP e ata a mocidades de Esquerda Galega. (As tres pegatas son do libro "En Transición", Univ. Coruña, da colección de Bernardo Valdez).

Simboloxía galeguista (2)

Coa estrela branca do PG histórico. Dous carteis da campaña do Estatuto do 36. Os dous son de Isaac Díaz Pardo. O texto do cartel inferior, o que ten tamén unha estrela vermella, supoño que se refire ó apoio dos chamados entón "partidos obreiros" (PCE, PSOE) ó Estatuto, dentro da Fronte Popular.

De "miembras..."

Hai quen se tomou o tema a peito, segundo nos informa Arume, ata o punto de crear un blog para reflexionar sobre o asunto.

Velázquez.

Imaxe: o bufón "O anano de Morra"

Jonathan Brown, catedrático da Universidade de Nova York, é un dos hispanistas máis prestixiosos. Leva 50 anos a estudar a vida e obra de Velázquez e acaba de publicar outro volume sobre o xenial artista sevillano. Home intelixente, Brown recoñece que aínda non chegou ó fondo de moitas obras de Velázquez, malia ser o máximo especialista nese autor. O pintor foi revolucionario na pintura: nos seus conceptos, formas, estilos. Pero conservador na súa ideoloxía, con desexos de ennobrecerse e de asentar unha certa fortuna. Pero, se un observa os seus motivos populares, verá que están tratados coa mesma solemnidade que os retratos dos monarcas e a súa familia. Velaí a vella a fritir ovos, o Baco rodeado dos borrachos, as fiandeiras ou os ferreiros que reciben a Vulcano na fragua. Mesmo os seus ananos e bufóns están cheos de nobreza, sobriedade e autenticidade: as marcas do xenio.

Simboloxía galeguista (1)

Como estes días falamos moito nesta casa dos símbolos de Galicia e do galeguismo, imos recuperar algunhas imaxes e carteis históricos. Tamén algúns do PG coa estrela branca.

Empezo con estas dúas imaxes: unha de Camilo Díaz Baliño, artista mártir do galeguismo e pai de Isaac Díaz Pardo, do ano 1926 (creo que realizada para un Congreso Teosófico ou Teolóxico, teño que consultalo). Sobre un contexto de acenos modernistas, o centro da imaxe está ocupado polo caliz e a hostia, sobre un dolmen a xeito de altar: celtismo e catolicismo en perfecta sintonía.

Creo que é evidente a pegada destes conceptos na popular portada de Castelao para a revista "Nós": persiste o caliz, a guirlanda de estrelas pasa a ser agora de cruces e, na parte inferior, de novo o dolmen celtista, cun sol alborexando ó fondo (un sol que pode ser tamén a hostia do novo renacer de Galicia, non?).

As saídas dos garaxes e Mr. Hyde, de Afonso Vázquez-Monxardín
(La Región 17.6.08)

Non sei que pasa, pero moita xente cando se sitúa no asento do condutor deixa de ser o Doutor Jeckly e convértese en Mr. Hyde. Hai baralláns e lerchos que se volven amables na estrada -poucos, é certo- e outros moitos moderados vitais aos que lles nace unha boca podre e un comportamento, digamos, desacougado cando conducen. Despois están os imbéciles de nación e os que carecen de formación a pé, e que non sofren ningún incremento educativo ou mellora psicolóxica por estar sentados diante dun volante. Se cadra axuda a protección de acuario que proporciona a intimidade do coche, un salón de estar que vai connosco dun lugar a outro ou se cadra a sensacíon mamífera que fai aos cans mexar nas esquinas e a nós defender o noso, arregañando os dentes, con razón ou sen ela. E claro, só a educación nos modera e fai mellores persoas, máis amables e respectuosas. Creo. Ou sexa que hai moito atravesado conducindo.
(o artigo completo)

Académicos contra a igualdade
A Academia Francesa rebélase contra as linguas rexionais
Galicia Hoxe 17 xuño

A Academia Francesa, símbolo do centralismo e do célebre acadecismo francés, recea das linguas rexionais da República. Onte mesmo, a institución creada no século XVII remitiu un comunicado no que rexeita o recoñecemento destes idiomas na Constitución porque "afecta á identidade nacional" e, por esa razón, pediu que se retire o texto adoptado polos deputados franceses.
A Cámara de Deputados adoptou o pasado 22 de maio unha emenda ao proxecto de revisión da Carta Magna para incluír nela as linguas rexionais como parte do "patrimonio da Nación", aínda que mantén o francés como idioma oficial.
Os académicos consideran que as intencións dos deputados son "excelentes", pero non cren que sexa preciso incluír esta referencia na Constitución e recoméndanlles aos lexisladores que "expresen noutros lugares" a defensa destas linguas. Para os académicos, trátase dun "atentado contra a identidade nacional" un texto que propón engadirlle unha frase ao artigo primeiro da Constitución e sinalar que "as linguas rexionais pertencen ao seu patrimonio". (...) (...)

Manolito Gafotas.

Pan por pan martes 17 xuño

O discurso oficial dende hai anos é o do extraordinario pulo do español en Estados Unidos: escoitámolo a cotío por parte de autoridades e columnistas. Pero non é iso o que di Rolando Hinojosa-Smith, decano das letras chicanas, que fala de discriminación nun xornal de Madrid. Di que hai máis xente de fala hispana, pero a influencia do inglés é moi forte “e irá borrando el español”. Engade que o bombardeo cultural do inglés é abafante, que os medios hispanos son de pouca calidade e que o español “ya no se extingue en la tercera generación, empieza a desaparecer en la segunda”. Mentres, a tradución naqueles lares do “Manolito Gafotas” de Elvira Lindo sofre a censura da corrección política: na versión USA Manolito Catro Ollos non recibe lapotes da súa nai (sería un escándalo) e cambiáronlle o nome ó seu amigo Yihad: seica despois do 11-S non hai gaña de certas bromas.

Aclaración

O dono deste blog (e supoño que moitos dos seus contertulios/as) condena a agresión que nunha das súas propiedades, o seu automóbil, sufriu nestes días un dos promotores da asociación Galicia Bilingüe. Dito isto, de ningún xeito apoio nin comparto as teses e posicións que esa asociación está a levar contra as medidas dunha mínima normalización do galego, sobre todo na escola.
A aclaración serve para facer máis evidente aínda que os recunchos deste blog non servirán para a difusión nin propaganda das teses de GB e, xa que logo, non se admitirán máis comunicados da mesma, que ten os seus propios espazos de opinión (por esa razón foron eliminados dous comentarios de convocatoria da manifestación, cunha introdución ademais impertinente).

en poleiro alleo

Da Fouce e da Estrela, Méndez Ferrín en Faro de Vigo.

Farruco Sesto Novás titulou así, fillo como é da cultura política galeguista, un seu libro de poemas, non sei se o primeiro. El sabía, supoño que tamén Anxo Quintana e Mario López Rico, que Castelao ideara en pleno fragor bélico, 1937, o escudo republicano de Galicia (si: como Atila en Galicia). Neste escudo elimínase o elemento contrarreformista do copón e o Santísimo Sacramento, e o mesmo se fai coas sete cruces das sete provincias representativas do Antigo Réxime. Igualmente, a coroa real desaparece como é regra en réxime de República. No escudo de Castelao hai unha fouce de ouro, que acumula no seu simbolismo a herdanza céltica e a rebeldía dos agrarios e dos irmandiños. No chefe da fouce de ouro campa unha estrela vermella de cinco puntas (nada que ver coa de David). É a estrela da Liberdade e do Socialismo. O escudo é abrazado por un tenente que é serea de longa cabeleira que, polo baixo, ensina, atrevida e algo bulrista, o rabo de pixota. O escudo da serea, da fouce e da estrela leva, no deseño de Castelao, unha lexenda: DENANTES MORTOS QUE ESCRAVOS. Coido que algún día este será o escudo oficial de Galicia.

(artigo completo)

cen anos de historia cultural:

2005: Presenza feminina: ensaio e poesía

(na imaxe, María do Cebreiro, Teresa Moure e Xavier Alcalá)

A nosa andaina polo 2005 cultural vai empezar polo campo do ensaio e a investigación. Con forte presenza feminina neste caso, como salienta M. Forcadela no Anuario de Estudos Literarios Grial. Velaí os nomes de Teresa Moure, María do Cebreiro e Helena González Fernández. A primeira delas con dúas obras, Outro idioma é posible e A palabra das fillas de Eva (Galaxia), que provocaron un certo debate cultural tanto arredor das linguas na globalización como da súa afirmación da literatura feminina. María do Cebreiro achegaba un esforzo de literatura comparatista en As terceiras mulleres, un denso periplo pola cultura en clave feminina que parte das Metamorfoses de Ovidio para chegar á arte expresionista, pasando polas escritoras medievais, Rosalía de Castro e Virxinia Woolf. E en Elas e o paraugas totalizador. Escritoras, xénero e nación (Xerais), Helena González deseña un plano de reivindicación da tradición poética feminina, con especial atención ás autoras do século XX.
No campo da historia, cabe subliñar títulos como As cartas do destino, de Xosé M. Núñez Seixas e Raúl Soutelo, sobre a memoria dos emigrantes en América; A Coruña liberal 1808-1874, de Ana Romero Masiá; A Raíña Lupa, de Antonio Balboa Salgado, premio M: Murguía de ensaio, sobre as claves do fenómeno xacobeo; O reino medieval de Galicia, de Anselmo López Carreira (ANT); Memoria de ferro, de Antón Patiño Regueira (ANT); Galicia bajo la bota de Franco, rescate por Henrique Alvarellos dun volume publicado en Francia no 1938 e desaparecido dende aquela,da probable autoría (compartida) de Luís Seoane; e O orballo da igualdade, de Carlos Pereira Martínez, sobre a historia das mulleres obreiras coruñesas nos inicios do século XX. Nas fronteiras do xénero sitúanse os libros de entrevistas con autores consagrados, como os que achegou Xerais en Conversas con Méndez Ferrín, do xornalista Xosé M. del Caño, ou Conversas con Suso de Toro, de Antonio Pedrós-Gascón, que xeraron certo debate, máis no mundo virtual que na prensa escrita. Suso de Toro asinaba tamén Outra idea de España (Xerais), colección de artigos de temática política e reflexión sobre o nacionalismo español. A economía e a política tamén estaban presentes en O fracaso neoliberal na Galiza, de Xavier Vence; La política exterior de China (Bellaterra), de Xulio Ríos, e en Os movementos de resistencia fronte á globalización capitalista, de Carlos Taibo.

(o artigo completo)

A mirada retida (La Región 14 xuño 2008)

A PONTE NOVA.

Xa dicía don Vicente Risco, nun texto dos anos 20, que a chamada Ponte Nova nunca podería competir en elegancia coa Ponte Vella. Situada sobre o antigo “Porto Vello”, abría aínda máis as comunicacións co concello de Canedo e coas saídas a Vigo e Santiago. O deputado liberal Vicente Pérez iniciou en 1895 as xestións para a súa realización, pero as obras non empezaron ata 1911 e só se inaugurou sete anos despois, o 13 de xaneiro de 1918. Representa a chegada á urbe das novas tecnoloxías de ferro da arquitectura contemporánea. Seica da man de enxeñeiros e proletarios vascos. Significa máis cousas: o apoxeo dunha clase obreira cada vez mellor organizada que once anos despois inaugurará unha flamante Casa do Pobo preto do Posío. Nas beiras do Miño, baixo as pontes, celebrábanse os xantares de romaría do Primeiro de Maio nos comezos daquel século, como lembra “Xente ao lonxe”. Cando eramos nenos baixo os seus piares acubillábanse os carromatos xitanos: semella que pasaron cen anos desa lembranza.

Premios Nacionais da Cultura Galega 2008

Estabamos convidados e fun a Compostela, con Afonso Monxardín, á gala da entrega dos Premios Nacionais da Cultura Galega. Do acto falarán hoxe os xornais, así que só deixo unhas pequenas notas complementarias.
Dos premiados, os máis aplaudidos foron, xa antes de falar, Isaac Díaz Pardo, Manuel Lourenzo e Ferrín. O discurso máis simpático e breve foi o de Isaac, que só lembrou a famosa anécdota de cando Unamuno recibiu un premio de mans do rei Alfonso XIII:
- Sorprendeume vostede, díxolle El Rei, por non usar a fórmula retórica de que non o merecía.
- É que eu si o merecía, dixo Unamuno.
- Pero os outros premiados declararon que non o merecían.
- E iso tamén é certo, rematou Unamuno.
Os xornais recollerán, supoño, outros datos do acto. Ben elaborados os discursos de Díaz-Fierros, reivindicando a ciencia como cultura, e de Margarita Ledo, lembrando a Carlos Velo e reclamando un cine en galego. O discurso de Ferrín, como sempre, rotundo e contundente, agradecendo á consellería a feliz idea de lanzar os premios. Antes del Manuel Lourenzo fixera un pequeno chiste-aceno ó pronunciar “Galiza” (como escapando, por se lle pegaban) e Ferrín na súa intervención debeu sentirse provocado e deletreou “Galicia”: foi unha das anécdotas da xornada.
O espectáculo paralelo gustou bastante, polo que oín: Mercedes Peón e o Centro Coreográfico Galego, algunhas pezas de jazz e música clásica e un “Lingua proletaria do meu pobo” a ritmo de rap (confeso que isto non me entusiasmou): dende logo unha estética moderna, moi arredada da tradicional nos encontros culturais da etapa fraguista.

Ó remate, en forma de cóctel, tivemos tempo para charlar un pouco con Ferrín e felicitalo, claro, e eu quixen tamén felicitar en persoa a Margarita Ledo, máis que nada polos días do pasado, ela xa sabe. Tamén houbo anacos de conversas con amigos como Ramón Villares e Berta, Antón Baamonde, Henrique Monteagudo, Lourenzo Fdez. Prieto, Cristina Berg, etc.
Tamén foi bo momento para saudar, ás presas, a moitos outros amigos/as, como Suso de Toro, Avelino Pousa Antelo, Xelucho Abella, Clodio González, Rosa Aneiros, Felipe Senén, David Otero, Anxo Angueira, Nemesio Barxa, Olivia Rodríguez, Tuco Cerviño, Lois Celeiro, Ramón Caride, Encarna Otero, Xabier Puente Docampo, Xosé Mª Lema, Antía Otero, Iñaqui Basallo, entre moitos, moitísimos máis, outros. A Manuel López Foxo,compañeiro de mili nas Andalucías, creo que non o vía dende os anos 80. En fin, unha xornada agradable e chea de acenos culturais. (Das autoridades, por se a alguén lle interesa, presidía Touriño e asistían o vicepresidente Anxo Quintana e creo que todos os conselleiros do BNG; tamén vin por alí ó Secretario Xeral socialista Fernando Salgado).

Con motivo dos premios a Consellería editou un fermoso catálogo con textos, entre outros, de Anxo Angueira, Olga Novo, X.M. Beiras, Xavier Seoane, Pilar García Negro, H. Rabuñal, Manuel Rivas, I.Díaz Pardo, Carmen Blanco, Alonso Montero, Darío Xohán Cabana, Albino Prada e Iñaqui Basallo, que explica a simboloxía da peza escultórica en castiñeiro que se entregou a todos os premiados.

DO BLOG DE JUAN CRUZ:
07 junio, 2008 - 09:45 - Juan Cruz
Bieito Iglesias, un descubrimiento
Estuve ayer en el Pazo de Mariñán, en A Coruña, en el encuentro de escritores que la Fundación Carlos Casares dedica a prolongar el activismo literario del gran escritor orensano desaparecido; Carlos fue un hombre extremadamente generoso, se quitó tiempo para dárselo a los otros, y ahora su viuda y los que llevan la fundación siguen haciendo lo mismo, abriendo el alma para que los otros tengan espacio y tiempo para encontrarse. Conocí a dos escritores vascos, Jon Kortázar a Iban Zaldúa, y conocí a otros escritores, gallegos y de otros lugares de la Península, y conocí a Bieito Iglesias, un escritor gallego, de Orense también, a quien nunca había leído ni escuchado. Es un descubrimiento. Hizo un relato sobre su vida, en la niñez y en la emigración, y lo hizo con tanta frescura, con tanto vigor narrativo, que me lancé de inmediato a buscar sus libros. No los hallé anoche, después de su conferencia, pero hoy que estaré en la feria del libro de Madrid trataré por todos los medios de encontrar al menos Bajo las más bellas estrellas, que es su único libro escrito directamente en castellano, y que publicó Algaida hace algunos años. El libro es una novela que tiene raíz autobiográfica, y si es como lo que contó anoche en la Fundación CaixaGalicia tiene que proporcionar un enorme placer literario. Estuve en este encuentro con un amigo sueco de hace muchos años, Lasse Söderberg, y me contó una anécdota muy hermosa que sucedió el día anterior. Él hablaba y hacía autobiografía, y contaba una historia de amor que se había producido en otros tiempos; él desconocía que, por una de esas razones que el destino depara, la mujer sujeto de esa narración suya estaba en la sala. Y anoche acudió de nuevo, a escuchar a Bieito, esa mujer que se hizo presente mientras Lasse contaba su relación con ella. Se llama Carmela; la conocí también, y me habló con mucho vigor de la obra de Bieito. Luego nos fuimos a comer una tortilla fantástica, antes de regresar al pazo a dormir; esta mañana, así es la vida, me encontré en el avión con Manuel Rivas, que venía a la feria de Madrid a hablar de la memoria histórica. En la madrugada del avión, a mi lado en el asiento, dormitaba el futbolista Alfonso. Ahora iré a la librería, a buscar el libro de Bieito.

Bono reprende a un represaliado do franquismo por exhibir unha bandeira republicana no Congreso
O incidente tivo lugar durante una recepción a un grupo de perseguidos durante a ditadura

Chistes informáticos:
(Clicar en botón seguinte para avanzar unha diapositiva)

Perder a razón, de Afonso Vázquez-Monxardín (La Región, 14.6.08)

Que o home é un ser racional sabémolo desde pequenos. Precisamente esa capacidade de raciocinio e reflexión sobre o propio ser é o que sinala a principal diferenza co resto dos animais, sexan nécoras, xirafas, paspallás ou lagartos, e que agrupamos todos nun lote a eito, baixo o rubro difuso de ‘irracionais’. Así pois, o home actúa guiado por esa razón esencial que nos caracteriza e cando perde as referencias da realidade e crea un mundo imaxinario no que se instala moitas veces como único habitante e cunhas pautas de comportamento e actuación tamén únicas, dicimos que se volve tolo ou que perdeu a razón. E a razón tamén se pode perder, non por construír e vivir nese universo onírico particular, senón por responder a circunstancias da vida cotián con actuacións desproporcionadas, agresivas ou absurdas.Por exemplo, se un ve a alguén emporcado con rotuladores a fachada da súa casa, está claro que se lle rifa, reprende ou denuncia, tería toda a razón. Pero se toma a xus tiza pola man e lle rompe os brazos para que non o volva facer, está claro que perdería a razón que orixinalmente puidese ter.
(o artigo completo)

Derradeiro Terras de Acolá

HOxe, sábado 14/6 EMITESE POLA TVG AS 16.00 HORAS O DERRADEIRO CAPITULO DA SERIE “TERRAS DE ACOLÁ” , RESUME DOS 12 EMITIDOS E DEDICADO AS RELACIONS GALEGO-LUSÓFONAS, POR NOME “IRMANDADE ATLÁNTICA”. A TODOS/AS QUE AMOSACHEDES INTERESE, APOIO E ANIMO POR ESTE TRABALLO MOITISIMAS GRAZAS E ATA A VINDEIRA (AGARDAMOS PRONTA REPOSICIÓN). COMO RECORDO, VOS ENVIO A FOTO DALGÚNS AMIGOS QUE DEIXEI POR AFRICA. APERTAS
LUIS MENENDEZ

En transición. (Pan por Pan sábado 14 xuño)

Editados pola Universidade da Coruña e da man de Federico Cocho, xornalista ourensán, chéganme dous libros de interese e fermosa presenza. Un deles, “Poesías. Iris. Número 8”, é a reprodución facsímile dun caderno de poemas manuscrito de Xosé María Álvarez Blázquez, datado entre 1934 e 1938. hai versos en galego e en castelán, escritos cunha letra moi pulcra, dunha claridade case transparente, e contén tamén traducións ó galego de Víctor Hugo e Virxilio.
O outro, titulado “En transición”, é un amplo catálogo dos adhesivos que marcaron as ultimas décadas: as pegatas que difundimos e transmitimos entre todos creando unha orixinal iconografía da Transición democrática. Un paseo en imaxes por unha historia non tan afastada no tempo, pero da que se van perdendo moitos referentes: ben, quizais queden só como argumentos para algunhas series de televisión.

noraboa: nova medalla Castelao (foto Trebolle)

REPRESIÓN LINGÜÍSTICA
andoliña 13 xuño

Sempre é oportuno debater sobre a situación do galego e a súa historia na evolución social deste país. Por iso estou a ler o traballo de María Pilar Freitas Juvino “A represión lingüística en Galiza no século XX” (Xerais). Nacido nunha tese de doutoramento, de certo o volume é máis unha historia da normalización do galego nese período que o que anuncia na portada. Quizais as páxinas máis valiosas do mesmo sexan as do capítulo III sobre a lexislación represiva e coutadora do idioma, constante dende 1902: hai aí achegas curiosas como a prohibición doutros idiomas fóra do castelán nas caixas de mistos. Escúlcase tamén con detalle no papel represivo da escola, na desgaleguización da Igrexa ou no desprezo da Real Academia Galega (“Academia del estrume” na peculiar definición dun dos seus críticos).
Tamén se revisa, con detalle, a memoria que quedou na nosa literatura desas políticas represivas: velaí o papel dos Seminarios, tan ben retratado en “Amigos sempre” de Alfonso Eiré. Noutros aspectos hai simplificacións que conviña matizar moito máis: un exemplo, non se pode despachar en dúas liñas descualificatorias o que supuxo no seu momento o “Informe dramático...” (1973) de Xesús Alonso Montero.

Os espazos de “Pan e coitelo”.
Pan por Pan venres 13 xuño

A última novela de Bieito Iglesias ten forte presenza ourensá, como outras anteriores súas. De feito os nomes literarios de Vilasanta e Oria non ocultan, senón que evidencian as súas raíces: Compostela e Ourense, no segundo caso con homenaxe a Risco de paso. Hai unha xerarquía marcada dos espazos, dende os privilexiados do centro urbano como o Paseo, o Progreso ou o Parque ata os arredores de A Ponte, Ribela e a Chabasqueira, escenario das páxinas máis violentas e escatolóxicas do relato policial. Boa malleira leva o detective por parte dos matóns dun construtor. Ata saen as novas Termas con pavillón xaponés e un Museo da Miniatura prometido polos políticos, pero que aínda non existe (só a colección de trens do Simeón). E non faltan os versos de Valente nas Mercedes, traídos a conto: “Marchar foi quizais unha maneira de ficar para sempre”.

en poleiro alleo

Fóra de xogo, de Bieito Iglesias (ECG 12 xuño)

Cadro branco // Cadro mouro

Quintana contrapón os 407 coidadores de dependentes en Galicia ós cero de Madrid (Galicia Hoxe 12 xuño)

PP e PSOE rexeitan considerar o galego como idioma oficial preferente (Faro Vigo 12 xuño)

Un acto deportivo, patrocinado pola Deputación e a concellería de Deportes, rexida polo BNG, devolve ó Paseo os seus nomes franquistas (José Antonio, Calvo Sotelo, etc.), en La Región 12 xuño

Jarrea Jarrea

Lula Fortune manda recado do chamado Chiki-Chiki vasco na xenial ETB.
Paga a pena ver o video.

BIEITO IGLESIAS

andoliña xoves 12 xuño

Hai xa un exército de seareiros da literatura de Bieito Iglesias. Porque literatura é todo o que sae da súa pluma e as súas crónicas de opinión en “El Correo Gallego” e en “Tempos Novos” forman parte dun macrotexto común coas súas novelas e relatos. Podo comprobalo a cotío no meu blog onde unha chea de entusiastas profundadores dos seus artigos xogamos a interpretalos coa mesma paixón dos sabios rabínicos ó carón dos libros sagrados.
Bieito Iglesias é noticia pola súa nova novela: “Pan e coitelo”. De fondo, unha historia de corruptelas e fraguismo crepuscular onde moitos datos biográficos son ben recoñecibles. Bieito ensarilla o relato pola clave satírica: xa se aludiu a algúns posibles esteos, todos ben nobres, nos que se apoia este volume, de Risco a Camilo Castello Branco, de Blanco Amor a Valle Inclán. O sentido do humor, a riqueza da linguaxe, a ausencia de impostura, todo iso é propio.
As súas novelas cheiran a autenticidade e resoan á oralidade prodixiosa do seu proxenitor, que é quen de saltar en segundos de discutir das miserias da filosofía alemana a impartir unha lección maxistral sobre as noivas ourensás do pai de Julio Iglesias.

López en Galicia Hoxe (10.6.08)

Ramón Piñeiro e Álvaro Cunqueiro falan de Carlos Maside, 1958
Da sección "Historia en 4 tempos", de Maribel Outeiriño, La Región 11 xuño

(1) "O amor ó arte foi a lei fundamental de súa eisistencia, toda ela condicionada pola ascética entrega ó estudo i ó cultivo artísticos, pois pra il, ademáis dunha gozosa contemplación ou dunha fruición creadora, o arte era un problema inteleitoal, unha paixón cognoscitiva.Tanto, que unha boa parte das súas enerxías espritoás consumíunas no cultivo desta paixón cognoscitiva, con míngoa do seu esforzo creador.O amor ó pobo ben patente está na súa obra.Pódese dicir que, nela, o pobo é o tema básico, ben para o defender da inxusticia a través da caricatura, ben pra captar e refrexar a súa realidade huma i a súa atmósfera vital.Non hai máis que reparar na garimosa atención que Maside poñía nas tendas, nos mercados, nas feiras, nos peiraos -ou nas lavandeiras, nos mariñeiros, nos labregos, nas mulleres i os nenos do pobo, nas leiteiras ou nos afiadores - pra nos decatáremos de que responde a unha moi fonda e leal devoción".(Ramón Piñeiro, 1959)
"Chegados diante dun cadro de Maside o primeiro é a luz, un longo pano de ouro, e dende a luz vades vendo o color, cada e cada un, onde a luz viva nasce e medra, e todo o que non é luz, é orde, precisa e docementes premiosa arquitectura, único elemento puramente subxetivo do cadro e, con todo, decisivamentes formal i-onde descansan os elementos reás, que son, de seu, invencións, isto e, descobrimentos, i-a fiestra por onde o pintor comunica, dice, confesa o seu segredo.Nin máis nin menos que o primeiro segredo, parte do segredo da Creación".(Alvaro Cunqueiro, 1954)